Bài 10. Dân số và sức ép dân số tới tài nguyên, môi trường ở đới nóng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA ĐỊA LÝ
DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Bài 10:
Hà nội, tháng 9 năm 2011
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA ĐỊA LÝ
Đới nóng tập trung gần một nửa dân số thế giới, nhưng kinh tế còn chậm phát triển. Dân cư tập trung quá đông vào một khu vực đã dẫn tới những vấn đề lớn về môi trường. Việc giải quyết mối quan hệ giữa dân cư với môi trường ở đây phải gắn chặt với sự phát triển KT –XH.
DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Bài 10:
NỘI DUNG CHÍNH:
Dân số
Sức ép của dân số tới tài nguyên, môi trường.
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Quan sát hình bên và cho biết dân cư tập trung đông đúc ở khu vực nào? Từ đó rút ra nhận xét gì về dân cư ở khu vực đới nóng?/
Quan sát hình bên và cho biết dân cư tập trung đông đúc ở khu vực nào? Từ đó rút ra nhận xét gì về dân cư ở khu vực đới nóng?/
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
+ Gần 50% dân số thế giới sống ở đới nóng.
+ Những khu vực tập trung dân cư đông đúc: Đông Nam Á, Nam Á, Tây Phi, Đông Nam Brazin.
=> Dân cư chủ yếu tập trung chủ yếu ở đới nóng
Tại sao dân cư
lại tập trung
đông ở vùng
đới nóng?
Dân số tập trung đông ở khu vực này đã gây ra hậu quả gì?
Một số quốc gia đông dân ở khu vực đới nóng
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Nguyên nhân:
=>Từ những năm 60 của thế kỷ XX, nhiều nước ở đới nóng dần dần giành được độc lập.
+ Yếu tố tự nhiên – sinh học ( số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ lớn).
+ Tâm lý xã hội, phong tục tập quán, tư tưởng sinh bù chiến tranh.
+ Trình độ nhận thức của người dân còn thấp.
+ Trình độ phát triển kinh tế xã hội còn thấp.
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Hậu Quả:
Gây hậu quả nghiêm trọng đến việc phát triển KT – XH, đời sống con người và tài nguyên thiên nhiên, môi trường:
Cụ thể: + Thiếu lương thực thực phẩm
+ Sực đói nghèo và lạc hậu
+ Khai thác bừa bãi TNTN
+ Suy thoái MT sống và gia tăng bệnh tật
+ Gia tăng khoảng cách giàu nghèo…
=> Việc gia tăng dân số là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của các quốc gia ở đới nóng, khi ở khu vực này chủ yếu là các nước nghèo và đang phát triển.
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
2. Sức ép của dân số tới tài nguyên, môi trường
Những tác động của sức ép dân số tới tài nguyên, môi trường và xã hội như thế nào?
Gia tăng dân số quá nhanh:
- Đẩy nhanh tốc độ khai tác TNTN  TNTN bị khai thác kiệt quệ.
Làm suy thoái môi trường  Môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng
- Chất lượng cuộc sống thấp
Sức ép dân số
Đất bị xói mòn, bạc màu
Rừng suy giảm
Khoáng sản bị khai thác cạn kiệt
Nước bị ô nhiễm, giảm chất lượng
Ô nhiễm không khí
Suy giảm
tài nguyên
Ô nhiễm môi trường:
+ Ô nhiễm nguồn nước : do nước thải sinh hoạt và nước thải từ các nhà máy…
+ Ô nhiễm không khí : do khí thải từ xe cộ, các nhà máy…
+ Ô nhiễm tiếng ồn : tiếng còi xe, tiếng máy móc từ các công trường, nhà máy…
+ Ô nhiễm đất : sử dụng nhiều phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, nước thải từ các khu công nghiệp…
→ Môi trường sống bị hủy hoại dần
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Khai thác tài nguyên thiên nhiên
Ô nhiễm môi trường
Hãy quan sát và phân tích hình dưới để thấy mối quan hệ giữa sự gia tăng dân số tự nhiên quá nhanh với tình trạng thiếu lượng thực ở Châu Phi.?
Trả lời: Tốc độ gia tăng D/s tự nhiên rất nhanh trong khi SLLT tăng không đáng kể => Bình quân lương thực đầu người thấp và giảm xuống ( thiếu lương thực trầm trọng).
Quan sát BSL dưới đây, nhận xét về tương quan giữa D/s và diện tích rừng ở khu vực ĐNÁ ?
Trả lời: + D/s có xu hướng tăng lên nhanh
+ Diện tích rừng đang giảm mạnh
=>> Dân số tăng nhanh => nhu cầu về gỗ, củi tăng lên làm cho diện tích rừng giảm mạnh.
Sơ đồ mối quan hệ giữa gia tăng dân số với chất lượng cuộc sống :
Dân số tăng nhanh
Thừa lao động, thiếu việc làm
Khai thác tự nhiên quá mức → Môi trường suy thoái → sản xuất suy giảm
Nghèo đói, mù chữ, xã hội phân hóa giàu nghèo
Tệ nạn xã hội phát triển. Trật tự an ninh rối loạn
Kinh tế, văn hóa kém phát triển
Năng suất lao động giảm
Sức khỏe kém, bệnh tật tăng, tuổi thọ thấp
Để giảm sức ép trên các nước đới nóng đã có những giải pháp tích cực nào ?
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Trồng cây
gây rừng
Thu gom
rác thải
=>> Nhưng giải pháp lớn nhất và lâu dài nhất là giảm tỉ lệ gia tăng dân số, phát triển KT và nâng cao đời sống cho người dân.
Kết Luận:
Đới nóng tập trung gần một nửa dân số thế giới. Dân số tăng nhanh dẫn tới bùng nổ dân số, tác động tiêu cực tới tài nguyên & môi trường. Việc giảm tỉ lệ gia tăng dân số, phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân ở đới nóng sẽ có tác động tích cực tới tài nguyên, môi trường.
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Bài 10: DÂN SỐ VÀ SỨC ÉP DÂN SỐ TỚI
TÀI NGUYÊN, MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI NÓNG
Dân số quá nhanh
Kinh tế chậm phát triển
Đời sống chậm cải tiến
Tác động tiêu cực tới tài nguyên, môi trường
Củng cố: Hãy phân tích sơ đồ dưới đây để thấy hậu quả của việc gia tăng dân số qua nhanh ở đới nóng: