Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

Tiết 12: Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen
I. Tương tác gen
- Là sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành kiểu hình.
-Lưu ý: Các gen không tương tác trực tiếp với nhau mà thông qua sự tác động qua lại giữa các sản phẩm do chúng tạo ra
II. Tác động đa hiệu của gen
I - TƯƠNG TÁC GEN:
1 - TƯƠNG TÁC BỔ SUNG ( BỔ TRỢ ):
* Thí nghiệm
P T/C: Đậu thơm hoa trắng
X Hoa trắng
F1: 100 % Hoa đỏ
F2: 9 hoa đỏ : 7 hoa trắng
* Nhận xét:
F2 có 16 tổ hợp giao tử => Mỗi cơ thể F1 cho 4 loại giao tử
( 16 TH = 4 gt X 4 gt ).
- Mỗi cơ thể F1 chứa 2 cặp gen dị hợp mà chỉ biểu hiện 1 kiểu hình => Tương tác gen.
1 - TƯƠNG TÁC BỔ SUNG ( BỔ TRỢ ):
* Giải thích về kiểu gen:
- Sự có mặt của 2 gen trội nằm trên 2 NST khác nhau qui định hoa đỏ (A- B- ).
- Khi chỉ có 1 trong2 gen trội hoặc không có gen trội nào cho hoa màu trắng ( A-bb, aaB-, aabb ).
* Khái niệm: Tương tác bổ sung là kiểu tác động qua lại của hai hay nhiều gen Không alen =>làm xuất hiện tính trạng mới.
* Cơ sở sinh hóa
1 - TƯƠNG TÁC BỔ SUNG ( BỔ TRỢ ):
I - TƯƠNG TÁC GEN:
1 - TƯƠNG TÁC BỔ SUNG ( BỔ TRỢ ):
* Sơ đồ lai:
100 % Hoa đỏ
Hoa trắng ( AAbb )
Hoa trắng ( aaBB )
PT//C:
F1:
F2:
GP:
GF1:
X
( AaBb )
Ab
aB
X
( AaBb )
AB,
Ab,
aB,
ab
I - TƯƠNG TÁC GEN:
1 - TƯƠNG TÁC BỔ SUNG ( BỔ TRỢ ):
aabb
aaBb
Aabb

AaBb
ab
aaBb
aaBB
AaBb
AaBB
aB
Aabb
AaBb
Aabb
AABb
Ab
AaBb
AaBB
AABb

AABB
AB
ab
aB
Ab
AB
♀
♂
aabb
aaBb
Aabb

AaBb
ab
aaBb
aaBB
AaBb
AaBB
aB
Aabb
AaBb
Aabb
AABb
Ab
AaBb
AaBB
AABb

AABB
AB
ab
aB
Ab
AB
♀
♂
AABB
aabb
AaBb
P
F1
F2:
2. Tương tác cộng gộp
VD:
2. Tương tác cộng gộp
Sự di truyền màu sắc hạt lúa mì
Giải thích: Mỗi gen trội góp phần như nhau qui định màu sắc của hạt, có nhiều gen trội qui định màu đỏ đậm có ít gen trội màu đỏ nhạt, không có gen trội nào thì có màu trắng.
BÀI 10 : TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
I. TƯƠNG TÁC GEN
2. Tương tác cộng gộp
1. Tương tác bổ sung
- Lưu ý: Những tính trạng số lượng thường do nhiều gen quy định theo kiểu tương tác cộng gộp và chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường: sản lượng sữa, khối lượng gia súc, gia cầm, số lượng trứng gà …
- Khái niệm: Là kiểu tác động của nhiều gen, trong đó mỗi gen đóng góp 1 phần như nhau vào sự phát triển của cùng 1 tính trạng.
II. TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
Đậu hà lan màu tím có hạt màu nâu => trong nách của là có 1 chấm đen
- Đậu hà lan màu tím có hạt màu nhạt => Nách lá không có chấm đen
- Ruồi giấm: Ruồi có gen quy định cánh ngắn => đốt thân ngắn, lông cứng, sức khỏe kém, tuổi thọ ngắn
* Khái niệm: là hiện tượng 1 gen tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.
- Người gen quy định màu da bạch tạng thì lông và tóc có màu trắng, mắt có màu nhạt, da không khỏe => dễ mắc bệnh ung thư da
B ÀI 10 : TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
I. TƯƠNG TÁC GEN
ĐBG gây hội chứng bệnh do hồng cầu hình liềm
A - T
T-A
ĐB thay 1 cặp Nu
Axit amin thứ 6 được mã hóa
Glu
Đổi mới axit amin
Val
Hồng cầu bình thường
HbA
HbS
Rối loạn tâm thần
Liệt
Viêm phổi
Thấp khớp
Suy thận
Ví dụ:
II. TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
Củng cố
Câu 1. Tương tác gen là
Sự tác động qua lại giữa các phân tử mARN trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Sản phẩm của các gen tương tác với nhau để tạo nên một tính trạng.
Sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Cả A, B và C.
Câu 2. Thực chất của tương tác gen là
Sự tác động qua lại giữa các phân tử tARN trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Sản phẩm của các gen tương tác với nhau để tạo nên một kiểu hình.
Sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành một kiểu hình.
Cả B và C.
Câu 3. Thế nào là gen đa hiệu?
Gen tạo ra nhiều loại mARN.
Gen điều khiển hoạt động của các gen khác.
Gen mà sản phẩm của nó ảnh hưởng đến nhiều tính trạng.
Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả cao.
Câu 4. Loại tác động của gen thường được chú ý trong sản xuất nông nghiệp là
Tương tác bổ sung giữa 2 loại gen trội không alen.
Tương tác cộng gộp giữa các alen trội không alen(khác lôcut).
Tác động át chế giữa các gen không alen.
Tác động đa hiệu.
Câu 5. Điểm nổi bật của tương tác giữa các gen không alen là:
Xuất hiện kiểu hình giống bố mẹ.
Xuất hiện kiểu hình mới chưa có ở bố mẹ.
Làm tăng cường sự biểu hiện của tính trạng.
Làm giảm sự biểu hiện của tính trạng.