Bài 10: Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa

Bài 10
NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
( N�u ��ỵc b�n ch�t cđa nỊn d�n chđ x� h�i chđ ngh�a.
( N�u ��ỵc n�i dung c� b�n cđa d�n chđ trong l�nh v�c kinh t�, ch�nh tr�, v�n ho� ( x� h�i �
n�íc ta trong giai �o�n hiƯn nay.
( N�u ��ỵc hai h�nh th�c c� b�n cđa d�n chđ l� d�n chđ tr�c ti�p v� d�n chđ gi�n ti�p (d�n chđ
��i diƯn).
2.Về ki� năng:
Bi�t th�c hiƯn quyỊn l�m chđ trong c�c l�nh v�c kinh t�, ch�nh tr�, v�n ho� ( x� h�i ph� hỵp víi
l�a tuỉi.
3.Về thái độ:
T�ch c�c tham gia c�c ho�t ��ng thĨ hiƯn t�nh d�n chđ ph� hỵp víi l�a tuỉi ; ph� ph�n c�c h�nh vi,
lu�n �iƯu xuy�n t�c, ch�ng l�i nỊn d�n chđ x� h�i chđ ngh�a.
II. NỘI DUNG :
1. Trọng tâm:
L�m r� nh�ng biĨu hiƯn vỊ mỈt b�n ch�t cđa nỊn d�n chđ x� h�i chđ ngh�a ; nh�ng n�i dung c�
b�n cđa d�n chđ x� h�i chđ ngh�a m� ��ng, nh� n�íc v� nh�n d�n ta �ang x�y d�ng (trong c�c
l�nh v�c kinh t�, ch�nh tr�, v�n ho�, x� h�i) ; nh�ng h�nh th�c c� b�n cđa d�n chđ : d�n chđ tr�c
ti�p, d�n chđ gi�n ti�p.
2. Một số kiến thức khó:
( Quan niƯm vỊ d�n chđ
�Ĩ d�y t�t b�i n�y, gi�o vi�n c�n n�m v�ng quan niƯm cđa chđ ngh�a M�c - L�-nin vỊ d�n chđ :
+ D�n chđ l� quyỊn l�c cđa nh�n d�n, thu�c vỊ nh�n d�n.
D�n chđ theo ti�ng Hy L�p g�m hai t� gh�p l�i : demos - nh�n d�n, v� kratos - s�c m�nh, quyỊn l�c. X�t theo quan �iĨm l�ch sư, v�n �Ị d�n chđ xu�t hiƯn t� khi x� h�i c� s� ph�n chia th�nh giai c�p, c� nh� n�íc ; c�c th�nh qu� d�n chđ m� nh�n lo�i ��t ��ỵc ch�nh l� k�t qu� cđa cu�c ��u tranh l�u d�i cđa nh�n d�n lao ��ng ch�ng l�i giai c�p �p b�c b�c l�t v� c�c th� l�c ph�n ��ng �Ĩ gi�nh l�i quyỊn l�c, quyỊn l�m chđ cđa m�nh.
+ D�n chđ l� m�t h�nh th�c nh� n�íc, m�t ch� �� nh� n�íc g�n liỊn víi m�t giai c�p nh�t ��nh - giai c�p c�m quyỊn, v� do �� d�n chđ mang b�n ch�t giai c�p th�ng tr�.
