Bài 10. Trung Quốc cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

BÀI 10:TRUNG QUỐC GIỮA THẾ KỈ 19- ĐẦU THẾ KỈ 20.
TRUNG QUỐC BỊ CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC CHIA XẺ.
Trung Quốc là nước lớn. Diện tích: 9, 6 triệu km2 (¼ diện tích Châu Á), đông dân dân số 1,2 tỉ người (1996 lµ 1/5 dân số thế giới)
I. TRUNG QUỐC BỊ CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC CHIA XẺ
Cuối thế kỷ XIX, chế độ phong kiến Mãn Thanh suy yếu => tạo điều kiện các nước đế quốc xâu xé Trung Quốc.

Sự kiện nào mở đầu cho sự xâm lược TQ của các nước đế quốc?
- Năm 1840-1842 Anh gây ra cuộc chiến tranh “thuốc phiện” mở đầu cho quá trình xâm lược. Biến TQ thành nước nửa thuộc địa nửa phong kiến.
.

Trung Quốc là một quốc gia rộng lớn đông dân và giàu tài nguyên khoáng sản
1840-1842 tiến hành cuộc chiến tranh thuốc phiện với thực dân Anh.
Hình 42. Các nước đế quốc xâu xé “cái bánh ngọt ” Trung Quốc
Từ trái qua phải:
Chân dung của Hoàng đế Đức
Tổng thống Pháp
Nga Hoàng
Nhật Hoàng
Tổng thống Mỹ
Thủ tướng Anh đương thời
LÊ HỮU PHONG TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ MANG YANG
NGA
MÔNG CỔ
BẮC KINH
MÃN CHÂU
Cáp Nhĩ Tân
SƠN ĐÔNG
Tế Nam
PHÚC KIẾN
Phúc Châu
VÂN NAM
QUẢNG TÂY
Côn Minh
THIỂM TÂY
Tây An
QUẢNG CHÂU
Kiêm Điền
Châu Giang
QUẢNG ĐÔNG
SƠN TÂY
Trực Lệ
Thiên Tân
Bản đồ các nước đế quốc xâu xé Trung Quốc
S. Dương Tử
Hoàng Hà
Vì sao các nước đế quốc không độc chiếm xâm lược TQ mà phải chia ra?
ANH ( Sông Dương Tử)
NGA- NHẬT
( Vùng Đông Bắc)
PHÁP ( Vùng Vân Nam)
ĐỨC ( Vùng Sơn Đông)
Vì không nước nào đủ sức xâm lược nên phải hợp sức lại.
- Các nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Nhật, Nga tiến hành xâu xé TQ.
II. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỈ 19-ĐẦU THẾ KỈ 20.
- Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX nhiều phong trào đấu tranh chống đế quốc phong kiến đã bùng nổ ở Trung Quốc.
+ Người khởi xướng: Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu được vua Quang Tự ủng hộ.
+ Mục đích: cải cách chính trị đổi mới canh tân đất nước.
+ Kết quả: thất bại.
* Cuộc vận động Duy tân(1898)
* Phong trào nông dân Nghĩa Hoà Đoàn.
- Cuối thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX bùng nổ ở Sơn Đông rồi lan rộng nhiều nơi trong toàn quốc.
- Khởi nghĩa thất bại vì thiếu vũ khí và bị triều đình phản bội.
III. CÁCH MẠNG TÂN HỢI (1911)
1. Tôn Trung Sơn và Trung Quốc đồng minh hội
Tôn Trung Sơn
(1866-1925)
Tôn Trung Sơn là ai? Ông có vai trò gì đối với sự ra đời của TQ đồng minh hội?
THÀNH
LẬP
TRUNG QUỐC ĐỒNG MINH HỘI
HỌC THUYẾT
TAM DÂN
DÂN TỘC ĐỘC LẬP.
DÂN QUYỀN TỰ DO.
DÂN SINH HẠNH PHÚC.
III. CÁCH MẠNG TÂN HỢI (1911)
1. Tôn Trung Sơn và Trung quốc đồng minh hội
8/ 1905, Thành lập Đồng Minh Hội với Học Thuyết Tam Dân.
* Mục đích: Đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân Quốc,…
2. Cách mạng Tân Hợi 1911
a. Nguyên nhân
- Ngày 9-5-1911, chính quyền mãn Thanh ra sắc lệnh “Quốc hữu hóa đường sắt: thực chất là trao quyền kinh doanh cho các nước đế quốc, bán rẽ quyền lợi dân tộc.
2. Cách mạng Tân Hợi (1911)
b. Diễn biến:
a. Nguyên nhân
LÊ HỮU PHONG TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ MANG YANG
Nam Kinh
Thượng Hải
Thanh Đảo
Vũ Xương
Hình 45. Lược đồ cách mạng Tân Hợi
Phạm vi cách mạng lan rộng
Nơi chính quyền nhà Thanh còn tồn tại
Quảng Đông
Quảng Tây
10 /10 /1911
Nơi cách mạng bùng nổ và lan rộng
29/12/1911 Trung Hoa
Dân Quốc thành lập.
Tôn Trung Sơn làm
tổng thống
2/1912, Viên Thế khải
làm Tổng Thống. CM chấm dứt
PHONG TRÀO VŨ XƯƠNG
QUÂN MÃN THANH ĐẦU HÀNG CM
2. Cách mạng Tân Hợi (1911)
b. Diễn biến:
- 10/10/1911: Khởi nghĩa vũ trang diễn ra ở Vũ Xương dẫn đến thắng lợi.
- 29/12/1911: Chính phủ lâm thời thành lập, bầu Tôn Trung Sơn làm tổng thống.
- 2/1912: Viên Thế Khải lên làm Tổng thống, cách mạng Tân Hợi kết thúc.

