Bài 1. Truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam

1
SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG THPT MARIE CURIE

Giáo án môn GDQP-AN
Bài giảng
TRUYỀN THỐNG ĐÁNH GIẶC GIỮ NƯỚC CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM
Đối tượng: học sinh lớp 10 THPT

Giáo viên bộ môn:Võ Văn Thấy
2
Ph?n I. í D?NH GI?NG D?Y
1. M?c tiờu
- Trang b? cho h?c sinh nh?ng ki?n th?c co b?n v? l?ch s? d?ng nu?c v� gi? nu?c c?a dõn t?c Vi?t Nam, tinh th?n yờu nu?c, ý chớ qu?t cu?ng, t�i thao lu?c dỏnh gi?c c?a dõn t?c ta;
- Bu?c d?u hỡnh th�nh ý th?c trõn tr?ng v?i truy?n th?ng d?ng nu?c v� gi? nu?c c?a dõn t?c ta qua cỏc th?i k?. T? dú, truy?n th? cho h?c sinh cú ý th?c trỏch nhi?m gi? gỡn v� phỏt huy truy?n th?ng v? vang c?a dõn t?c, thỏi d? h?c t?p v� rốn luy?n t?t, s?n s�ng tham gia cỏc ho?t d?ng xõy d?ng v� b?o v? T? qu?c.
2. C?u trỳc n?i dung v� phõn b? th?i gian
a) N?i dung: g?m 2 ph?n
- L?ch s? dỏnh gi?c gi? nu?c c?a dõn t?c Vi?t Nam;
- Truy?n th?ng v? vang c?a dõn t?c ta trong s? nghi?p dỏnh gi?c gi? nu?c.
b) N?i dung tr?ng tõm: ph?n 2
c) Th?i gian: 4 ti?t.
3
3. Chuẩn bị
3.1. Đối với giáo viên
a) Chuẩn bị nội dung
- Nghiên cứu bài trong SGK;
- Phổ biến cho học sinh những nội dung cần chuẩn bị trước buổi học;
- Kiểm tra số lượng, chất lượng ĐDDH.
b) Phương tiện dạy học
- Giáo án Word, giáo án điện tử; SGK, SGV GDQP-AN 10;
- Phòng học, bộ máy vi tính, máy chiếu.
3.2. Đối với học sinh
- Nghiên cứu nội dung trong SGK trước khi vào học tập;
- Tham gia thảo luận theo yêu cầu của giáo viên, mạnh dạn trình bày ý kiến của mình; ghi chép đầy đủ những nội dung chính của bài.

4
Phần II. NỘI DUNG GIẢNG DẠY
I. LỊCH SỬ ĐÁNH GIẶC GIỮ NƯỚC CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM
* Cú 6 n?i dung:
1. Nh?ng cu?c chi?n tranh gi? nu?c d?u tiờn;
2. Cỏc cu?c chi?n tranh gi�nh d?c l?p dõn t?c (TK I - TK X);
3. Cỏc cu?c chi?n tranh gi? nu?c (TK X - TK XIX);
4. Cu?c chi?n tranh gi?i phúng dõn t?c, l?t d? ch? d? thu?c d?a n?a phong ki?n (TK XIX - 1945);
5. Cu?c khỏng chi?n ch?ng th?c dõn Phỏp (1945 - 1954);
6. Cu?c khỏng chi?n ch?ng M? (1954 -1975).
5
1. Nh?ng cu?c chi?n tranh gi? nu?c d?u tiờn
- Khỏi quỏt: ?
Nu?c Van Lang ra d?i m? ra l?ch s? d?ng nu?c v� gi? nu?c c?a dõn t?c Vi?t Nam. Nh?ng cu?c chi?n tranh gi? nu?c d?u tiờn l� cu?c khỏng chi?n ch?ng T?n (214-208 TCN), ch?ng Tri?u (184-179 TCN).
2. Cuộc chiến tranh giành độc lập (TK I – X): →
- Khái quát:
Dưới ách đô hộ của phong kiến phương Bắc, nhân dân ta đã kiên cường, bất khuất đấu tranh giành độc lập. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Hai Bà Trưng chống quân Đông Hán (năm 40), Bà Triệu (248), Lý Bý (542), Triệu Quang Phục (548), Mai Thúc Loan (722), Phùng Hưng (766), Khúc Thừa Dụ (905). Năm 906, nhân dân ta giành được quyền tự chủ. Tiếp đó, là hai cuộc chiến tranh chống quân Nam Hán của Dương Đình Nghệ (931) và Ngô Quyền (938). Với chiến thắng Bạch Đằng (938), dân tộc ta giành lại được độc lập.
(Td)
6
3. Cỏc cu?c chi?n tranh gi? nu?c (TK X - XIX)
- Khỏi quỏt:
D?t nu?c d?c l?p, tr?i qua nhi?u tri?u d?i PK. Th?i Lý, Tr?n v� Lờ So, nu?c ta l� qu?c gia cu?ng th?nh ? Chõu � - th?i k? van minh D?i Vi?t. Tuy v?y, nhõn dõn ta dó ph?i ti?n h�nh nhi?u cu?c chi?n tranh gi? nu?c nhu: hai l?n ch?ng T?ng c?a Lờ Ho�n v� tri?u d?i nh� Lý (Lý Thu?ng Ki?t), ba l?n ch?ng quõn Nguyờn-Mụng (Tr?n Thỏnh Tụng, Tr?n Qu?c Tu?n, Tr?n Khỏnh Du), kh?i nghia Lam Son ch?ng Minh (Lờ L?i, Nguy?n Trói), chi?n th?ng quõn Thanh, quõn Xiờm (Nguy?n Hu?). (Td)
7
Kháng chiến chống quân xâm lược Tống ở thế kỷ XI
8
Trận Bạch Đằng năm 1288
9
Đại phá quân xâm lược Mãn Thanh năm 1789
10
4. Cu?c d?u tranh gi?i phúng dõn t?c, l?t d? ch? d? thu?c d?a n?a phong ki?n (t? TK XIX d?n nam 1945)
- Khỏi quỏt:
Th?c dõn Phỏp xõm lu?c v� dụ h? nu?c ta, phong tr�o khỏng chi?n sụi n?i v� b?n b? c?a nhõn dõn ta di?n ra kh?p noi nhu kh?i nghia c?a Truong Cụng D?nh, Nguy?n Trung Tr?c, Dinh Cụng Trỏng, Phan Dỡnh Phựng, Ho�ng Hoa Thỏm .nhung d?u th?t b?i. Khi cú D?ng CSVN lónh d?o, d?u tranh gi�nh d?c l?p dõn t?c c?a nhõn dõn ta dó gi�nh th?ng l?i b?ng CM thỏng Tỏm nam 1945.
11
5. Cuộc kháng chiến chống TD Pháp xâm lược (1945 - 1954)
- Khái quát:
Pháp xâm lược nước ta lần thứ hai. Ta thực hiện mọi biện pháp để chiến tranh không xảy ra, nhưng Pháp rất ngoan cố. Ta đã đánh bại nhiều cuộc hành binh lớn của quân Pháp, và với thắng lợi của chiến dịch ĐBP đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta.
6. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975)
- Khái quát:
Mỹ thay chân Pháp xâm lược Việt Nam. Ta kiên trì thực hiện Hiệp định Giơnevơ nhưng Mỹ rất hiếu chiến. Ta đã lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của Mỹ và với thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. (Td)
12
13
Câu hỏi thảo luận cho nội dung I
Câu 1. Lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam có từ khi Nhà nước Văn Lang đến nay chia làm mấy thời kỳ
4 thời kỳ.
5 thời kỳ.
6 thời kỳ.
7 thời kỳ.
Câu 2. Kể khái quát các thời kỳ lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam từ buổi đầu lịch sử đến nay?
