Bài 10. Danh từ (tiếp theo)

Trường THCS Kim Đồng
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ :
1. Em hãy nêu khái niệm, đặc điểm của danh từ. Cho ví dụ minh hoạ.


Danh từ có ba đặc điểm :
Danh từ là từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.
Ví dụ: Lê LợI, xoài, mưa, tâm tư.

Danh từ thường kết hợp với số từ ở phía trước và từ chỉ trỏ ở phía sau để làm thành cụm danh từ.
Ví dụ: hai bức tranh kia ...
Đáp án
Danh từ thường dùng làm chủ ngữ trong câu, muốn làm vị ngữ danh từ phải đứng sau từ “là”.


ví dụ: Con mèo đang sưởI nắng.
Mẹ tôi là bác sĩ.
Tiết 41
Tiếng Việt: Danh từ (tiếp theo)

I.TÌM HIỂU BÀI:
1.Danh từ chung và danh từ riêng
Dựa vào những kiến thức đã học ở bậcTiểu học,hãy điền các danh từ ở câu sau vào bảng phân loại :
Câu hỏi:
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng
Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng,
nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội
(Theo Thánh Gióng)

Bảng phân loạI:
I/ Danh từ chung và danh từ riêng có gì khác nhau về nghĩa?
Theo em, thế nào là danh từ chung và danh từ riêng?
Về ý nghĩa danh từ chung thường chỉ gộp nhiều sự vật gần giống nhau hoặc giống nhau một số đặc điểm nào đó.
Ví dụ: Học sinh là chỉ chung cho những ngườI đi học.
Danh từ chung:Gọi tên sự vật nóichung.
Ví dụ: Kỹ sư ,Cam, ổI ,chó, mèo......
Danh từ riêng : Gọi tên sự vật nói riêng nhưng phải viết hoa.
Ví dụ: Lê LợI, Quang Trung, Đà Nẵng, Huế....
Đáp án :
Dựa vào kiến thức đã học em có nhận xét gì về cách viết hoa tên ngườI, tên địa lý nước ta trong câu văn sau:
Quang Trung chiến thắng quân Thanh trên sông Bạch Đằng.
2.Một số quy tắc về cách viết hoa danh từ riêng:
Câu hỏi:
ĐốI với tên người, tên địa lý Việt Nam được phiên âm qua âm Hán Việt phải viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
Đáp án:
Cách viết hoa những tên ngườI, tên địa lý sau đây có gì không ổn? Lê văn hoài Nam, Trần nguyễn Thuý hằng, Thành phố Đà nẵng,

Câu hỏi:
Đáp án:
Lê văn Hoài Nam, Trần Nguyễn Thuý Hằng, thành phố Đà Nẵng,
Câu hỏi:
Nhìn vào các từ in đậm trong câu sau em thấy đốI vớI tên địa lý Việt Nam và nước ngoài được phiên âm qua âm Hán Việt phảI viết hoa như thế nào?
ví dụ: Anh trai em đỗ thủ khoa kỳ thi Toán nên được nhà nước Việt Nam cho du học tạI Luân Đôn
Em hãy cho biết Luân Đôn thuộc đất nước nào?
ĐốI vớI tên ngườI, tên địa lý Việt Nam và nước ngoài được phiên âm qua âm Hán Việt phảI viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗI tiếng.
Đáp án:
Đọc ví dụ và cho biết đốI vớI tên ngườI, tên địa lý nước ngoài được phiên âm trực tiếp phảI viết hoa như thế nào?Giữa các tiếng cần phảI sử dụng dấu câu gì?

Ví dụ : Tổng thống Pu-tin có mặt tạI Mat- xcơ-va lúc 8h30.

Câu hỏI:
ĐốI vớI tên ngườI tên địa lý nước ngoài được phiên âm trực tiếp phảI viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗI bộ phận tạo thành tên riêng đó,nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có dấu gạch nốI.
Đáp án:
Theo em các cụm từ trong ngoặc kép dướI đây có ý nghĩa gì?
Tên riêng của cơ quan, tổ chức, giảI thưởng, danh hiệu,huân chương... thường là một cụm từ thì phảI viết hoa như thế nào?
Ví dụ 1:Bà nội em vừa được nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.
Ví dụ2:”HộI Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam” đã tổ chức gặp gỡ các cán bộ lão thành.
Câu hỏi:
Tên riêng của cơ quan, tổ chức, giảI thưởng, danh hiệu,huân chương..... thường là một cụm từ thì chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ nầy đều được viết hoa.

II.Bài học:
ghi nhớ (SGK.)

Đáp án:
Bài tập 1.Tìm danh từ chung và danh từ riêng trong câu sau:
Ngày xưa ở miền đất Lạc Việt cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta có một vị thần thuộc nòi rồng con trai thần Long Nữ tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng,cháu Tiên)

III/Luyện tập:
Danh từ chung: Ngày,miền đất, nước ta,vị thần, nòi rồng,con trai,tên.

Danh từ riêng: Lạc Việt,Bắc Bộ,Long Nữ,Lạc Long Quân
Trả lời:
2.Các từ in đậm dướI đây có phảI là danh từ riêng không?Vì sao?
a.Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Hoạ Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc. (Võ Quảng)
b.Nàng Út bẽn lẽn dâng lên vua mâm bánh nhỏ. (Nàng Ut làm bánh)
c.(...)khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng,cho nên làng đó về sau gọI là làng Cháy (Thánh Gióng)
Bài Tập 2
3.Có bạn chép đoạn thơ sau đây của nhà thơ Tố Hữu mà viết hoa một số danh từ riêng.Em hãy viết lại các danh từ riêng ấy cho đúng.
Ai đi Nam Bộ
Tiền giang,hậu giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng.
Ai về thăm bưng biền đồng tháp
Bài Tập 3:
Việt Bắc miền Nam,mồ ma giặc Pháp
Nơi chôn nhau cắt rốn của ta!
Ai đi Nam - Ngãi ,Bình –Phú,khánh hoà
Ai vô phan rang,phan thiết
Ai lên tây nguyên,công tum, đắc lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung
Ai về vớI quê hương ta tha thiết
Sông hương, bến hảI,cửa Tùng...
Ai vô đó với đồng bào, đồng chí
Nói với Nửa-Việt nam yêu quý
Rằng:nước ta là của chúng ta
Nước việt nam dân chủ cộng hoà!

Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang,Hậu giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng.
Ai về thăm bưng biền Đồng Tháp


Việt Bắc miền Nam,mồ ma giặc Pháp
Nơi chôn nhau cắt rốn của ta!
Ai đi Nam - Ngãi ,Bình –Phú,Khánh Hoà
Ai vô Phan Rang,Phan Thiết
Ai lên Tây Nguyên,Công Tum, Đắc Lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột MiềnTrung
Ai về vớI quê hương ta tha thiết
Sông Hương, Bến HảI,Cửa Tùng...
:
Ai vô đó với đồng bào, đồng chí
Nói với Nửa-Việt Nam yêu quý
Rằng:nước ta là của chúng ta
Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà!

Đáp án:
Trường THCS Kim Đồng
Xong rồI! Nghỉ giảI lao và về nhà mình sẽ học bài