Bài 10. Danh từ (tiếp theo)

Kiểm tra bài cũ
Thế nào là danh từ?Có mấy loại danh từ? Cho ví dụ minh hoạ?
Xác định các danh từ có trong câu sau?
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.

Xác định các danh từ có trong câu sau? ? Các danh từ đó thuộc loại danh từ gì?
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội

Danh từ chỉ sự vật.
Ngữ văn(tiết 41) Danh từ (tiếp theo)
.I. Danh từ chung và danh từ riêng
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội
Danh từ
chung
Danh từ
riêng
Vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ,
làng, xã, huyện
Phù Đổng Thiên Vương, Gióng,
Phù Đổng,Gia Lâm, Hà Nội.
Qua ví dụ em hiểu thế nào là danh từ chung và danh từ riêng?
- Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật.
- Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương,...

? Vậy danh từ chung và danh từ riêng giống và khác nhau như thế nào?
- Giống nhau: Đều là danh từ chỉ sự vật
- Khác nhau: + Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật.
+Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương,...
+ Danh từ riêng được viết hoa.
Quan sát các ví dụ sau và nêu qui tắc viết hoa của danh từ riêng?
Ví dụ 1: Lạc Long Quân, Âu Cơ, Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, Lạc Việt, Văn Lang
Ví dụ 2: Mã Lương, Trung Quốc.
Ví dụ 3: A- lếch- xan-đrơ Xéc-ghê-ê- vích Pu- skin.
Ví dụ 4:Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh,Trường Trung học cơ sở Quảng Phú, Nhà giáo Nhân dân, Giải thưởng Hồ Chí Minh
Qui tắc viết hoa danh từ riêng.
*Đối với tên người, tên địa lí Việt Nam và tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng. *Đối với tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp (không qua âm Hán Việt): viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó; nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối. .
*Tên riêng của các cơ quan, tổ chức, các giải thưởng, danh hiệu, huân chương,...thường là một cụm từ. Chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này đều được viết hoa.
Ghi nhớ
*Danh từ chỉ sự vật gồm danh từ chung và danh từ riêng. Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật. Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương,.. . .
*Khi viết danh từ riêng, ta phải viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó.Cụ thể: -Đối với tên người, tên địa lí Việt Nam và tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
-Đối với tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp (không qua âm Hán Việt): viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó; nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối.
-Tên riêng của các cơ quan, tổ chức, các giải thưởng, danh hiệu, huân chương,...thường là một cụm từ. Chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này đều được viết hoa. . .
Danh từ
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
DT chung
DT riêng
ĐV quy ước
ĐV tự nhiên
Chính xác
Ước chừng
II. Luyện tập
Bài tập 1: Tìm danh từ chung và danh từ riêng
Danh từ chung:Ngày xưa, miền, đất, bây giờ, nước, vị, thần, nòi, rồng, con trai, tên
Danh từ riêng: Lạc Việt, Bắc Bộ, Long Nữ,Lạc Long Quân
Bài tập 2:Các từ in đậm dưới đây có phải là danh từ riêng không? Vì sao?
a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Hoạ Mi đã làm cho tất cả bừng giấc
(Võ Quảng)
b) Nàng Út bẽn lẽn dâng lên vua mâm bánh nhỏ
(Nàng Út làm bánh ót)
c) ...Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy
( Thánh Gióng)
Bài tập 3:Đoạn thơ sau đây bị chép sai một số chỗ, em hãy phát hiện và sửa lại cho đúng?
Ai đi Nam Bộ
Tiền giang, hậu giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng
Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang, Hậu Giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng
Bài tập 4: Thảo luận nhóm (theo bàn)
Dãy 1: Các danh từ chung gọi tên các loài hoa có khi nào được viết hoa hay không? Tại sao? lấy ví dụ minh hoạ?
Dãy 2: Cho ví dụ về trường hợp danh từ chung người được viết hoa? Giải thích lí do?
* Khi dùng tên các loài hoa để đặt tên người thì phải viết hoa vì khi ấy chúng được dùng như danh từ riêng
Ví dụ: bạn Cúc, bạn Hồng, cô Lan...
*Ví dụ:Hồ Chí Minh- tên Người là cả một niềm thơ.
- Danh từ “Người” được dùng làm danh từ lâm thời để chỉ Hồ Chí Minh.
- Từ “ Người” được viét hoa: Người để bày tỏ sự tôn kính và lòng biết ơn của chúng ta đối với Bác Hồ.
Bài tập 4: Tìm hai danh từ chung và hai danh từ riêng rồi đặt hai câu có sử dụng một trong các danh từ vừa tìm được
Bài tập 5: Em hãy viết một đoan văn tự sự kể lại một sự việ trong truyện “Sơn Tinh, Thuỷ Tinh”có sử dụng cả danh từ chung và danh từ riêng?
III. Củng cố bài và hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới.
GV củng cố lại nội dung bài học theo sơ đồ.
Hướng dẫn hs chuẩn bị bài: Trả bài kiểm tra văn.