Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

Chào mừng các em
Kiểm tra 10 phút
Xác định giao tử của các kiểu gen sau: Aabb, AaBbdd.
2. Xác định tỷ lệ phân ly khi cho cây đậu F1hạt vàng trơn thực hiện lai phân tích với cây đậu xanh, nhăn
TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
Tiết 10
I. Tương tác gen:
2. Khái niệm:
Là sự tác động qua lại của hai hay nhiều gen thuộc những locut khác nhau (không alen), làm xuất hiện 1 tính trạng mới.
1. Ví dụ
A-B- : quả dẹt.
quả tròn
A-bb
aaB-
aabb : quả dài
I. Tương tác gen:
1. Ví dụ
Ptc:
F1:
F2
3- Các dạng tương tác gen
a. Tương tác bổ sung
Thí nghiệm:
Giải thích:
F2 phân ly theo tỷ lệ 9:7=> cần 16 tổ hợp => F1 cho 4 loại giao tử=> F1 dị hợp hai cặp gen => 2 cặp gen quy định 2 cặp giao tử
F2:
♀
♂
Pt/c AAbb (hoa trắng) x aaBB (hoa trắng)
Gp Ab aB
F1 100% AaBb (hoa đỏ)
F1 x F1 AaBb (hoa đỏ) x AaBb (hoa đỏ)
GF AB; Ab; aB; ab AB; Ab; aB; ab
AaBa
AaBB
AABb
AABB
AABb AAbb AaBb Aabb
AaBB AaBb aaBB aaBb
AaBb Aabb aaBb aabb
F2 : 9 (A – B –): Hoa đỏ
3 (A – bb)
3 (aaB –)
1 (aabb) :
F2:
♀
♂
AaBa
AaBB
AABb
AABB
AaBb
Aabb
AaBb
AAbb
AABb
AaBB
AaBb
aaBB
aaBb
aabb
aaBb
Aabb
Hoa trắng
Tương tác gen kiểu bổ trợ: sự có mặt của các gen trội sẽ cho kiểu hình khác
b. Tương tác cộng gộp
*VD: Màu da của người do ít nhất 3 gen A, B, C quy định theo kiểu tương tác cộng gộp. Cả 3 gen này cùng quy định sự tổng hợp sắc tố melanin trong da và chúng nằm trên các nhiễm sắc thể tương đồng khác nhau.
Với KG AaBbCc sẽ tạo ra số giao tử:
C 1/8 ABC
B
A c 1/8 ABc
C 1/8 AbC
b
c 1/8 Abc
C 1/8 aBC
B
a c 1/8 aBc
C 1/8 abC
b c 1/8 abc
Khái niệm:
Kiểu tác động của nhiều gen không – alen, trong đó mỗi gen đóng góp một phần như nhau vào sự phát triển của tính trạng
4.Ý nghĩa :
Tương tác gen làm:
+ Xuất hiện tính trạng chưa có ở bố mẹ
+ Tính trạng bố mẹ không biểu hiện ở đời con lai
 Tìm hiểu những đặc tính mới trong công tác lai tạo
II. Tác động đa hiệu của gen
1.Ví dụ
Ở người bị bạch tạng có: da, tóc, lông màu trắng, mắt hồng.
Vậy, gen qui định bệnh bạch tạng đã ảnh hưởng đến màu tóc, lông, da và mắt
2. Khái niệm:
Là kiểu tác động của 1 gen gây ảnh hưởng tới hàng loạt các tính trạng của cơ thể.
Tế bào hồng cầu bình thường
có KG HbA
Tế bào hồng cầu hình lưỡi liềm
có KG HbS
Tế bào hồng cầu hình lưỡi liềm có KG HbS
Hồng cầu vỡ
Các tế bào bị vón lại gây tắc các mạch máu nhỏ
Tích tụ các tế bào hình lưỡi liềm ở lách
Thể lực suy giảm
Tiêu huyết
Suy tim
Đau và sốt
Tổn thương não
Gây hư hỏng các cơ quan
Lá lách bị tổn thương
Rối loạn tâm thần
Liệt
Viêm phổi
Thấp khớp
Suy thận
PTC :

F1 :
F2 :
15/16 hạt đỏ
1/16 hạt trắng
Bài tập củng cố
1.Thế nào là gen đa hiệu?
A. Gen tạo ra nhiều loại mA RN
B. Gen điều khiển sự hoạt động của gen khác
C. Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả cao
D. Gen mà sản phẩm của nó ảnh hưởng đến nhiều tính trạng
2. Tính trạng màu da ở người là trường hợp di truyền theo cơ chế
A. 1 gen chi phối nhiều tính trạng
B. nhiều gen không alen chi phối nhiều tính trạng
C. nhiều gen không alen chi phối 1 tính trạng
D. 1 gen bị đột biến thành nhiều alen
3. Lai cây quả đỏ thuần chủng với cây quả vàng thuần chủng thu được F1 100% cây quả đỏ. Cho F1 tự thụ phấn, F2 thu được 271 cây quả đỏ210 cay vàng. Cho biết không có đột biến mới xảy ra. Tính trạn trên di truyền theo quy luật:
phân li B. phân li độc lập
C. tương tác bổ sung D. tương tác cộng gộp