Bài 10. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn, đất phèn

BA�I 17:
BIỆN PHÁP CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT MẶN ĐẤT PHÈN
MÚC TIEĐU CỤA BA�I HÓC
Hiểu được tính chất chính của đất mặn, đất phèn.
Hiểu được biện pháp cải tạo, sử dụng của đất mặn và đất phèn.
I. CAÛI TAÏO VAØ SÖÛ DUÏNG ÑAÁT MAËN
1. Điều kiện và nguyên nhân hình thành
a. Điều kiện (định nghĩa)
Đất mặn là loại đất có chứa nhiều Cation
Natri hấp phụ trên bề mặt keo đất và
Trong dung dịch đất.
Cation Natri có nguồn gốc :
Từ đá mẹ (đá hình thành đất).
Từ nước biển.
Xác động thực vật.

Quang cảnh các vùng đất bị nhiễm mặn
VD :
�� Quạng Ninh.
B�� bieơn cụa c��a sođng cụa �oăng baỉng Sođng
Hoăng.
B�� bieơn Mieăn Trung.
B�� bieơn Nam Boô ( chụ yeâu la� �oăng baỉng
sođng C��u Long ).

3.Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất mặn
a. Biện pháp cải tạo
+ Biện pháp thủy lợi :
Đắp đê biển.
Xây dựng hệ thống tưới tiêu hợp lí.
Múc ��ch cụa bieôn pha�p thuy� l��i ?
Mục đích
Giúp ngăn không cho nước mặn từ biển xâm nhập.
Giúp dẫn nước ngọt tưới tiêu, rửa mặn.
+ Bieän phaùp boùn voâi :
Cation Canxi seõ tham gia phaûn öùng trao ñoåi theo sô ñoà :

Keo đất
Na+
Na+ + Ca 2+
?
Keo đất
Ca 2+
+ 2 Na+
Sau khi boùn voâi tieán haønh thaùo nöôùc röûa
maën
Sau khi röûa maën, boùn boå sung chaát höõu cô
ñeå naâng ñoä phì nhieâu cho ñaát.
Troàng caây chòu maën : ñeå giaûm löôïng Natri
trong ñaát, sau ñoù troàng caùc caây khaùc.
VD : caây maém, ñöôùc, veït, daø…
Trong các biện pháp cải tạo đất, em thấy biện pháp nào làbiện pháp quan trọng nhất? Tại sao?
b. S�� dúng �aât maịn
�aât maịn sau cại táo ����c s�� dúng troăng
lu�a, �aịt bieôt la� ca�c gioâng lu�a �aịc sạn.
Du�ng �eơ m�� roông dieôn t�ch nuođi troăng thụy
sạn.
�aât maịn ngoa�i �eđ : troăng r��ng bạo veô mođi
tr���ng.
Lúa trồng trên đất mặn, kết hợp trồng rừng và nuôi cá

Röøng caây ngaäp maën
II. CAÛI TAÏO VAØ SÖÛ DUÏNG ÑAÁT PHEØN
1. Ñieàu kieän vaø nguyeân nhaân hình thaønh
Ñaát pheøn laø loaïi ñaát ñöôïc hình thaønh ôû
vuøng ñoàng baèng ven bieån coù nhieàu xaùc
sinh vaät chöùa löu huyønh.
Xaùc sinh vaät bò phaân huûy trong ñieàu kieän
yeám khí seõ keát hôïp vôùi Fe trong phuø sa taïo
Hôïp chaát Pyrit ( FeS 2 ).
Trong ñieàu kieän thoaùt nöôùc thoaùng khí,
FeS2 bò oxi hoùa hình thaønh H2SO4 laøm
ñaát chua.
Ñaát pheøn goàm coù 3 taàng :
Taàng A : taàng tích luõy muøn
Taàng B : taàng sinh pheøn
Taàng C : taàng pheøn tieàm taøng
Taàng chöùa FeS2 goïi laø taàng sinh pheøn.
Phẫu diện đất phèn ở ĐB sông Cửu Long

2. Tính chaát cuûa ñaát pheøn
Coù thaønh phaàn cô giôùi naëng.
Taàng maët khi khoâ seõ cöùng, coù nhieàu veát
nöùt neû.
Tầng mặt đất phèn nhiễm mặn ở Phan Thiết

Rất chua, pH < 4.
Có nhiều chất độc : Al 3+ , Fe 3+ .
Độ phì nhiêu thấp.
Hoạt động của vi sinh vật rất kém.

Sự phân bố đất phèn trên thế giới
3.Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất phèn
a. Biện pháp cải tạo
Biện pháp thủy lợi .
Xây dựng hệ thống kênh tưới tiêu nước.
Bón vôi khử chua làm giảm nhôm tự do
Al 3+ .

H+
H+
Al 3+ + 2 Ca(OH)2
?
Keo đất
2 Ca 2+
+ Al(OH)3 ?
Boùn phaân höõu cô, ñaïm, laân vaø phaân vi
löôïng ñeå taêng ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.
Caøy saâu, phôi aûi : ñeå quaù trình chua hoùa
dieãn ra maïnh sau ñoù nhôø nöôùc möa nöôùc
töôùi ñeå röûa pheøn.
Leân líp ( luoáng ) : ñeå haï thaáp maïch nöôùc
ngaàm.
Chất phèn
Nước mưa, nước tưới
Líp( luống)
Mương tiêu phèn
Lên líp
Mô hình Cá-Lúa Cày ruộng nhiễm phèn
Đất phèn được sử dụng để trồng lúa và nuôi tôm ở ĐB sông Cửu Long
b.Sử dụng đất phèn
Đất phèn được sử dụng để trồng lúa.
Ở đồng bằng sông Cửu Long nhân dân
phối hợp các biện pháp :
? Cày nông, bừa sục,
? Giữ nước, thay nước thường xuyên.

Câu hỏi ôn tập
1. Nêu tính chất chính và biện pháp cải tạo đất mặn?
2. Nêu tính chất chính và biện pháp cải tạo đất phèn?
3. Nêu biện pháp cải tạo đất phèn, đất mặn ở địa phương em (nếu có) ?