Trả lời:
S
S
Đ
S
Những cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên; Cuộc chiến tranh giành độc lập từ TKI-TKX; Các cuộc chiến tranh giữ nước từ TKX-TK XIX; Cuộc chiến tranh GPDT, lật đổ chế độ thuộc địa nửa PK từ TK XIX-1945; Cuộc kháng chiến chống TD Pháp 1945-1954; Cuộc kháng chiến chống ĐQ Mỹ 1954-1975 và công cuộc BVTQ.
14
Tóm tắt nội dung I
Trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, ông cha ta luôn phải chống lại kẻ thù mạnh hơn nhiều lần về quân sự, kinh tế. song với tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, ông cha ta đã đánh thắng nhiều kẻ thù xâm lược, viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc như chiến thắng Bạch Đằng, Như Nguyệt, Chương Dương, Hàm Tử ….
Dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN dân tộc ta đã đánh thắng hai kẻ thù xâm lược có tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh là TD Pháp và ĐQ Mỹ.
15
II. TRUYỀN THỐNG VẺ VANG CỦA DÂN TỘC TA TRONG SỰ NGHIỆP ĐÁNH GIẶC GIỮ NƯỚC
G?m 6 n?i dung:
1. Truy?n th?ng d?ng nu?c di dụi v?i gi? nu?c.
2. Truy?n th?ng l?y nh? ch?ng l?n, l?y ớt d?ch nhi?u.
3. Truy?n th?ng c? nu?c chung s?c dỏnh gi?c, to�n dõn dỏnh gi?c, dỏnh gi?c to�n di?n.
4. Truy?n th?ng th?ng gi?c b?ng trớ thụng minh, sỏng t?o, b?ng ngh? thu?t QS d?c dỏo.
5. Truy?n th?ng do�n k?t qu?c t?.
6. Truy?n th?ng m?t lũng theo D?ng, tin tu?ng v�o s? lónh d?o c?a D?ng, v�o th?ng l?i c?a CMVN.
16
II.1. Truy?n th?ng d?ng nu?c di dụi v?i gi? nu?c ?
a) Vì sao?
VN ở vị trí chiến lược trong vùng Đông Nam Á, có nhiều tài nguyên, nên các thế lực bên ngoài luôn có âm mưu xâm lược, khuất phục.
Ngay từ đầu dựng nước đã phải giữ nước.
Xây dựng CNXH kết hợp với bảo vệ Tổ quốc XHCN là qui luật của cách mạng XHCN trong thời đại hiện nay.
Vì vậy, để tồn tại và phát triển, dân tộc ta phải thường xuyên gắn liền dựng nước với giữ nước.
b) Biểu hiện
- Tổ tiên ta ngay từ đầu dựng nước đã phải giữ nước: kháng chiến chống Tần. Đã thực hiện “Ngụ binh ư nông” thời Lý, Trần, Lê sơ; “tĩnh vi dân, động vi binh”(bình là dân, chiến là lính); ....
- Từ khi có Đảng lãnh đạo:
+ Kháng chiến chống Pháp, Đảng đã có chỉ thị “kháng chiến kiến quốc”.
+ Kháng chiến chống Mỹ, Đảng chủ trương thực hiện đồng thời 2 nhiệm vụ chiến lược: Cách mạng XHCN ở miền Bắc và Cách mạng Dân tộc Dân chủ Nhân dân ở miền Nam”.
+ Trong giai đoạn hiện nay thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
17
c) Ý nghĩa thực tiễn:
Chúng ta phải luôn ghi nhớ lời căn dặn của Hồ Chủ tịch:”Các vua Hùng có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế-xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng-an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Trách nhiệm của học sinh tích cực học tập, học tập tốt môn GDQP-AN và sẵn sàng tham gia vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc theo khả năng của mình.
18
II. 2. Truyền thống lấy nhỏ chống lớn, lấy ít địch nhiều →
a) Vỡ sao?
- Trong th?c ti?n l?ch s? ph?i ch?ng l?i quõn xõm lu?c l?n hon ta.
b) Bi?u hi?n
- Ta bi?t l?y nh? ch?ng l?n, l?y ớt d?ch nhi?u, l?y ch?t lu?ng cao th?ng s? lu?ng dụng, t?o s?c m?nh t?ng h?p c?a to�n dõn d? dỏnh gi?c.
