Bài 10. Trung Quốc cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

Trường THCS Hồ Thị Hương
Chào mừng quý thầy cô về tham dự hội giảng với lớp 8/13
GIÁO VIÊN : Quách Thị Dinh
Kiểm tra bài cũ
Nêu nguyên nhân , diễn biến , ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Xi-pay (1857-1859) ?
Giới thiệu bài mới
Trong thời kỳ tiến lên chủ nghĩa Đế Quốc , giai cấp Tư sản tăng cường bốc lột giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong nước , nhu cầu về nguyên liệu , thị trường , xuất khẩu tư bản tăng lên nhiều . Vì thế các nuớc Đế quốc đã tăng cường xâm lược ở Châu Á , Phi và Mỹ La tinh . Trung quốc là nước lớn ở khu vực Châu Á đã bị các nước Đế quốc xâm lược như thế nào ? Cuộc đấu tranh của nhân dân Trung Quốc ra sao ? Hôm nay , cô cùng các em tìm hiểu bài 10 , tiết 16
Bài 10
TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỈ XIX - ĐẦU THẾ KỈ XX
Tuần 8 - Tiết 16
Trung Quốc là một nước lớn , đông dân ( ¼ diện tích Châu Á , 1/5 dân số Thế giới ) Diện tích : 9, 6 triệu kí lô mét vuông dân số 1,2 tỉ người ( 1996 ) , là một quốc gia giàu tài nguyên , khoáng sản , có nền văn hóa rực rỡ . Cuối thế kỷ XIX -đầu tk XX , cũng đứng trước nguy cơ trở thành miếng mồi cho các nước Đế quốc phân chia , xâu xé
I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia xẻ.
Thế kỷ XIX , triều đại phong kiến nào thống trị ở Trung Quốc ? Em có nhận xét gì về tình hình Trung Quốc từ nửa sau thế kỉ XIX ?
Nhân lúc Trung hoa phong kiến suy yếu , các nước tư bản phương Tây xâm nhập vào Trung QuỐc để chiếm thị trường rộng lớn này .
-
-Trung Quốc là quốc gia rộng lớn , đông dân , có nhiều tài nguyên khoáng sản , sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước Đế Quốc
I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia xẻ.
-Nước Đế Quốc nào mở đầu quá trình xâm lược Trung Quốc ?
GV : Để xâm chiếm Trung Quốc , các nước tư bản phương Tây , trước tiên là Anh , tìm mọi cách đòi chính quyền Mãn Thanh phải mở cửa , đòi tự do buôn bán thuốc phiện , món hàng đem lại nhiều lợi nhuận cho giới tư bản .

-Thuốc phiện còn có tên gọi khác là gì ?
-Thế nào là nước nửa thuộc địa , nửa phong kiến ?
( Là chế độ xã hội còn tồn tại chế độ phong kiến , được độc lập về chính trị , nhưng thực tế chịu ảnh hưởng , chi phối về kinh tế , chính trị của một hay nhiều nước đế quốc
Nước thuộc địa : Nước bị bọn thực dân xâm lược và thống trị , áp bức , bốc lột , mất hoàn toàn quyền độc lập về chính trị , kinh tế )
-Từ năm 1840 đến năm 1842 , thực dân Anh đã tiến hành cuộc chiến tranh thuốc phiện , mở đầu quá trình xâm lược Trung Quốc , từng bước biến Trung Quốc từ một nước phong kiến độc lập thành nước nửa thuộc địa , nửa phong kiến
I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia xẻ.
Trung Quốc là quốc gia rộng lớn , đông dân , có nhiều tài nguyên khoáng sản , sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước Đế Quốc
-Sau cuộc chiến tranh thuốc phiện , các nước đế Quốc nào tranh nhau xâm chiếm nước này ?
Gv : Trung Quốc phải ký những điều ước tương tự với Pháp , Mỹ … Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào các nước Đế Quốc
Từ trái qua phải:

