Bài 10. Danh từ (tiếp theo)

Giáo viên:Hoàng Thị Kim Loan
KIỂM TRA BÀI CŨ
Danh từ là gì? Nêu đặc điểm của danh từ?
Danh từ phân làm mấy loại? Đó là những loại nào?
Danh từ ( tiếp )
Tiết 40
I. Danh từ chung và danh từ riêng
Tiết 40
DANH TỪ
( Tiếp )
1.Ví dụ
Tìm các danh từ chung và danh từ riêng ?
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong cho là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. ( Theo Thánh Gióng )
Danh từ chung
Danh từ riêng
Vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ, làng, xã , huyện
Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội
I. Danh từ riêng và danh từ chung
Tiết 40
DANH TỪ
( Tiếp )
bác sĩ
Chỉ người nói chung
Học sinh
Nhà văn , bác sĩ , học sinh
 Đều chỉ người nói chung
Vịnh Hạ Long
Tố Hữu
Chùa Một Cột
Đây là những sự vật riêng lẻ , tên riêng của từng người , từng địa danh
I.Danh từ chung và danh từ riêng
Tiết 40
DANH TỪ
( Tiếp )
Ví dụ :
Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong cho là Phủ Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. ( Theo Thánh Gióng )
Danh từ chung
Danh từ riêng
Vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ, làng, xã , huyện
Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội
Danh từ chỉ sự vật
Danh từ chung
Danh từ riêng
Em hiểu thế nào là danh từ chung, danh từ riêng ?
Là tên gọi một
loại sự vật
Là tên riêng của
từng người,
từng vật, từng
địa phương
* VÝ dô Giải thích vì sao từ sọ dừa trong hai trường hợp sau lại viết khác nhau ?
a. […] Thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước mưa , bà bưng lên uống.
b. Nghĩ lại, thấy thương con , bà đành để con lại nuôi và đặt tên cho nó là Sọ Dừa .
(a ) Danh từ chung : chỉ tên gọi một loại sự vật mà không phải là cá thể sự vật
(b ) Danh từ riêng : chỉ tên gọi một cá thể sự vật ( cá thể sự vật là một loại sự vật được tách ra để gọi tên )
2. Cách viết hoa danh từ riêng
Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng
Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng; nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối.
Viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó
Tên người, tên địa lí Việt Nam
Tên người, tên địa lí nước ngoài được phiên âm qua âm Hán Việt.
Tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trùc tiÕp (kh«ng qua âm HánViệt).
Tên các cơ quan, tổ chức..
Hồ Chí Minh, Tố Hữu,
Qu¶ng B×nh
Phú Thọ

Luân Đôn, Bắc Kinh ,
Lào, Mạc Tư Khoa,
Nhuận Thổ
Lê«na §ê vanh xi
Pu-skin
Mát-xcơ- va


Liên hợp quốc,
Huy chương vì sự nghiệp
giáo dục

Ghi nhớ
.Danh từ chỉ sự vật gồm danh từ chung và danh từ riêng. Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật. Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương,..
. Khi viết danh từ riêng, ta phải viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó. Cụ thể:
. Đối với tên người, tên địa lí Việt Nam và tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
. Đối với tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp (không qua âmHán Việt): viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó; nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối.
. Tên riêng của các cơ quan, tổ chức, các giải thưởng, danh hiệu, huân chương,… thường là một cụm từ. Chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này đều được viết hoa.

Tiết 40
DANH TỪ
( Tiếp )
II. Luyện tập
Bài tập 1 : Tìm danh từ chung, danh từ riêng trong câu sau:
Ngày xưa,/ở/ miền /đất/ Lạc Việt/, cứ/ như /bây giờ/ là/ Bắc Bộ/ nước/ ta/, có/ một/ vị/ thần/ thuộc/ nòi/ rồng/, con trai/ thần/ Long Nữ/, tên/ là/ Lạc Long Quân.
(Con Rồng cháu Tiên)
Danh từ chung:
Ngày xưa, miền, đất, b©y giê, nước , vÞ,
thần, nòi ,rồng, con trai, tªn
Danh từ riêng :
Lạc Việt, Bắc Bộ, Long Nữ , Lạc Long Quân
Bài tập 2 Các từ được in đậm dưới đây có phải là danh từ riêng không? Vì sao?

a.Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Họa Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.
Lµ danh tõ riªng vµ ®­îc viÕt hoa: V× Chim, Mây, Nước ,Hoa ,họa Mi ®Òu ®· ®­îc nhµ v¨n nh©n hãa nh­ ng­êi, nh­ tªn riªng cña mçi nh©n vËt.
b.Nàng Út bẽn lẽn dâng lên vua mâm bánh nhỏ.
ót: Tªn riªng cña nh©n vËt.
c.(…) Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.
Ch¸y : Tªn riªng cña mét lµng.
Bài tập 3 Có bạn chép đoạn thơ sau đây của nhà thơ Tố Hữu mà quên viết hoa một số danh từ riêng. Em hãy viết lại các danh từ riêng ấy cho đúng.
Ai đi Nam Bộ
Tiền giang, hậu giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng.
Ai về thăm bưng biền đồng tháp
Việt Bắc miền Nam, mồ ma giặc pháp
Nơi chôn rau cắt rốn của ta !
Ai đi Nam- Ngãi, Bình –Phú, khánh hòa
Ai vô phan rang, phan thiết
Ai lên tây nguyên, công tum, đắc lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền trung
Ai về với quê hương ta tha thiết
Sông hương, bến hải, cửa Tùng…
Ai vô đó với đồng bào, đồng chí
Nói với Nửa- Việt nam yêu quý
Rằng: nước ta là của chúng ta
Nước việt nam dân chủ cộng hòa!
Các danh từ riêng : Tiền Giang,
Hậu Giang, Thành phố Hồ Chí
Minh, Đồng Tháp, Pháp,
Khánh Hòa, Phan Rang,
Phan Thiết, Tây Nguyên,
CôngTum, Đắc Lắc,
miền Trung, Sông Hương,
Bến Hải, Cửa Tùng, Việt Nam,
ViÖt Nam Dân chủ Cộng hòa
Bài tập 4 Chính tả (nghe- viết) : Ếch ngồi đáy giếng (cả bài)
Tiết 40
DANH TỪ
( Tiếp )
Danh từ chỉ sự vật
Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên
Danh từ chỉ đơn vị quy ước
Danh từ riêng
Danh từ chung
Chính xác
Ước chừng
Cái, bức, tấm , quyển...
Mét, ki lô met, ki lô gam...
Nắm, mớ, đàn, nhóm, bát...
Gióng,Hà Thạch, Phú Thọ, Phù Đổng
Vua, làng, xã, thị xã
CỦNG CỐ :
Bảng phân loại danh từ
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc phần ghi nhớ
Đọc thêm bài: Những điều lý thú về tên người .
Phân loại các danh từ chung và danh từ riêng.
-Chuẩn bị bài: Cụm danh từ
Bài học của chúng ta tạm dừng tại đây. Xin gửi tới các thầy cô, các em học sinh lời chúc sức khoẻ và thành đạt !
Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các em!