- Trong chi?n d?u v� chi?n d?ch, bi?t t?p trung uu th? l?c lu?ng d? dỏnh th?ng d?ch.
Vớ d?:
+ Chi?n d?ch Tõy Nguyờn mựa Xuõn 1975, ta t?n cụng th? xó Buụn Mờ Thu?t. T? l? (su do�n) d?ch/ta:
B? binh: 4,5/1; Xe tang-Thi?t giỏp: 5,5/1; Phỏo binh: 5/1.
c) Hi?n nay:
D? dỏnh th?ng chi?n tranh xõm lu?c cú s? d?ng vu khớ cụng ngh? cao c?a d?ch, ta ph?i t?o v� phỏt huy du?c s?c m?nh t?ng h?p c?a to�n dõn.
19
3. Truy?n th?ng c? nu?c chung s?c dỏnh gi?c, to�n dõn dỏnh gi?c, dỏnh gi?c to�n di?n
a) Vì sao?
Dân tộc ta biết sử dụng sức mạnh đoàn kết toàn dân tạo thành nguồn sức mạnh của cả dân tộc, có thể chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược.
b) Biểu hiện
- Cả nước chung sức đánh giặc, toàn dân đánh giặc:
+ Tổ tiên: vua tôi đồng lòng, anh em hoà thuận,…
+ Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ: quân với dân một ý chí, mỗi người dân là một chiến sĩ…
- Đánh địch trên tất cả các mặt quân sự, chính trị, ngoại giao, …
+ Tổ tiên: kháng chiến chống Tống lần 2, chống Minh,…
+ Trong chống Pháp, chống Mỹ.
c) Hiện nay:
Thực hiện tốt xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
20
4. Truyền thống thắng giặc bằng trí thông minh, sáng tạo, bằng nghệ thuật quân sự độc đáo →
a) Vỡ sao?
Dung c?m, kiờn cu?ng, s?n s�ng hy sinh chua d? m� cũn ph?i bi?t th?ng gi?c b?ng trớ tu?, b?ng s?c m?nh t?ng h?p.
b) Bi?u hi?n
T? tiờn ta: Tiờu bi?u l� Lý Thu?ng Ki?t, Tr?n Qu?c Tu?n, Lờ L?i, Quang Trung.
Trong khỏng chi?n ch?ng Phỏp, M?:
+ K?t h?p dỏnh du kớch v?i dỏnh chớnh quy, trờn c? 3 vựng chi?n lu?c.
+ Dỏnh d?ch m?i lỳc, m?i noi, b?ng m?i th? vu khớ.
+ Tu? d?i tu?ng d?ch c? th? d? cú cỏch dỏnh phự h?p.
c) Hi?n nay
Nõng cao dõn trớ v? quõn s? ; nghiờn c?u, phỏt tri?n ngh? thu?t QS.
21
5. Truy?n th?ng do�n k?t qu?c t?
a) Vỡ sao?
Dõy l� y?u t? quan tr?ng gúp ph?n t?o nờn s?c m?nh t?ng h?p c?a ta trong d?ng nu?c v� gi? nu?c.
b) Bi?u hi?n
Do�n k?t chi?n d?u VN - L�o - CPC.
S? giỳp d? c?a cỏc nu?c XHCN.
S? d?ng tỡnh ?ng h? c?a phong tr�o c?ng s?n v� cụng nhõn qu?c t?, phong tr�o d?c l?p t? do v� nhõn dõn yờu chu?ng ho� bỡnh, cụng lý trờn th? gi?i.
c) Hi?n nay
M? r?ng quan h? d?i ngo?i, ch? d?ng v� tớch c?c h?i nh?p kinh t? qu?c t?. T?ng cụng dõn t? giỏc th?c hi?n t?t cỏc ho?t d?ng xõy d?ng do�n k?t qu?c t?.