Viên Thế Khải
Sai lầm khi Tôn Trung Sơn nhường Viên Thế Khải làm Tổng Thống vì:
Viên Thế Khải là người nham hiểm, ba phải, câu kết với ngoại bang, chạy qua chạy lại giữa TĐ Mãn Thanh và quân cách mạng.
Viên Thế Khải được đế quốc giúp đỡ. Thế lực phong kiến quân phiệt nắm chính quyền.
- Khi Viên Thế Khải lên Tổng thống coi như CM chấm hết.
VÌ SAO CÁCH MẠNG CHẤM DỨT
KHI TÔN TRUNG SƠN
NHƯỜNG NGÔI TỔNG THỐNG
CHO VIÊN THẾ KHẢI?
2. Cách mạng Tân Hợi 1911
a. Nguyên nhân
b. Diễn biến
c. Ý nghĩa và Hạn chế của cuộc Cách mạng Tân Hợi
Cách mạng lật đổ chế độ phong kiến. Tạo điều kiện để kinh tế TBCN phát triển.
Ảnh hưởng lớn đến Phong trào giải phóng dân tộc ở Châu Á.
Hạn chế: Cách mạng không đánh đuổi đế quốc. Không chống phong kiến đến cùng. Không giải quyết được ruộng đất cho nông dân.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
C�u 1: L� do n�o khi?n cho Trung Qu?c tr? th�nh d?i tu?ng x�m lu?c c?a CNDQ ? th? k? XIX?
A. Trung Qu?c l� nu?c r?ng, dơng d�n nh?t th? gi?i.
B. Trung Qu?c l� nu?c gi�u t�i nguy�n.
C. Ch? d? phong ki?n suy y?u.
D. T?t c? c�c � tr�n d?u d�ng.
D
* Chọn đáp án đúng
C�u 2: Trung Qu?c D?ng minh h?i l� t? ch?c chính tr? c?a?
A. Giai c?p nơng d�n Trung Qu?c.
B. Giai c?p tu s?n Trung Qu?c.
C. C? hai � tr�n d?u d�ng.
D. C? hai � tr�n d?u sai.
B
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
* Chọn đáp án đúng
Câu 3 : Phong trào nông dân chống đế quốc bùng nổ ở miền Bắc Trung quốc là :
Cuộc kháng chiến xâm lược Anh ( 1840-1842).
Phong trào nông dân Thái Bình Thiên Quốc.
Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn.
Cuộc vận động Duy tân.
B
Hướng dẫn về nhà
* Trả lời câu hỏi cuối bài
* Chuẩn bị trước bài 11: Đông Nam Á cuối thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX
* Lập niên biểu phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX