Bài 10

KỸ NĂNG LẮNG NGHE
Luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu
Làm thế nào để thành công?
Dạy học là hoạt động giao tiếp. Do đó, chất lượng giao tiếp tạo nên chất lượng của dạy học.
Hoạt động quan trọng của giao tiếp là nghe.
Nghe là một phản xạ tự nhiên của con người nhưng nghe lại là một kỹ năng.
Một người biết cách lắng nghe là khi người ấy chú tâm vào vấn đề đang được nghe, dù đó là chuyện quan trọng hay không.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC LẮNG NGHE
Nắm rõ nội dung thông tin qua đó nhận ra trách nhiệm vai trò của mình trong vấn đề đang thảo luận.
Xây dựng mối quan hệ thân thiện với mọi người.
Thể hiện sự quan tâm, tôn trọng.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC LẮNG NGHE
+ Đồng cảm với những khó khăn của người nói.
+ Hiểu và đưa ra những câu trả lời hoặc ý kiến tư vấn hợp lý.
+ Nhận ra những ẩn ý của người nói.
Phân biệt nghe thấy và lắng nghe

Chú ý - Hiểu -
- Hồi đáp - Ghi nhớ
Lắng nghe không đồng nhất với nghe
Nghe chỉ là một hoạt động vô ý thức của con người, nghe mà không nhất thiết phải hiểu chúng.
Lắng nghe là một khả năng của hệ thần kinh.Khi lắng nghe chúng ta đã chuyển những gì nghe được thành một dạng dễ hiểu và dễ sử dụng.
So sánh các hoạt động giao tiếp
Vật lý
Sinh lý
Tâm lý
Nguyên nhân L?ng nghe khụng hi?u qu?
Nguyên nhân nghe không hiệu quả
Tuổi tác
Có vấn đề về thính giác
Nghe nhanh hơn nói
Nguyên nhân sinh lý
Nguyên nhân vật lý
Tiếng ồn
Phát âm
Quá nhiều thông điệp
Nguyên nhân tâm lý
Nghe không nỗ lực/ tập trung
Nghe phục kích (dự án)
Nghe một phần
Giả vờ nghe
Nhiễu tâm lý
Nghe phòng thủ (băng)
Võ đoán, ngộ nhận
Cho rằng nói có lợi hơn nghe
Làm thế nào để lắng nghe tốt?
Giao tiếp bằng mắt, nhìn thẳng vào mắt người nói: Đây là cử chỉ thể hiện sự tôn trọng họ.
Không nên cắt ngang hoăc cướp lời người nói.
Ngồi yên lắng nghe.
Làm thế nào để lắng nghe tốt?
Gật đầu khi đồng ý.
Hoàn toàn chú tâm vào câu chuyện, vấn đề đang nghe.
Lặp lại thông tin và đặt những câu hỏi thể hiện sự quan tâm của bạn khi người nói đã trình bày xong.
Kỹ năng
lắng nghe hiệu quả
Tập trung
Tham dự
Hiểu
Ghi nhớ
Hồi đáp
Phát triển
Chu trình lắng nghe
Gác tất cả các việc khác lại, tập trung sự chú ý vào người nói.
Nghe xong hãy nói.
Kiểm soát cảm xúc bản thân.
Tạo sự giao tiếp bằng mắt bằng cách nhìn vào người nói_ Hiểu được những tín hiệu không lời.

Không ngắt lời khi chưa thật cần.
Không vội vàng tranh cãi phán xét.
Nhắc lại nội dung.
Ghi chép thông tin cơ bản.
Hồi đáp để ủng hộ người nói.
Hồi đáp hiệu quả
Chú ý lắng nghe ủng hộ bằng cử chỉ.
Hỏi để hiểu rõ nhu cầu người nói.
Cụ thể đừng chung chung.
Không so sánh.
Hồi đáp hiệu quả
Nói cái tốt trước, đề xuất thay đổi sau.
Hãy mô tả, đừng đánh giá cáo buộc.
Tính đến nhu cầu của 2 bên.
Đưa hồi đáp rõ ràng và kiểm tra lại.
Đừng đưa quá nhiều ý kiến.
+ Tự đặt câu hỏi, dùng nghi vấn từ ai, cái gì, ở đâu, tại sao… để hiểu rã điều người nói muốn truyền đạt hơn là chỉ lắng nghe quan điểm của họ.
Hỏi lại nếu không chắc về những điều được trình bày. Diễn đạt bàng ngôn ngữ của mình và hỏi người nói “Tôi hiểu như thế có đúng không?”
+ Cảm ơn người nói khi họ đã nói xong.
Những biểu hiện phá hoại kỹ năng lắng nghe
Có định kiến hoặc cố chấp không đồng tình với lý lẽ của người nói.
Ngôn ngữ và cử chỉ không phù hợp.
Gây ồn ào.
Trạng thái tình cảm quá mức bình thường như lo lắng, khiếp sợ, giận giữ…
Những biểu hiện phá hoại kỹ năng lắng nghe
Tỏ ra không nhiệt tình.
Ngắt lời người khác khi chưa nói xong.
Chỉ “nghe đánh giá”, tức là đánh giá người nói, bỏ ngoài tai những điều họ nói chỉ vì không thích điệu bộ, cử chỉ của họ.

Lắng nghe là một nghệ thuật và cũng là một tặng vật. Epictetus từng nói với người Hy Lạp rằng “tạo hoá cho chúng ta 1 cái lưỡi nhưng đến 2 cái tai, vì thế chúng ta phải lắng nghe gấp 2 lần nói”.
Nói là gieo, nghe là gặt.
Một người nói hay không bằng một người nghe giỏi.
Điếc hơn người điếc là… người không muốn nghe.
Nói lá bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương.

Người hạnh phúc nhất là người biết lắng nghe tốt nhất.
Biết lắng nghe là một điều quan trọng vì có biết lắng nghe ta mới đi ngay tức khắc vào giữa vấn đề.
Lắng nghe, chứ không phải bắt chước, là biểu hiện chân thành nhất của sự ủng hộ hoặc khen ngợi
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Hà Thiện Thuyên_ Nghệ thuật nói chuyện gây cảm tình_ NXB Thanh Niên 2004
Dr.Thomas Gordon_ Đào tạo người lãnh đạo hiệu quả_ NXB Trẻ_2001
Internet: Google
Andrew Matthews_ Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi_ NXB Trẻ