Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

Chào mừng các thầy cô giáo
và các em học sinh lớp 12A1!
TƯƠNG TÁC GEN VÀ
TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
BÀI CŨ
A: thân cao, a: thân thấp,
B: hoa tím, b: hoa trắng.
Viết tóm tắt sơ đồ của phép lai:
P: AaBb x AaBb
P: AaBb (cao, tím) x AaBb (cao, tím)
GP: 1AB : 1Ab : 1aB : 1ab
F1: KG: 9A_B_ : 3A_bb : 3aaB_ : 1aabb
KH: 9 cao, tím : 3 cao, trắng : 3 thấp, tím : 1 thấp, trắng
Điều kiện nghiệm đúng định luật phân li độc lập?
- 1 gen quy định 1 tính trạng
1 gen nằm trên 1 NST
giảm phân bình thường
Thân cao
Thân thấp
Hoa tím
Hoa trắng
TIẾT 14 – TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
I. TƯƠNG TÁC GEN
Tương tác gen là hiện tượng như thế nào?
Gen alen: 2 alen
của cùng 1 gen, ở cùng 1 lôcut
Gen không alen: 2 alen thuộc 2 lôcut khác nhau
Phân biệt 2 khái niệm: gen alen và gen không alen?
Trả lời ngắn gọn các câu hỏi sau vào phiếu học tập
1. F2 có mấy tổ hợp ?
2. F1 tạo mấy loại giao tử ?
3. F1 dị hợp mấy cặp gen? có thể kí hiệu như thế nào?
4. Thí nghiệm lai mấy cặp tính trạng? Tính trạng gì?
5. Từ 3 và 4 rút ra kết luận gì?
6. Tỉ lệ các nhóm kiểu gen ở F2 như thế nào?
7. Giữa kết quả thí nghiệm và tỉ lệ các nhóm kiểu gen ở F2 có sự tương ứng như thế nào?
8. Từ 7 có thể giả thiết về sự tương tác giữa các gen như thế nào ?
9. Viết sơ đồ lai từ P đến F2 ?
Đáp án phiếu học tập
1. 16
2. 4
3. 2, AaBb
4. 1, màu hoa
5. Tính trạng màu hoa do 2 cặp gen tương tác quy định
6. 9A_B_ : 3A_bb : 3aaB_ : 1aabb
7. 9 đỏ = 9A_B_, 7 trắng = 3A_bb + 3aaB_ + 1aabb
8. Có mặt đồng thời 2 gen trội: hoa đỏ, còn lại: hoa trắng
Đáp án phiếu học tập
P: AAbb (trắng 1) x aaBB (trắng 2)
GP: Ab aB
F1: AaBb (đỏ)
F1 tự thụ: AaBb (đỏ) x AaBb (đỏ)
GF1: 1AB : 1Ab : 1aB : 1ab
F2: KG: 9A_B_ : 3A_bb : 3aaB_ : 1aabb
KH: 9 đỏ : 7 trắng
Thực chất của tương tác bổ sung giữa 2 gen trong thí nghiệm:
Gen A
Gen B
Enzim A
Enzim B
Chất 1
Chất 2
Sản phẩm (đỏ)
2. Tương tác cộng gộp:
- Ví dụ: A, B, C: tổng hợp melanin (đen hơn)
a,b,c: không
P: AABBCC (đen nhất) x aabbcc (trắng nhất)
GP: ABC abc
F1: AaBbCc (nâu đen)
Nhận xét về sự đóng góp của các gen trội trong quá trình hình thành kiểu hình ?
* Tính trạng càng do nhiều gen quy định, sai khác về KH giữa các KG càng nhỏ, càng khó nhận biết các KH đặc thù
* Tính trạng số lượng thường do nhiều gen quy định, chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường: sản lượng sữa, số lượng trứng, khối lượng thịt, …
HbA
HbS
Tâm thần rối loạn
Não liệt
Phổi viêm
Thấp khớp
Thận suy
Gen đa hiệu là hiện tượng như thế nào ?
Củng cố
Câu 1. Thực chất của tương tác gen là
Sự tác động qua lại giữa các phân tử tARN trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Sản phẩm của các gen tương tác với nhau để tạo nên một kiểu hình.
Sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Cả B và C.
Câu 2. Thế nào là gen đa hiệu?
Gen tạo ra nhiều loại mARN.
Gen điều khiển hoạt động của các gen khác.
Gen mà sản phẩm của nó ảnh hưởng đến nhiều tính trạng.
Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả cao.
Câu 3. Loại tác động của gen thường được chú ý trong sản xuất nông nghiệp là
Tương tác bổ sung giữa 2 loại gen trội không alen.
Tương tác cộng gộp giữa các alen trội không alen.
Tác động át chế giữa các gen không alen.
Tác động đa hiệu.
Câu 4. Điểm nổi bật của tương tác giữa các gen không alen là:
Xuất hiện kiểu hình giống bố mẹ.
Xuất hiện kiểu hình mới chưa có ở bố mẹ.
Làm tăng cường sự biểu hiện của tính trạng.
Làm giảm sự biểu hiện của tính trạng.
Bài tập 1. Trong một phép lai giữa 2 giống gà thuần chủng, gà lông màu với gà lông trắng người ta thu được các con lai F1 đồng loạt có lông màu, cho F1 giao phối với nhau thì F2 thu được 180 lông màu, 140 lông trắng.
a/ Xác định kiểu của hai giống bố , mẹ .
b/ Nêu đặc điểm di truyền màu sắc lông ở gà trong thí nghiệm này.
c/ Viết SĐL từ P  F2.
Bài tập 2. Khi lai thuận và nghịch hai thứ cà chua thuần chủng quả dẹt và quả dài với nhau được F1 đều quả dẹt, cho cây F1 giao phấn với nhau được F2 có 90 quả dẹt, 61 quả tròn, 10 quả dài.
a/ Xác định KG của 2 giống bố, mẹ P.
b/ Viết SĐL từ P  F2.
Trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo
và các em học sinh lớp 12A1!