Chân dung của Hoàng đế Đức
Tổng thống Pháp
Nga Hoàng
Nhật Hoàng
Tổng thống Mỹ
Thủ tướng Anh đương thời
Sau cuộc chiến tranh Trung - Nhật 1894 – 1895 , với sự thất bại của nhà Thanh , các nước Đế Quốc tăng cường xâm lược Trung Quốc như thế nào ?
ANH
Vùng chiếm đóng của Anh
PHÁP
Vùng chiếm đóng của Pháp
NHẬT
Vùng chiếm đóng của Nhật
ĐỨC
Vùng chiếm đóng của Đức
NGA-NHẬT
Vùng chiếm đóng của Nga-Nhật
Vùng kiểm soát của phong kiến nhà Thanh
MÃN CHÂU
TRIỀU TIÊN
S
DƯƠNG
TỬ
QUẢNG ĐÔNG
QUẢNG TÂY
VÂN NAM
TÂY AN
BẮC KINH
SƠN ĐÔNG
PHÚC KIẾN
M Ô N G C Ổ
CÁP NHĨ TÂN
LỮ THUẬN
T H Á I B Ì N H D Ư Ơ N G
ĐẢO ĐÀI LOAN
ĐẢO HẢI NAM
CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC
XÂU XÉ TRUNG QUỐC
CUỐI THẾ KỶ XIX
ĐẦU THẾ KỶ XX

