Bài 10. Danh từ (tiếp theo)

Tiết 41, bài 10
Kiểm tra đầu giờ
Hãy lựa chọn đáp án đúng nhất trong các đáp án sau :
Danh từ được chia thành các loại lớn là :
A. Danh từ chỉ người, chỉ vật, chỉ khái niệm .
B. Danh từ chỉ đơn vị, danh từ chung và danh từ riêng.
C. Danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật.
Danh từ chỉ đơn vị được phân loại như thế nào ?
Danh từ
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
DT chỉ đơn
vị tự nhiên
DT chỉ đơn
vị quy ước
Chính
xác
Ước
chừng
Ví dụ :
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
(Theo Thánh Gióng)

Thảo luận đôi theo bàn
(2 phút)
Nhận xét về ý nghĩa và hình thức chữ viết của các danh từ :
Vua, công ơn, tráng sĩ, Phù Đổng Thiên Vương, đền thờ, làng, Gióng, xã, Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
* Danh từ chung:
* Danh từ riêng:
* Danh từ chung:
* Danh từ riêng:
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
( Theo Thánh Gióng )
Danh từ chung
Danh từ riêng
Vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ, làng, xã , huyện
Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội

Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật.
Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương…
Bài tập 1/ 109
Ngày xưa, / ở / miền / đất / Lạc Việt, / cứ / như / bây giờ / là / Bắc Bộ / nước / ta, / có / một / vị / thần / thuộc / nòi / rồng, / con trai / thần / Long Nữ, / tên / là / Lạc Long Quân. (Con Rồng cháu Tiên)
Tìm danh từ chung và danh từ riêng trong câu văn trên
- Danh từ riêng: Lạc Việt, Bắc Bộ, Long Nữ, Lạc Long Quân.
- Danh từ chung: ngày xưa, miền, đất, nước, thần, nòi, rồng, con trai, tên.
Ví dụ :
Vua nhớ công ơn tráng sĩ phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
(Theo Thánh Gióng)
NHÓM 1,2 TỔ 1: Tìm 2 danh từ riêng chỉ tên người, tên địa lí Việt Nam . Nêu quy tắc viết hoa.
NHÓM 3,4 TỔ 2: Tìm 2 danh từ riêng chỉ tên người, tên địa lí nước ngoài . Nêu quy tắc viết hoa.
NHÓM 5,6 TỔ 3: Tìm 2 danh từ riêng chỉ tên riêng của các cơ quan, tổ chức.... Nêu quy tắc viết hoa.

Thảo luận nhóm
3 phỳt
- M� Luong, Trung Qu?c
Tên người, tên địa lý Việt Nam và tên người, tên địa lý nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu của mỗi tiếng.
Ví dụ 1:
H? Chí Minh, Lai Ch�u
Tên người, tên địa lý Việt Nam và tên người, tên địa lý nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu của mỗi tiếng.
Ví dụ 2: An-phông-xơ Đô-đê,
Pa-ri
Tên người, tên địa lý nước ngoài phiên âm trực tiếp (không qua âm Hán Việt): viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận, giữa các tiếng trong một bộ phận có dấu gạch nối.
Ví dụ 3:
Đảng Cộng sản Việt Nam
Học sinh Tiên tiến

Tên riêng các
cơ quan, tổ chức, giải thưởng,
danh hiệu, huân chương. viết hoa
chữ cái đầu của mỗi bộ phận
tạo thành.
Bài tập 2 /109
b) Nàng Út bẽn lẽn dâng vua mâm bánh nhỏ.
(Nàng Út làm bánh ót)
c) Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy. (Thánh Gióng)
Các từ in đậm dưới đây có phải là
danh từ riêng không? Vì sao?
a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng
tiếng hót kì diệu của Họa Mi đã làm cho
tất cả bừng tỉnh giấc. (V� Qu?ng)
Các từ in đậm trong các câu a, b, c đều là các danh từ riêng, vì nó đã được dùng để chỉ tên riêng.
a) Chim, Mây, Nước, Hoa, Họa Mi
đã được nhân hóa và có tên riêng như người.
b) Út: tên riêng của nhân vật.
c) Cháy: tên riêng của một làng
Lưu ý: Các danh từ chung khi dùng làm tên riêng thì phải viết hoa.
Hãy so sánh danh từ chung và danh từ riêng.

Danh từ chung
- Tên goïi một loại sự vật.

- Viết thường


Danh từ riêng
- Tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương, …
- Viết hoa
Giống nhau: đều là danh từ chỉ sự vật.

Khác nhau:
Hãy nêu quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí Việt Nam?
Hãy nêu quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí nước ngoài?
Hãy nêu quy tắc viết hoa tên riêng của các cơ quan, tổ chức…
Cách viết hoa danh từ riêng
Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng
Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng.
Viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó
Tên người, tên địa lí Việt Nam
Tên người, tên địa lí nước ngoài được phiên âm qua âm Hán Việt.
Tên người địa lí nước ngoài không được phiên âm qua âm HánViệt.
Tên các cơ quan, tổ chức…
Người là Cha, là Bác, là Anh
Qủa tim lớn bọc trăm dòng máu nhỏ.
Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời.
Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường!
Nhớ Người những sáng tinh sương,
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo.
Nhớ chân người bước lên đèo,
Người đi rừng núi trông theo bóng Người.
Đốt nén hương thơm, mát dạ Người
Hãy về vui chút, mẹ Tơm ơi!

Hỡi Người xưa của ta nay,
Khúc vui xin lại so dây cùng Người.

- Bâng khuâng nhớ Cụ, thương thân nàng Kiều.

Tiết 41:
DANH TỪ
( Tiếp )
II. Luyện tập:
Bài tập 3:
Đoạn thơ được viết lại như sau:
Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang, Hậu Giang
Ai vô Thành phố Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng
Ai về thăm bưng biền Đồng Tháp
Việt Bắc, miền Nam, mồ ma giặc Pháp
Nơi chôn rau, cắt rốn của ta!
Ai đi Nam – Ngãi, Bình – Phú, Khánh Hoà
Ai vô Phan Rang, Phan Thiết
Ai lên Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung
Ai về với quê hương ta tha thiết
Sông Hương, Bến Hải, Cửa Tùng....
Ai vô đó với đồng bào, đồng chí
Nói với Nửa - Việt Nam yêu quý
Rằng: nước ta là của chúng ta
Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà!