Bài 10. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn, đất phèn

CHÀO MỪNG CÔ VÀ CÁC BẠN C03er’s ĐẾN VỚI
BÀI THUYẾT TRÌNH HÔM NAY
TRƯỜNG THPT PHÚ NHUẬN
LỚP 10A3
Nhóm 4: Tấn Kiệt, Trí Hoàng, Minh Thuận, Hùng Sơn
BÀI 10:

BIỆN PHÁP VÀ CẢI TẠO ĐẤT MẶN, ĐẤT PHÈN
CÔNG NGHỆ 10
BÀI THUYET TRÌNH
Nội dung bài học
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
Nguyên nhân hình thành
Đặc điểm, tính chất đất mặn
Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng
II. Cải tạo và sử dụng đất phèn
Nguyên nhân hình thành
Đặc điểm, tính chất đất phèn
Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
Đất mặn là loại đất có chứa nhiều cation natri hấp phụ trên bề mặt keo đất và trong dung dịch đất.
Phân bố: ở vùng đồng bằng ven biển như Nam Định, Thái Bình, Cà Mau
1. Nguyên nhân hình thành
Thế nào là đất mặn? Hãy cho biết đất mặn phân bố ở đâu?
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
1. Nguyên nhân hình thành
Đê biển Tây bị sạt lở nghiêm trọng nhưng chưa kịp thời nâng cấp, khắc phục khiến nước mặn xâm nhập ngày một sâu vào đất liền.
 Do nước biển tràn vào đất liền làm cho đất bị nhiễm mặn
QUA CÁC HÌNH TRÊN VÀ DỰA VÀO SGK, CHO BiẾT NGUYÊN NHÂN ĐẦU TIÊN CỦA VIỆC HÌNH THÀNH ĐẤT MẶN
Nhiều diện tích lúa ở xã An Xuyên, TP. Cà Mau sau khi thu hoạch vẫn không thể cày ải, phơi đất vì bị nước mặn
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
1. Nguyên nhân hình thành

Nước ngầm: Na+
Mao quản
Do ảnh hưởng của
mạch nước ngầm
nên làm đất nhiễm mặn
Quan sát mô hình và cho biết nguyên nhân
gây nhiễm mặn tầng đất mặt?
Na+
Na+
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
1. Nguyên nhân hình thành

Đất mặn là loại đất có chứa nhiều cation natri hấp phụ trên bề mặt keo đất và trong dung dịch đất.
Phân bố: ở vùng đồng bằng ven biển như Nam Định, Thái Bình, Cà Mau
Có 2 nguyên nhân chính hình thành đất mặn:
- Do nước biển tràn vào.
Do ảnh hưởng của mạch nước ngầm nên làm đất nhiễm
mặn.
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
Thành phần cơ giới nặng, tỉ lệ sét cao 50 – 60%
Dung dịch đất chứa nhiều muối tan: NaCl, Na2SO4
Phản ứng trung tính hoặc hơi kiềm
Nghèo mùn, nghèo đạm
Hoạt động của vi sinh vật yếu
2. Đặc điểm, tính chất đất mặn
KỂ TÊN MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM, TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT MẶN
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
2. Đặc điểm, tính chất đất mặn

Đất mặn nghèo mùn, đạm lại có nồng độ muối cao áp suất thẩm thấu lớn Hoạt động của VSV đất yếu
Vì sao đất mặn thì hoạt động của VSV đất lại yếu?
Tại Đồng bằng Sông Cửu Long, vào những tháng đầu năm 2016, đã xảy ra 1 đợt hạn mặn kỷ lục, thiệt hại nhất trong suốt 100 năm qua.
Trong đợt hạn hán này, có 13 tỉnh tại Đồng bằng sông Cửu Long thành bị mặn xâm nhập. 10 tỉnh đã công bố thiên tai, trong đó nhiều tỉnh công bố cấp độ 2.
Tại nhiều cửa sông, độ mặn tăng lên mức hơn 30g/l. 20 triệu người dân Đồng Bằng Sông Cửu Long đã chịu ảnh hưởng. Theo ước tính của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, có khoảng 160.000 ha lúa bị thiệt hại, ước tính có khoảng 800.000 tấn lúa đã bị mất trắng.
Gần 50.000 ha lúa ở Cà Mau bị thiệt hại do hạn, mặn
Theo phân tích của các chuyên gia, có hai nguyên nhân chính gây ra đợt hạn hán này. Nguyên nhân thứ nhất là ảnh hưởng của hiện tượng El Nino dẫn đến nắng hạn gay gắt và lượng mưa thấp hơn hẳn so với các năm. Nguyên nhân thứ hai là lượng nước đổ về đồng bằng sông Cửu Long từ sông Mê Kông bị giảm mạnh do hệ thống các đập thủy điện được nhiều quốc gia xây dựng trên dòng chính của con sông đóng vai trò nguồn cung cấp nước chủ yếu cho Đồng bằng sông Cửu Long. Các quốc gia thượng nguồn sông Mekong đã và đang xây dựng nhiều con đập ngăn sông này cũng như tăng cường việc sử dụng nước, mở ra những vùng đất nông nghiệp có lượng tưới tiêu nhiều hơn, các cụm tuyến công nghiệp dọc theo hai bên bờ sông Mekong cũng tiêu thụ nước không ít… (12.000 ha).
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn

BIỆN PHÁP CẢI TẠO
Biện pháp thủy lợi
Biện pháp bón vôi
Trồng cây chịu mặn
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

a) Biện pháp cải tạo
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn

Đắp đê ngăn nước biển, xây dựng hệ thống mương máng tưới, tiêu hợp lý
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

Biện pháp thủy lợi
MỤC ĐÍCH CỦA BIỆN PHÁP THỦY LỢI LÀ GÌ?
Tạo điều kiện thuận lợi cho
việc rửa mặn
Nhằm ngăn nước biển tràn
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc rửa mặn
Nhằm ngăn nước biển tràn
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

15
11/26/2016
15
KĐ
Na+
+
Ca2+
Na+
KĐ
+
Bón vôi có tác dụng đẩy ion Na+ ra khỏi bề mặt keo
đất
Sau đó tiến hành tháo nước vào ruộng để rửa mặn,
sau 1 thời gian cần bổ sung chất hữu cơ cho đất
sau khi bón vôi.
Qua PƯ trên bạn hãy cho biết bón vôi có tác dụng gì?
Biện pháp bón vôi
11/26/2016
16
- Làm giảm bớt Na trong đất
sau đó sẽ trồng các cây
trồng khác
Làm tăng hiệu quả kinh
tế cho sản xuất nông nghiệp
I. Cải tạo và sử dụng đất mặn
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

Trồng cây chịu mặn
TRỒNG CÂY CHỊU MẶN ĐỂ LÀM GÌ?
MỘT SỐ LOÀI CÂY CHỊU MẶN
CÂY SẢ
CÂY CÓI
Ngiên cứu SGK bạn hãy cho biết những hướng sử dụng đất mặn?
b) Sử dung đất mặn
- Đất mặn sau khi cải tạo có thể dùng để trồng lúa, nhất là các giống lúa đặc sản
- Đất mặn thích hợp cho việc trồng cói, mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản
- Vùng đất mặn ngoài đê cần phải trồng rừng để giữ đất và bảo vệ môi trường
TRỒNG CÓI
TRỒNG RỪNG NGOÀI ĐÊ
RỪNG ĐƯỚC
NUÔI TRỒNG THỦY SẢN
Đất phèn là loại đất được hình thành ở vùng đồng bằng ven biển có nhiều xác sinh vật chứa lưu huỳnh
Các xác sinh vật này bị phân hủy giải phóng ra lưu huỳnh (S).
Trong điều kiện yếm khí (kị khí), lưu huỳnh phản ứng với sắt trong phù sa theo phương trình:
DỰA VÀO SGK, BẠN HÃY CHO BIẾT NGUYÊN NHÂN NÀO DẪN ĐẾN VIỆC HÌNH THÀNH ĐẤT PHÈN
1. Nguyên nhân hình thành
II. Cải tạo và sử dụng đất phèn
Fe
S
FeS2
H2SO4
Pyrit
+ O2
Đất chua trầm trọng
ĐẤT PHÈN
II. Cải tạo và sử dụng đất phèn
- Có thành phần cơ giới nặng
- Tầng đất mặt: khi khô thì cứng, nhiều vết nứt nẻ
- Đất rất chua, pH < 4
- Trong đất có nhiều chất độc hại cho cây trồng: Al3+, Fe3+, CH4, H2S
- Đất có độ phì nhiêu thấp, nghèo mùn, nghèo đạm
- Hoạt động vi sinh vật rất kém
2. Đặc điểm, tính chất đất phèn
KỂ TÊN MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM, TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT PHÈN
Đất nhiễm Phèn cũng nhận biết khá dễ thông qua lớp váng trên bề mặt đất, bao gồm màu vàng và màu đỏ gạch, đây là hiện tượng phân hóa có độc tố của Al3+ và Fe2+, là các chất độc ảnh hưởng đến các loài vi sinh vật trong đất vì đây là các kim loại có mối quan hệ đến chức năng điều hòa áp suất của cơ thể sinh vật. Sự có mặt của chúng sẽ làm ức chế sự hấp thu tích cực của ion natri (Na+) và clorua (Cl-) của các tế bào long hút… làm tăng quá trình mất thụ động các chất điện ly từ cơ thể cây trồng, do đó cây trồng không lấy được nước, dưỡng chất qua hệ rễ, các tế bào long hút bị hư hại, hệ rễ không phát triển mà thối dần,  không thực hiện được quá trình trao đổi chất trong đất, bắt buộc chúng phải thực hiện quá trình trên theo thân và lá, nhưng chỉ duy trì được ở một thời gian nhất định trước khi chúng có thể chết hẳn nếu không có biện pháp tác động của con người nhằm cải tạo lại đất trồng tại khu vực đó.
Biện pháp thủy lợi
Biện pháp bón vôi
Cày sâu, phơi ải
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

KỂ TÊN CÁC BIỆN PHÁP CẢI TẠO MÀ BẠN BIẾT?
a) Biện pháp cải tạo
Lên liếp (luống)
Bón phân hữu cơ/ đạm/ lân
II. Cải tạo và sử dụng đất phèn

Xây dựng hệ thống kênh tưới, tiêu nước hợp lý
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng

Biện pháp thủy lợi
Nhằm thau chua, rửa mặn, xổ phèn (rửa phèn), hạ
thấp mạch nước ngầm
28
11/26/2016
28
 Nhằm giảm độc hại của nhôm tự do Al3+ vì được
đẩy ra khỏi keo đất
Biện pháp bón vôi
KĐ
H+
+ H2O
+
Al3+
+ Al(OH)3
Phản ứng bón vôi cho đất phèn
KĐ
Ca2+

CaO
CaO
Ca2+

Bón vôi cải tạo đất mặn khác đất phèn ở điểm gì?
Sự khác nhau giữa bón vôi đất mặn với bón vôi đất phèn
Đẩy ion Na+ ra khỏi bề mặt keo đất
Cation canxi tham gia phản ứng trao đổi
Khử chua, làm giảm độc hại của nhôm tự do Al3+
11/26/2016
30
- Bón phân đạm, lân, phân hữu cơ, vi lượng để
tăng độ phì nhiêu của đất.
Bón phân
NGƯỜI TA THƯỜNG LOẠI BÓN PHÂN GÌ VÀ ĐỂ LÀM GÌ?
BÓN PHÂN
11/26/2016
31
- Cày sâu, phơi ải để quá trình chua hóa diễn ra
mạnh, sau đó nước mưa, nước tưới sẽ rửa trôi
phèn.
Cày sâu, phơi ải
CÀY SÂU, PHƠI ẢI ĐỂ LÀM GÌ?
11/26/2016
32
- Lật úp đất thành luống cao.
Lớp đất phèn phía dưới được lật lên trên.
- Gốc rạ, cỏ dại bị úp xuống  Tạo thành lớp đệm
hữu cơ.
* CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG:
- Khi tưới nước ngọt vào liếp, chất phèn được hòa
tan & trôi xuống rãnh tiêu
Làm liếp (luống)
NGƯỜI TA LÀM LIẾP (LUỐNG) NHƯ THẾ NÀO?
11/26/2016
33
Chất phèn
Liếp( luống)
Mương tiêu phèn
Lên liếp
Trồng tràm
Trồng dứa
Ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, người ta, dùng đất phèn để trồng lúa. Nhân dân tại đây phối hợp nhiều phương pháp như: cày nông, bừa sục, giữ nước liên tục, thay nước thường xuyên
Trồng cây chịu phèn
b) Sử dụng đất phèn
NÊU MỘT SỐ CÁCH SỬ DỤNG ĐẤT PHÈN?
TÁC DỤNG TỪNG BIỆN PHÁP LÀ GÌ?
- Không chạm vào lớp đất phía dưới (vì càng xuống dưới nồng độ phèn càng lớn),
- Rửa bớt độ phèn trong đất
- Hạn chế tối đa tác hại của đất phèn khi thu hoạch, ảnh hưởng đến lợi nhuận của bà con nông dân.
BÀI THUYẾT TRÌNH NHÓM 4 TỚI ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN CHÚ Ý LẮNG NGHE