CHÚ gIẢI
KHU VỰC ẢNH HƯỞNG
CỦA ĐẾ QUỐC
NHẬT
PHÁP
ĐỨC
NGA -NHẬT
ANH
Biên giới quốc
gia ngày nay
-Sau chiến tranh thuốc phiện , các nước Đế Quốc từng bước xâu xé Trung Quốc . Đến cuối thế kỉ XIX
+Đức: chiếm Sơn Đông
+Anh: Châu thổ sông Dương Tử
+Pháp: Vân Nam , Quảng Tây , Quảng Đông
+Nga, Nhật: chiếm vùng Đông Bắc …
I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia xẻ.
-Trung Quốc là quốc gia rộng lớn , đông dân , có nhiều tài nguyên khoáng sản , sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước Đế Quốc
-Từ năm 1840 đến năm 1842 , thực dân Anh đã tiến hành cuộc chiến tranh thuốc phiện , mở đầu quá trình xâm lược Trung Quốc , từng bước biến Trung Quốc từ một nước phong kiến độc lập thành nước nửa thuộc địa , nửa phong kiến
-Sau chiến tranh thuốc phiện , các nước Đế Quốc từng bước xâu xé Trung Quốc . Đến cuối thế kỉ XIX
+Đức: chiếm Sơn Đông
+Anh: Châu thổ sông Dương Tử
+Pháp: Vân Nam , Quảng Tây , Quảng Đông
+Nga, Nhật: Vùng Đông Bắc …
Câu hỏi thảo luận :
Vì sao các nước đế quốc tranh nhau xâm chiếm Trung Quốc ?
- Trung Quốc là thị trường đông dân , tài nguyên khoáng sản phong phú
-Chế dộ Phong kiến Trung Quốc đang khủng hoảng , suy yếu
Chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa nên chúng cần nhiều nguyên liệu , thị trường
Đáp án
II.PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
Theo em nguyên nhân nào làm bùng nổ phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX ?
a/Nguyên nhân :
II.PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
-Sự xâm lược của các nước đế quốc
-Thái độ thoả hiệp của triều đình Mãn Thanh
 Nhân dân Trung Quốc đã đứng dậy đấu tranh
II.PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
-Sự xâm lược của các nước đế quốc
-Thái độ thoả hiệp của triều đình Mãn Thanh
 Nhân dân Trung Quốc đã đứng dậy đấu tranh
a/Nguyên nhân :
-Kể tên những phong trào đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Trung cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX ?
-Nhóm 1 :
Nêu những nét chính về phong trào nông dân thái bình thiên quốc : Thời gian , người lãnh đạo , kết quả , nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử ?
1851-1864
Hồng Tú Toàn
Thất bại
-Nội bộ mâu thuẫn
-NhàThanh cấu kết với các nước đế quốc đàn áp
Ý nghĩa của phong trào Thái bình Thiên quốc :
- Giáng một đòn chí mạng vào chế độ phong kiến
-Biểu hiện sức mạnh to lớn của nông dân trong lịch sử đấu tranh của dân tộc
Nhóm 2
Nêu những nét chính về cuộc vận động Duy Tân : Thời gian , người lãnh đạo , kết quả , nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử ?
1851-1864
Hồng Tú Toàn
Thất bại
-Nội bộ mâu thuẫn
-NhàThanh cấu kết với các nước đế quốc đàn áp
1898
-Khang Hữu Vi , Lương Khải Siêu khởi xướng
-Vua Quang Tự (ủng hộ)
-Hơn 100 ngày thì thất bại
-Từ Hi Thái hậu làm chính biến
Ý nghĩa của phong trào Duy Tân :
-Làm lung lay trật tự, nền tảng phong kiến ở Trung Quốc
-Mở đường cho trào lưu tư tưởng tiến bộ thâm nhập vào Trung Quốc
Nhóm 3
Nêu những nét chính về phong trào Nghĩa Hoà đoàn : Thời gian , người lãnh đạo , kết quả , nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử ?
1851-1864
Hồng Tú Toàn
Thất bại
-Nội bộ mâu thuẫn
-NhàThanh cấu kết với các nước đế quốc đàn áp
1898
-Khang Hữu Vi , Lương Khải Siêu khởi xướng
-Vua Quang Tự (ủng hộ)
-Hơn 100 ngày thì thất bại
-Từ Hi Thái hậu làm chính biến
Cuối thế kỉ XIX –đầu thế kỉ XX
Nghĩa Hoà đoàn
Thất bại
-Thiếu vũ khí và bị triều đình phản bội
�
SƠN ĐÔNG
SƠN TÂY
BẮC KINH
LỮ THUẬN
THẨM DƯƠNG
THANH ĐẢO
NAM KINH
THƯỢNG HẢI
VŨ XƯƠNG
LƯỢC ĐỒ PHONG TRÀO
NGHĨA HOÀ ĐOÀN
CHÚ GIẢI
NƠI XUẤT PHÁT
CỦA PHONG TRÀO
PHẠM VI HOẠT ĐỘNG
TỪ 1899 -5 -1900
PHẠM VI HOẠT ĐỘNG
TỪ5 -1900-3-1901
HƯỚNG CÁC ĐẾ QUỐC
TẤN CÔNG ĐÀN ÁP
PHẠM VI CÀN QUÉT
CỦA QUÂN XÂM LƯỢC
THÁI
BÌNH
DƯƠNG
MÃN CHÂU
N ô i m o �n g
N g o ạ i M ô n g
*
*
NƠI PHONG TRÀO
LAN RỘNG
Ý nghĩa :
-Giáng cho đế quốc những đòn mạnh mẽ
-Chứng tỏ sức mạnh to lớn của nông dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc
1851-1864
Hồng Tú Toàn
Thất bại
-Nội bộ mâu thuẫn
-NhàThanh cấu kết với các nước đế quốc đàn áp
1898
-Khang Hữu Vi , Lương Khải Siêu khởi xướng
-Vua Quang Tự (ủng hộ)
-Hơn 100 ngày thì thất bại
-Từ Hi Thái hậu làm chính biến
Cuối thế kỉ XIX –đầu thế kỉ XX
Nghĩa Hoà đoàn
Thất bại
-Thiếu vũ khí và bị triều đình phản bội
III.Cách mạng Tân Hợi (1911)
a) Tôn Trung Sơn :
Tôn Trung Sơn
1866-1925
III.Cách mạng Tân Hợi (1911)
Tôn Trung Sơn :
-Tôn Trung Sơn là đại diện ưu tú và là lãnh tụ của phong trào cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc
-Tháng 8 /1905 , ông thành lập Trung Quốc Đồng minh hội – chính đảng của giai cập tư sản Trung Quốc , đề ra học thuyết Tam dân ( Dân tộc độc lập , dân quyền tự do , dân sinh hạnh phúc ) nhằm “ đánh đỗ Mãn Thanh , khôi phục Trung Hoa , thành lập Dân quốc “

