Bài 10. Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa sau nửa thế kỉ XX

Chúc các em có một tiết học thú vị











Câu hỏi: Hãy cho biết, đến nay nhân loại đã trải qua những cuộc cách mạng lớn nào trong lĩnh vực khoa học và kĩ thuật?
Đến nay, nhân loại đã trải qua 2 cuộc cách mạng lớn trong lĩnh vực khoa học- kĩ thuật:
1.Cách mạng kĩ thuật và cách mạng công nghiệp diễn ra từ thế kỉ XVIII-XIX.
2. Cách mạng khoa học – công nghệ diễn ra từ những năm 40 của thế kỉ XX đến nay.
Thành tựu trong cuộc cách mạng kĩ thuật và công nghiệp thế kỉ XVIII-XIX
Chương VI
Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa

Bài 10
Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX



I- Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ


1. Nguồn gốc và đặc điểm
a. Nguồn gốc:








Nguồn gốc: là do những đòi hỏi của cuộc sống và của sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của con người.




b. Đặc điểm lớn nhất:
Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.


Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật hiện nay đã phát triển qua 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1:
từ những năm 40 đến nửa đầu những năm 70 của thế kỉ XX.
Giai đoạn 2:
từ sau cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đến nay – cách mạng công nghệ trở thành cốt lõi của cuộc c/m KH-KT nên g/đ này được gọi là cách mạng khoa học-công nghệ.





Công nghệ được hiểu tổng quát là tập hợp công cụ - phương tiện nhằm biển đổi nguồn lực tự nhiên thành sản phẩm hàng hóa.

- Công nghệ được coi là chìa khóa cho sự phát triển kinh tế, tạo lập một xã hội phồn vinh.




2. Những thành tựu tiêu biểu


Thảo luận nhóm, theo nội dung:
Nhóm 1: trình bày những thành tựu trong lĩnh vực khoa học cơ bản.

Nhóm 2: trình bày những thành tựu đạt được trong lĩnh vực công nghệ.
Lĩnh vực khoa học cơ bản:
Có những phát minh vô cùng quan trọng như:
- Toán học: quá trình toán học hóa khoa học...
- Vật lí: sóng điện từ, trường điện từ, tia rơnghen và hiện tượng phóng xạ, sự phân chia của nguyên tử...
- Hóa học: mở ra những phương pháp hoàn toàn mới để sản xuất ra những “vật liệu hóa học” mang tính ưu việt: siêu cứng, siêu bền, siêu dẫn, siêu sạch...
- Sinh học: cách mạng xanh trong nông nghiệp và công nghệ sinh học: công nghệ sinh hóa, y và dược sinh hóa, công nghệ sinh học chế biến thực phâm, chống ô nhiễm và bảo vệ môi trường.
+ 1944, Evơri đã xác minh rằng đặc tính di truyền là một loại ADN.
+ 1953, phát minh ra cấu trúc xoắn đôi của ADN.
+ 1973, Nicôlai Đubinin -người Nga đã tổng hợp thành công gien của động vật.
+ Nghiên cứu cách làm khoai dần dần có giá trị prôtêin như thịt – Mĩ.
+ Việc “chuyển gien” đang được thực hiện.
+ 3/1997, tạo ra được con cừu Đô li bằng phương pháp sinh sản vô tính – nhà KH Ian wilmut
+ 6-2000, công bố “Bản đồ gien người”.



Lĩnh vực công nghệ

Công cụ sản xuất mới: Máy tính điện tử, máy tự động, hệ thống máy tự động, rô bốt ...
Máy rút tiền tự động, máy in thẻ nhựa cao cấp, rô bốt hiện đại nhất thế giới - Đức
Nguồn năng lượng mới: năng lượng mặt trời, nguyên tử, sức gió, thủy triều...
Nhà máy điện hạt nhân ở Việt Nam sẽ xuất hiện năm 2020,
Nhà máy điện hình tháp chạy bằng năng lượng mặt trời – Tây Ban Nha



Những vật liệu mới:
Chất pôlime.
Rong biển
Cao su nhân tạo
Kim loại: nhôm và titan được mệnh danh là kim lọai của thời đại nguyên tử và vũ trụ.




