Bài 10. Thầy bói xem voi

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô đến dự giờ
Mụn Ng? van l?p 7C
Giáo viên: Nguyễn Bích Hằng
Bổ trợ tiết 29:
Luyện tập về từ trái nghĩa
1.Bài tập 1: Ai nhanh hơn

a)Hãy điền từ còn thiếu vào chỗ trống cho hoàn chỉnh định nghĩa sau?
Từ trái nghĩa là nh?ng từ có ..... trái ngược nhau, xét trên một cơ sở ..... nào đó.

b)Dòng nào dưới đây không đúng với từ trái nghĩa?
A.Một từ có nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
B.Từ trái nghĩa được dùng trong thể đối, tạo các hỡnh tượng tương phản.
C.Từ trái nghĩa là nh?ng từ có nghĩa trái ngược nhau
D. Từ trái nghĩa chỉ có ở từ loại danh từ
nghĩa
chung
1.Bài tập 1: Ai nhanh hơn

c)Tỡm cặp từ trái nghĩa trong các câu sau:

-Dòng sông bên lở bên bồi
Bên lở thỡ đục, bên bồi thỡ trong.
( Ca dao)


-Trong lao tù cũ đón tù mới
Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa.
( Hồ Chí Minh )
cũ>< moí


Lở >< bồi
đục>< trong
t¹nh >< mưa
d) Diền từ trái nghĩa vào các thành ng?:
Lá lành đùm lá....
Công lên việc .....
Một miếng khi đói bằng một gói
khi....
e)Tỡm từ trái nghĩa với từ in đậm trong các cụm từ:
Khô Khan khô
Hoa khô
Thật Nói thật
Hàng thật
rách
xuống
no
>< khăn ướt
>< hoa tươi
>< nói dối
>< hàng giả
2.Bµi tËp 2:
a) Hoa vµ Lan tranh luËn víi nhau
Hoa nãi giµ trái nghĩa với trÎ dựa trên c¬ së chung chØ tuæi t¸c
Lan nãi giµ trái nghĩa với ®Ñp dựa trên c¬ së chung chØ hình thøc.

Em ®ång ý víi ý kiÕn cña b¹n nµo? Vì sao?
Khi muèn tìm tõ tr¸i nghÜa cÇn chó ý ®iÒu gì?

=> Khi muèn tìm tõ tr¸i nghÜa cÇn dùa trªn c¬ së chung.
b) Tỡm các cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ sau. Có một số cặp từ trái nghĩa vừa tỡm được khi tách ra khỏi đoạn thơ chúng còn mang ý nghĩa trái ngược nhau không? Tại sao?

Thiếu tất cả ta rất giàu dũng khí
Sống chẳng cúi đầu chết vẫn ung dung
Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hóa anh hùng
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo
Dáp án: Các cặp từ trái nghĩa: thiếu - giàu; sống - chết; nô lệ - anh hùng; nhân nghĩa - cường bạo. N?u chỉ xột riêng thỡ một số cặp từ chưa hẳn là t? trái nghĩa, nhưng trong đoạn tho này chúng tr? thành cặp t? tuong phản v? mặt ý nghĩa, để nhấn mạnh, tinh thần yêu nước, ý chớ đấu tranh không ch?u khuất phục tru?c k? thù của nhân dân ta.

Vui vẻ>< buồn rầu => tâm trạng
3.Bài tập 3: DU?I HèNH B?T CH?
Quan sát các hình ảnh sau tìm cặp từ trái nghĩa và cơ sở chung:
ít >< nhiều => số lượng
Trẻ >< già => tuổi tác
Thấp >< cao => chiều cao
Hãy đặt câu với một cặp từ trái nghĩa vừa tỡm được!�
vui vẻ-buồn rầu, ít- nhiều
già-trẻ, cao- thấp
4.Bài tập 4: Thảo luận nhóm

Nhóm1: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬" B¸nh tr«i n­íc" cña Hå Xu©n H­¬ng:

Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn
B¶y næi ba chìm víi n­íc non
R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn
Mµ em vÉn giữ tÊm lßng son.
Nhóm2: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi ca dao sau :

Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a
Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy
Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy
DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn.
Nhóm3: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi ca dao sau :

Con kiÕn mµ leo d©y bÇu.
Leo ®i leo l¹i tõ ®Çu chÝ ®u«i
Leo ng­îc råi l¹i leo xu«i
Leo ®i leo l¹i tõ ®u«i chÝ ®Çu.
=> CÆp từ tr¸i nghÜa chìm - næi, r¾n - n¸t t¹o hình t­îng t­¬ng ph¶n g©y Ên t­îng vÒ sè phËn long ®ong,vÊt v¶ vµ phô thuéc cña ng­êi phô nữ trong x· héi x­a.
Nhóm1: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬ "B¸nh tr«i n­íc" của Hå Xu©n H­¬ng:

Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn
B¶y næi ba chìm víi n­íc non
R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn
Mµ em vÉn giữ tÊm lßng son.
=> Cặp từ trái nghĩa dẻo thơm - đắng cay, một -muôn tạo nên sự đối lập. Một hạt cơm dẻo thơm, ngon lành bé nhỏ với nỗi đắng cay muôn phần của người nông dân. Phép đối đã khẳng định công sức nhà nông và giá trị của bát cơm, hạt gạo. Nhắc nhở mọi người phải biết trân trọng lúa gạo và biết ơn người dân cày Việt Nam.
Nhóm2: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi ca dao sau :
Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a
Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy
Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy
DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn.
=> Các cặp từ trái nghĩa đi - lại, đầu - đuôi, ngược- xuôi, đuôi- đầu gợi tả sự quẩn quanh, bò đi bò lại .Con kiến bé nhỏ biểu trưng cho số phận nhỏ bé, lam lũ của nhân dân ta ngày xưa, sống cuộc đời chật hẹp, không lối thoát.
Nhóm3: H·y tìm cÆp tõ tr¸i nghÜa vµ cho biÕt t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi ca dao sau :

Con kiÕn mµ leo d©y bÇu.
Leo ®i leo l¹i tõ ®Çu chÝ ®u«i
Leo ng­îc råi l¹i leo xu«i
Leo ®i leo l¹i tõ ®u«i chÝ ®Çu.
5.Bài tập 5: ViÕt mét ®o¹n (6-8 c©u) biÓu c¶m vÒ mïa ®«ng. Trong ®o¹n văn cã sö dông tõ tr¸i nghÜa.
- Hỡnh thức: đoạn van biểu cảm (khoảng 6 đến 8câu)
- Nội dung: Nêu cảm xúc, suy nghĩ, ấn tượng của em về mùa đông
+ Sự thay đổi của thời tiết có điều nào khiến em nhớ:
.Thời tiết giá lạnh
.Mẹ chuẩn bị cho mọi thứ: quần áo, giày, tất mới.
. Nằm trong chan nghe mẹ kể chuyện, em cảm thấy rất ấm áp.
+Tỡnh cảm của em: Rất thích mùa đông
VD: Cặp từ: Nóng- lạnh, lạnh giá- ấm áp, dày- mỏng
Dặn dò về nhà:
ChuÈn bÞ lËp dµn ý vµ viÕt bµi cho tiÕt luyÖn nãi biÓu c¶m vÒ, sù vËt vµ con ng­êi
Chän mét trong hai ®Ò sau :
Đề1: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em về mét con vËt nu«i mµ em yªu thÝch.
Đề2: C¶m nghÜ vÒ ng­êi cha kÝnh yªu.
Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các em !