Bài 10. Cơ sở dữ liệu quan hệ

Bài 10: CƠ SỞ DỮ LIỆU
1. Mô hình dữ liệu quan hệ
*Mô hình dữ liệu quan hệ là gì ?
=> Là một tập hợp các khái niệm dùng để mô tả CSDL, các mối quan hệ của dữ liệu, các ràng buộc trên dữ liệu của CSDL.
*Những yếu tố của CSDL:
- Cấu trúc dữ liệu.
- Các thao tác, phép toán trên dữ liệu.
- Các ràng buộc dữ liệu.

* Trong mô hình quan hệ:
+ Về mặt cấu trúc:
Dữ liệu được thể hiện trong các bảng.
Mỗi bảng bao gồm các hàng và các cột thể hiện thông tin về một chủ thể.
Các cột biểu thị các thuộc tính của chủ thể.
Mỗi hàng biểu thị cho một cá thể.

+ Về mặt thao tác trên dữ liệu:

Cập nhật dữ liệu như thêm, xóa hay sửa bản ghi trong một bảng.

Các kết quả tìm kiếm thông tin qua truy vấn dữ liệu.
+Về mặt ràng buộc dữ liệu:
- Dữ liệu trong các bảng phải thỏa mãn một số ràng buộc
Vd: không được có hai bộ nào trong một bảng giống nhau hoàn toàn
- Sự xuất hiện lặp lại của một thuộc tính ở các bảng.
- Sự xác lập mối liên kết giữa các bảng. Mối liên hệ thể hiện mối quan hệ giữa các chủ thể được CSDL phản ánh.
2. Cơ sở dữ liệu quan hệ
a/ Khái niệm
- Cơ sở dữ liệu được xây dựng dựa trên mô hình dữ liệu quan hệ.
- Hệ cơ sở dữ liệu dùng để tạo lập, cập nhật và khai thác CSDL.

Một quan hệ trong hệ CSDL quan hệ có các đặc trưng nào ?
- Mối quan hệ có một tên phân biệt với tên các quan hệ khác.
- Các bộ là phân biệt và thứ tự của các bộ không quan trọng.
- Mỗi thuộc tính có một tên phân biệt, thứ tự các thuộc tính không quan trọng.
- Quan hệ không có thuộc tính đa trị hay phức hợp.
HÌNH 69: BẢNG CÓ THUỘC TÍNH ĐA TRỊ
Đa trị
Phức hợp
Hình 70: bảng có thuộc tính phức hợp
b/ Ví dụ

Để quản lí việc học sinh mượn sách ở thư viện của một trường, thông tin, thư viện cần quản lí các thông tin nào ?

- Tình hình mượn sách
- Các học sinh có thẻ mượn sách
- Sách trong thư viện
Bảng MƯỢN SÁCH
Tình hình mượn sách: số thẻ, mã số sách, ngày mượn, ngày trả
Bảng NGƯỜI MƯỢN
Thư viện cần biết những thông tin nào về các học sinh có thẻ mượn sách ?
Sách có trong thư viện:
Bảng SÁCH
Có thể sử dụng ba bảng để lưu trữ dữ liệu tương ứng với những thông tin cần quản lí trên. Giữa ba bảng đó có các liên kết được minh họa ở hình 71
C/ khóa và liên kết giữa các bảng
Dựa vào những thuộc tính nào để có thể phân biệt các lần mượn sách ?
Bảng MƯỢN SÁCH
=> Trong bảng chứa tệp thuộc tính vừa đủ để phân biệt các bộ
*Dựa vào thuộc tính SỐ THẺ để phân biệt người mượn sách
*Dựa vào các thuộc tính số thẻ, mã số sách, ngày mượn để phân biệt các lần mượn sách
*khóa:
Là tập thuộc tính gồm một hay một số thuộc tính của bảng có 2 tính chất.


Khóa của một bảng là gì?
Gồm hai tính chất:
+ Không có hai bộ khác nhau trong bảng có giá trị bằng nhau trên khóa.
+ Không có tập con thực sự nào của tệp thuộc tính này có tính chất trên.
Khóa của bảng có những tính chất nào ?
Ví dụ:
Khoá là thuộc tính số thẻ
Khóa gồm các thuộc tính số thẻ, mã số sác, ngày mượn
Bảng mượn người
Bảng mượn sách


- thuộc tính số thẻ là khóa
- dữ liệu không được để trống

Hãy nhận xét về vai trò và dữ liệu của thuộc tính số thẻ ?
Bảng mượn người
=> thuộc tính số thẻ được chọn làm khóa chính
Khóa chính là một khóa trong bảng được người dùng chỉ định, giá trị của mọi bộ tại khóa chính không được để trống
mỗi bảng có ít nhất một khóa.
Nên chọn khóa chính là một khóa có ít phụ thuộc nhất
* KHÓA CHÍNH
* Liên kết
Thông tin của các bảng được kết nối nhờ các mối liên kết dựa trên thuộc tính khóa
Ví dụ:
Nhờ mối liên hệ theo Số thẻ có thể biết các thông tin của Người mượn cuốn sách có mã số TO-012 vào ngày 5/9/2007
- mượn sách: bảng chính
=> - người mượn: bảng tham chiếu
Số thẻ: thuộc tính liên kết
Tổng kết bài học
1. mô hình dữ liệu: có các đặc trưng:
Cấu trúc dữ liệu dạng bảng
Thao tác trên dữ liệu: cập nhật và khai thác
Ràng buộc dữ liệu
2. cơ sở dữ liệu quan hệ: la CSDL được xây dựng dựa trên mô hình dữ liệu quan hệ.
Hệ QTCSDL quan hệ: là hệ QTCSDL dùng để tạo lập, cập nhật và khai thác VSDL quan hệ.
Khóa: một thuộc tính gồm một hay một số thuộc tính dùng để phân biệt các bộ trong bảng.
Khóa chính: là một khóa được chọn(chỉ định) trong bảng
Liên kết: để biết nối các thông tin của nhiều bảng dựa trên thuộc tính khóa.