Bài 10. Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa sau nửa thế kỉ XX

Chương VI
CÁCH MẠNG
KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ VÀ
XU THẾ TOÀN CẦU HÓA
NỬA SAU THẾ KỈ XX
Bài 10 : CÁCH MẠNG KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA NỬA SAU THẾ KỈ XX.
I. Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ
- Xuất phát từ đòi hỏi của cuộc sống, của sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần của con người.
1/Nguồn gốc và đặc điểm
a. Nguồn gốc :
Vì sao cách mạng KH-CN ra đời ?
-Bùng nổ dân số
-Sự vơi cạn nghiêm trọng nguồn tài nguyên thiên nhiên
b. Đặc điểm :
- Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
+ Khoa học và Kĩ thuật có sự liên kết chặt chẽ
+ Khoa học đi trước mở đường cho Kĩ thuật và ngược lại
- Thời gian rút ngắn rất nhiều so với CMKH kĩ thuật lần I
c.Các giai đọan phát triển:
- Từ những năm 1940 – nửa đầu 1970 ( lĩnh vực KH-KT)
- Từ cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đến nay ( trong lĩnh vực công nghệ)
2/ Những thành tựu tiêu biểu :
a / Lĩnh vực khoa học cơ bản :
- Đạt thành tựu to lớn với những bước nhảy vọt ở các ngành:




Toán
Lý
Hóa
Sinh
Con người đã ứng dụng cải tiến kĩ thuật phục vụ
sản xuất.
-Tháng 3 – 1997, các nhà khoa học đã tạo ra được con cừu Đôli bằng phương pháp sinh sản vô tính
-Tháng 6 – 2000, các nhà khoa học đã công bố “Bản đồ gen người”. Và được giải mã hoàn chỉnh vào tháng 4 - 2003
b.Trong lĩnh vực công nghệ :

+ Những công cụ sản xuất mới:
Máy vi tính
Rô bốt (Người máy)
Máy tự động
Hệ thống Máy tự động
- Tìm ra những nguồn năng lượng mới:

Năng lượng
mặt trời
. Năng lượng nguyên tử
. Năng lượng nhiệt hạch
Năng lượng thủy triều
Năng lượng gió
-Những vật liệu mới
Chất siêu cứng
Sợi nhân tạo
Chất Pôlime
Chất siêu dẫn
- Công nghệ sinh học :
Công nghệ di truyền, tế bào, vi sinh…
dẫn tới cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp …
-Thông tin liên lạc – Giao thông vận tải:

Cáp sợi
thủy tinh
Quang dẫn
Điện thoại
Máy
bay
Siêu
âm
khổng lồ
Tàu
Hỏa
cao
tốc
Máy vi tính,mạng internet mở ra thời đại mới- “Văn minh thông tin”

Máy tính nối mạng
Kết nối Internet
Toàn cầu
- Công nghệ thông tin:
- Chinh phục vũ trụ:
Phóng thành công vệ tinh nhân tạo,
du hành vũ trụ đưa con người lên mặt trăng . . .

c.Tác động của cách mạng khoa học- công nghệ
Cách mạng khoa học-công nghệ có tác động gì đối với đời sống ?
Tích cực

- Tăng năng suất lao động, nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần của con người.
- Thay đổi cơ cấu dân cư, chất lượng
nguồn nhân lực, đòi hỏi mới về giáo dục,
đào tạo nghề.
- Hình thành một thị trường thế giới với
xu thế toàn cầu hóa.
Tiêu cực
Môi trường ô nhiễm, trái đất nóng nên
Tai nạn lao động, giao thông, bệnh dịch.
vũ khí hủy diệt đe dọa sự sống.
II. Xu thế toàn cầu hoá và ảnh hưởng của nó
1. Bản chất :
-Toàn cầu hoá là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, ảnh hưởng, tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các dân tộc trên thế giới.
2. Biểu hiện :
- Biểu hiện của toàn cầu hoá là gì?
- Sự phát triển nhanh chóng của quan hệ
thương mại quốc tế
- Sự phát triển và tác động to lớn của các
công ty xuyên quốc gia.
- Sự sáp nhập và hợp nhất của các công ty
thành lập các tập đoàn lớn .
- Sự ra đời của các tổ chức liên kết kinh tế,
thương mại, tài chính quốc tế và khu vực.
3. Ảnh hướng của xu thế toàn cầu hóa
- Tác động của toàn cầu hoá là gì?
a.TÍCH CỰC
Thúc đẩy phát triển và xã hội hóa lực lượng sản xuất.
Đưa lại sự tăng trưởng cao.
Chuyển biến cơ cấu kinh tế.
Đòi hỏi tiến hành cải cách sâu rộng => nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả của nền kinh tế.
b.TIÊU CỰC
Làm trầm trọng thêm sự bất công xã hội
Đào sâu hố ngăn cách giàu nghèo
Hoạt động và đời sống của con người kém an toàn hơn
Tạo nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc.
- Tại sao nói toàn cầu hoá vừa là cơ hội vừa là thách thức đối với các nước đang phát triển?
Cơ hội :
Các nước đang phát triển có thể khai thác các nguồn vốn đầu tư, kỹ thuật công nghệ và kinh nghiệm quản lý từ bên ngoài, nhất là các tiến bộ về khoa học-kĩ thuật, để có thể “đi tắt, đón đầu”, rút ngắn thời gian xây dựng và phát triển đất nước.
Thách thức
Phần lớn các nước đang phát triển đều từ điểm xuất phát thấp về kinh tế, trình độ dân trí thấp, hạn chế nhiều về nguồn nhân lực chất lượng cao
Đối đầu với sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới.
Bài tập củng cố
1.Nước đi đầu trong cách mạng KH-CN nửa sau thế kỉ XX là:
A: Liên Xô B. Mỹ
C. Nhật Bản D. CHLB Đức
2. Cừu Đôli được tạo bằng phương pháp sinh sản vô tính vào
năm:

1995 B. 1997
c. 1999 D. 2000
3.Do tác động của cuộc cách mạng KH-CN nhân loại bước vào
nền văn minh:

Nông nghiệp B. công nghiệp
c. Thông tin D. Thương mại