Khi x� h�i c� giai c�p v� nh� n�íc th� d�n chđ (ch� �� d�n chđ) thĨ hiƯn chđ y�u qua nh� n�íc (ch� �� nh� n�íc), kh�ng c� "d�n chđ thu�n tu�", "d�n chđ chung chung, phi giai c�p". Tr�i l�i, m�i ch� �� d�n chđ g�n víi nh� n�íc �Ịu mang b�n ch�t giai c�p th�ng tr� x� h�i. L�ch sư nh�n lo�i �� ch�ng minh r� c� c�c ch� �� d�n chđ nh� : ch� �� d�n chđ chđ n�, ch� �� d�n chđ t� s�n, ch� �� d�n chđ v� s�n (hay d�n chđ x� h�i chđ ngh�a). Ri�ng ch� �� phong ki�n l� ch� �� qu�n chđ, kh�ng ph�i l� ch� �� d�n chđ.
+ Víi t� c�ch l� m�t h�nh th�c nh� n�íc, d�n chđ g�n liỊn víi m�t hƯ th�ng chuy�n ch�nh cđa giai c�p th�ng tr� x� h�i.
T� khi c� nh� n�íc d�n chđ (ch� �� d�n chđ), trong �� c� ch� �� b�u cư, b�i miƠn c�c th�nh vi�n nh� n�íc, c� qu�n l� x� h�i theo ph�p lu�t v� th�a nh�n � nh� n�íc �� "quyỊn l�c thu�c vỊ nh�n d�n", d�n chđ g�n liỊn víi m�t hƯ th�ng chuy�n ch�nh cđa giai c�p th�ng tr�.
+ M�i ch� �� d�n chđ v� nh� n�íc t��ng �ng �Ịu do m�t giai c�p c�m quyỊn chi ph�i , do v�y t�nh giai c�p lu�n chi ph�i t�nh d�n t�c, t�nh ch�t cđa ch� �� ch�nh tr�, kinh t�, v�n ho�, x� h�i.
+ D�n chđ c� qu� tr�nh ph�t triĨn l�u d�i qua c�c ch� �� x� h�i kh�c nhau. S� h�nh th�nh d�n chđ x� h�i chđ ngh�a ��nh d�u b�íc ph�t triĨn míi vỊ ch�t : �� l� nỊn d�n chđ cho �a s� nh�n d�n lao ��ng.
( L�u � : Gi�ng b�i n�y, th�c ch�t l� giĩp HS hiĨu r� b�n ch�t cđa nỊn d�n chđ x� h�i chđ ngh�a, n�m ��ỵc nh�ng quyỊn d�n chđ c� b�n cđa c�ng d�n ; gi�o dơc � th�c d�n chđ cho HS. HiƯn nay, trong th�c tiƠn x� h�i c�n kh�ng �t nh�ng biĨu hiƯn ti�u c�c, vi ph�m ph�p lu�t, vi ph�m quyỊn t� do d�n chđ cđa c�ng d�n. V� v�y, khi gi�ng b�i n�y, GV n�n c� s� quan t�m th�ch ��ng ��n viƯc li�n hƯ th�c t�, ph� ph�n nh�ng biĨu hiƯn n�i tr�n.
III. PHƯƠNG PHÁP :
( B�n c�nh ph��ng ph�p thuy�t tr�nh, diƠn gi�ng l� chđ ��o, GV k�t hỵp víi c�c ph��ng ph�p ��m tho�i, n�u v�n �Ị...
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
( Tranh, �nh, b�ng h�nh c� li�n quan ��n n�i dung b�i h�c.
( ��u video, m�y chi�u.
( BiĨu ��, s� �� c� li�n quan ��n n�i dung b�i h�c.
V� dơ :
+ BiĨu �� vỊ n�i dung v� c�c quyỊn d�n chđ cđa c�ng d�n trong l�nh v�c kinh t�, ch�nh tr�, v�n ho�...
+ S� �� vỊ c�c c� quan nh� n�íc do d�n tr�c ti�p b�u ra.
+ S� �� vỊ nh�ng c� quan nh� n�íc do nh�ng c� quan ��i diƯn cđa d�n l�p ra.