Công nghệ sinh học


Công nghệ di truyền, công nghệ tế bào, công nghệ vi sinh
-> cách mạng xanh trong nông nghiệp.




Thông tin liên lạc và giao thông vận tải


Ô tô:
Máy bay hành khách siêu âm khổng lồ: TU-144, TU-186 của Liên Xô cũ, Côngcoocđơ của Pháp- Anh, Bôing-176, 747 của Mĩ, A380...
Tàu hỏa: 300km/h, tới đích tuyệt đối.
Điện thoại: điện thọai cố định, di động.

Ôtô Mercedes-336 km/h, ôtô chạy bằng pin nhiên liệu –For Focus, tàu hỏa cao tốc – 350 km/h, máy bay chở khách của Nga.
Máy bay A380 – 520 hành khách, tàu ngầm hạt nhân ở Anh.




Chinh phục vũ trụ


1957, phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên của Trái đất.
1961,con người bay vào vũ trụ.
1969, đặt chân lên thám hiểm mặt trăng.
...
Dấu chân người Mĩ đầu tiên đặt chân lên mặt trăng, tàu con thoi Discovery rời khỏi bệ phóng tại trung tâm không gian Kennơdy, hình ảnh ấn tượng của dải ngân hà và tinh vân trong vũ trụ, Trái đất nhìn từ phía trên đường chân trời của mặt trăng - chụp từ vệ tinh của Nhật Bản




Công nghệ thông tin



Máy tính, máy vi tính -> mạng thông tin toàn cầu – Iternet.
-> văn minh thông tin.
Điện thoại di động Nokia 5220 - mỏng 10,5mm và máy tính mới nhất của HP hãng máy tính hàng đầu thế giới
Thành tựu...
Thành tựu...
Tác động
Tích cực:
Năng suất tăng
Tạo ra khối lượng của cải vật chất rất lớn với tốc độ tăng nhanh.
Thay đổi về cơ cấu dân cư, nguồn nhân lực, nghề nghiệp...
Tiêu cực:
- Tai nạn lao động
Tai nạn giao thông
Vũ khí hủy diệt
Ô nhiễm môi trường
Bệnh tật...
Hình ảnh vũ khí hủy diệt
Hình ảnh ô nhiễm môi trường
Hình ảnh về dịch bệnh
Hình ảnh về tai nạn lao động, tai nạn giao thông







II. Xu thế toàn cầu hóa và ảnh hưởng của nó













Toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, những ảnh hưởng tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các dân tộc trên thế giới.
-> là xu thế tất yếu của sự phát triển



Biểu hiện

Sự phát triển nhanh chóng của quan hệ thương mại quốc tế.
Sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia
Sự ra đời của các tổ chức liên kết kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế và khu vực.
Sự sáp nhập và hợp nhất các công ty thành những tập đoàn lớn.
Ví dụ: Quỹ tiền tệ quốc tế -IMF, Ngân hàng thế giới- WB, Tổ chức thương mại thế giới –WTO, Liên minh châu âu –EU, khu vực thương mại tự do ASEAN –AFTA...






Tích cực


Góp phần làm biến chuyển cơ cấu kinh tế...
Mang lại sự tăng trưởng kinh tế cao...




Tiêu cực


Bất công xã hội, khoảng cách giàu - nghèo.
Hoạt động và đời sống của con người kém an toàn hơn.
Nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc










-> Toàn cầu hóa là thời cơ lịch sử, là cơ hội to lớn cho các nước phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng tạo ra những thách thức lớn.
- Việt Nam cũng nằm trong xu thế chung đó.
Bài tập về nhà
Câu 1: Hãy cho biết những thành tựu Việt Nam đạt được trong cuộc cách mạng khoa học – công nghệ?
Câu 2: Suy nghĩ của em về vấn đề toàn cầu hóa? Trách nhiệm của bản thân đối với vấn đề này?