b)Cách mạng Tân Hợi
*Nguyên nhân :
-Ngày 9-5-1911, Chính quyền Mãn Thanh ra sắc lệnh : “ Quốc hữu hoá đường sắt “ , thực chất là trao quyền kinh doanh đường sắt cho các nước đế quốc , bàn rẻ quyền lợi dân tộc. Sự kiện này đã châm ngòi cho cách mạng Tân Hợi
* Diễn biến :

Nam Kinh
Thượng Hải
Thanh Đảo
Vũ Xương
Lược đồ cách mạng Tân Hợi
Phạm vi cách mạng lan rộng
Nơi chính quyền nhà Thanh còn tồn tại
Quảng Đông
Quảng Tây
10-10-1911
Nam Kinh
Thượng Hải
Thanh Đảo
Vũ Xương
Lược đồ cách mạng Tân Hợi
Phạm vi cách mạng lan rộng
Nơi chính quyền nhà Thanh còn tồn tại
Quảng Đông
Quảng Tây
10-10-1911
Nơi cách mạng bùng nổ
Thảo luận nhóm :
Nhóm 1 :
Nêu ý nghĩa của cách mạng Tân Hợi ?
Nhóm 2 :
Nêu hạn chế của cách mạng Tân Hợi ?
Đáp án :
Ý nghĩa của cuộc cách mạng Tân Hợi :
-Cách mạng Tân Hợi là cuộc cách mạng dân chủ tư sản , đã lật đỗ chế độ phong kiến chuyên chế , thành lập Trung Hoa Dân quốc , tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển
-Có ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở Châu Á, trong đó có Việt Nam
*Ý nghĩa :
-Cách mạng Tân Hợi là cuộc cách mạng dân chủ tư sản , đã lật đỗ chế độ phong kiến chuyên chế , thành lập Trung Hoa Dân quốc , tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển
-Có ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở Châu Á, trong đó có Việt Nam
Đáp án :
.Hạn chế của cách mạng Tân Hợi :
- Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc
-Không tích cực chống phong kiến đến cùng
-Không giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân








*Hạn chế:
- Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc
-Không tích cực chống phong kiến đến cùng
-Không giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân
Củng cố :
Câu hỏi :
Dựa vào lược đồ , trình bày một vài nét chính về diễn biến cách mạng Tân Hợi ?

Nam Kinh
Thượng Hải
Thanh Đảo
Vũ Xương
Lược đồ cách mạng Tân Hợi
Phạm vi cách mạng lan rộng
Nơi chính quyền nhà Thanh còn tồn tại
Quảng Đông
Quảng Tây
10-10-1911

Bài tập :
-Điền thời gian thích hợp vào bảng niên biểu phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống đế quốc , phong kiến từ năm 1840 đến 1911 ?
1851-1864
1840-1842
1898
Cuối thế kỉ XIX –đầu thế kỉ XX
1911
Dặn dò:
-Học bài , trả lời các câu hỏi 1,2,3,4 trong sách giáo khoa trang 62
-Chuẩn bị bài 11: Các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX – Đầu thế kỉ XX
+Tìm hiểu lược đồ hình 46 ( Sách giáo khoa / 64 ). Tại sao Đông Nam Á bị các nước xâm lược ?
+Nêu những nét lớn về phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Đông Nam Á ? Tại sao những phong trào này đều thất bại ?