C�c c� quan nh� n�íc do d�n tr�c ti�p b�u ra
C�c c� quan nh� n�íc do c� quan ��i diƯn cđa d�n b�u ra

( Qu�c h�i
( Ch�nh phđ

( ...
( ...







V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn định tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
Con người luôn có những mong muốn, khát vọng vươn tới một xã hội tốt đẹp, mà trong đó, con người có quyền lực thực sự của mình. Vì thế , con người đã không ngừng tranh đấu để thiết lập nên các nền dân chủ. Mỗi một nền dân chủ đều là sản phẩm, thành quả của quá trình phát triển lâu dài của lịch sử, do sự đấu tranh bền bĩ của con người . Mỗi nền dân chủ luôn có sự kế tục những tinh hoa của các thời kì trước và được phát triển trong điều kiện lịch sử đương thời. Nền dân chủ XHCN ra đời là một minh chứng cho những vấn đề nêu trên.

Phần làm việc của Thầy và Trò
Nội dung chính của bài học

 Tiết 1:
Hoạt động�1: Đàm thoại+ Giảng giải.
Mục tiêu: HS hiĨu r� b�n ch�t cđa nỊn d�n chđ x� h�i chđ ngh�a .
Câu hỏi đàm thoại:
- Vì sao nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mang bản chất giai cấp công nhân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản?
- Vì sao nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất?
- Vì sao nền dân chủ xã hội chủ nghĩa lấy hệ tư tưởng Mác-Lê nin làm nền tảng tinh thần của xã hội?
- Vì sao nói d�n chđ x� h�i chđ ngh�a l� nền d�n chđ của nhân dân lao động ?
- Vì sao nền d�n chđ x� h�i chđ ngh�a ��i h�i ph�i g�n liỊn víi ph�p lu�t, k� lu�t, k� c��ng ?
HS phát biểu tự do.
Các bạn nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, đúc kết.
GV có thể nêu thêm ví dụ minh hoạ:
+ Dân chủ gắn với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương:
Công dân có quyền kinh doanh nhưng phải nộp thuế ; công dân có quyền sản xuất hàng hoá nhưng không làm hàng giả; công dân có quyền tham quan danh lam thắng canh nhưng phải bảo vệ môi trường; công dân có quyền học tập nhưng phải có ý thức và biết giữ kỹ luật;.
Tiết 2:
Hoạt động�2: Thảo luận nhóm + Giảng giải.
Mục tiêu: HS hiĨu ��ỵc n�i dung c� b�n cđa d�n chđ trong các l�nh v�c kinh t�, chính trị, văn hoá.
GV đặt vấn đề:
Nền dân chủ XHCN không thể có đầy đủ khi giai cấp công nhân và nhân dân lao động vừa giành chính quyền. Nó cần phải trải qua một quá trình xây dựng, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện từng bước. Quá trình đó diễn ra trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội,.
GV chia lớp làm 4 nhóm.
GV phân công các nhóm tiến hành thảo luận theo các nội dung:
- Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực kinh tế? Ví dụ minh hoạ.
- Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực chính trị? Ví dụ minh hoạ.
- Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực văn hoá? Ví dụ minh hoạ.
- Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực xã hội? Ví dụ minh hoạ.
HS thảo luận.
Đại diện các nhóm lên bảng điền và các ô trống.
Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

D�n chđ trong l�nh v�c kinh t�

N�i dung
V� dơ







D�n chđ trong l�nh v�c ch�nh tr�

N�i dung
V� dơ






D�n chđ trong l�nh v�c v�n ho�

N�i dung
V� dơ






D�n chđ trong l�nh v�c x� h�i

N�i dung
V� dơ





GV nhận xét, chốt ý.
GV nêu thêm các ví dụ:
+ Công dân được quyền sản xuất, kinh doanh những mặt hàng PL không cấm: vải, gạo.
+ Công dân tham gia góp ý các dự thảo Hiến pháp, pháp luật; tố cáo cán bộ nhà nước tham nhũng;...
+ Công dân có quyền tham gia sáng tạo và thưởng thức các giá trị văn hoá, nghệ thuật: thơ, nhạc,..
+ Công được từ 15 tuổi trở lên được kí hợp đồng lao động; người lao động được mua bảo hiểm y te; các chính sách đền ơn đáp nghĩa;.
( GV giảng về các yêu cầu của nền dân chủ XHCN:
- Hoàn thiện Nhà nước XHCN, trước hết hoàn thiện hệ thống pháp luật , tăng cường pháp chế XHCN.
- Hoàn thiện cơ chế đảm bảo cho nhân dân thật sự tham gia vào quá trình quản lí Nhà nước như bầu cử, ứng cử vào các cơ quan quyền lực Nhà nước và tổ chức chính trị-xã hội.
- Đào tạo, bồi dưỡng, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước có phẩm chất đạo đức, có chuyên môn, nghiệp vụ giỏi.., tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện quyền làm chủ.
- Có cơ chế, biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa và trừng trị tệ quan liêu, tham nhũng, lộng quyền, vô trách nhiệm, xâm phạm quyền dân chủ của công dân.
- Ngăn chăn và khắc phục tình trạng dân chủ hình thức, cực đoan, nghiêm trị những hành động lợi dụng dân chủ để phá hoại, gây rối.


Hoạt động�3: Đàm thoại+ Giảng giải.
Mục tiêu: HS hiểu được những hình thức cơ bản của dân chủ: dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp.
( Dân chủ trực tiếp:
GV hỏi:
- Em hãy n�u kh�i niƯm "d�n chđ tr�c ti�p" ?
- H�y n�u v� dơ vỊ nh�ng h�nh th�c d�n chđ tr�c ti�p m� em bi�t ?
GV giảng giải:
D�n chđ tr�c ti�p l� h�nh th�c d�n chđ m� trong �� m�i ng��i tr�c ti�p tham gia v�o c�c ho�t ��ng ch�nh tr�, kinh t�, v�n ho�, x� h�i.
VD: Công dân bầu cử HĐND, bầu trưởng thôn, tổ trưởng dân phố; hội nghị toàn dân quyết định làm đường, xây nhà văn hoá; họp góp ý sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật;.
( Dân chủ gián tiếp (d�n chđ ��i diƯn)
GV hỏi:
- Em hãy n�u kh�i niƯm "d�n chđ gi�n ti�p"?
- H�y n�u v� dơ vỊ nh�ng h�nh th�c d�n chđ gi�n ti�p m� em bi�t ?
+ GV giảng giải :
D�n chđ gi�n ti�p l� h�nh th�c nh�n d�n th�c hiƯn quyỊn l�m chđ cđa m�nh, tham gia qu�n l� nh� n�íc v� x� h�i th�ng qua ho�t ��ng cđa nh�ng ng��i ��i diƯn, c� quan ��i diƯn cđa m