22
6. Truy?n th?ng m?t lũng theo D?ng, tin tu?ng v�o s? lónh d?o c?a D?ng, v�o th?ng l?i c?a cỏch m?ng Vi?t Nam
a) Vỡ sao?
Dõy l� nhõn t? quy?t d?nh th?ng l?i c?a cỏch m?ng Vi?t Nam qua cỏc th?i k?, th? hi?n t? m?c tiờu d?u tranh cỏch m?ng c?a D?ng v� th?c ti?n lónh d?o cỏch m?ng c?a D?ng.
b) Bi?u hi?n
Luụn luụn l�m theo s? lónh d?o c?a D?ng, theo yờu c?u nhi?m v? cỏch m?ng (Qua cỏc th?i k? cỏch m?ng)
Kiờn quy?t d?u tranh v?i nh?ng õm muu v� h�nh d?ng xõm h?i d?n m?c tiờu trong s? nghi?p cỏch m?ng c?a D?ng.
c) Hi?n nay
H?c sinh tin tu?ng v�o s? lónh d?o c?a D?ng, tớch c?c tham gia ho?t d?ng do�n th?; núi v� l�m theo s? lónh d?o c?a D?ng, theo yờu c?u, nhi?m v? cỏch m?ng.
23
Phần III. KẾT LUẬN →
- N?i dung ch? y?u c?a b�i l�:
L?ch s? dỏnh gi?c gi? nu?c c?a dõn t?c Vi?t Nam;
Truy?n th?ng v? vang c?a dõn t?c ta trong s? nghi?p dỏnh gi?c gi? nu?c. H?c sinh c?n hi?u rừ 6 b�i h?c truy?n th?ng v? vang c?a dõn t?c ta trong s? nghi?p dỏnh gi?c gi? nu?c.
- Su?t chi?u d�i l?ch s? d?ng nu?c v� gi? nu?c c?a dõn t?c ta, nhõn dõn ta chua ch?u khu?t ph?c b?t c? k? thự n�o.
- Chỳng ta ph?i ti?p t?c h?c t?p, tỡm hi?u hon n?a v? truy?n th?ng t?t d?p c?a dõn t?c.
- M?i h?c sinh ph?i cú ý th?c gi? gỡn v� phỏt huy truy?n th?ng v? vang c?a dõn t?c trong xõy d?ng v� b?o v? T? qu?c VN XHCN hi?n nay.
24
CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM THEO DÕI!
25
Câu hỏi thảo luận nhóm nội dung I.1
Câu 1. Tại sao ngay từ khi các vua Hùng dựng nước đã phải giữ nước?
Trả lời:





Câu 2. Những cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên tiêu biểu thời kỳ này ?
Trả lời:
Do vị trí địa lý và điều kiện kinh tế, nước ta luôn bị các thế lực ngoại xâm nhòm ngó. Do đó, yêu cầu chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập đã sớm xuất hiện trong lịch sử dân tộc ta.
- Kháng chiến chống Tần (214-208 TrCN): diệt 500.000 quân Tần, giết tướng Đồ Thư của giặc. Buộc nhà Tần phải rút quân về nước.
- Kháng chiến chống Triệu (184-179 TrCN) cho ta bài học cảnh giác với âm mưu, thủ đoạn của địch.
←
26
Câu hỏi thảo luận nhóm nội dung I.2

Câu 1. Hãy điền vào chỗ trống
“Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng giữ, chém cá kình ở biển khơi ………..………., giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, chứ không chịu .....………………………”. Đây là câu nói của…………
Câu 2. Hãy chọn câu đúng nhất
Năm 40, Hai Bà Trưng khởi nghĩa chống quân Nam Hán.
Năm 905 Khúc Thừa Dụ xây dựng chính quyền tự chủ.
Chiến thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 905.
Năm 938 nước ta đã giành lại được độc lập.
đánh đuổi quân Ngô
khom lưng làm tỳ thiếp người
Bà Triệu
S
Đ
S
Đ
27
Ngô Quyền
←
28
I.2. Cuộc chiến tranh giành độc lập (TK I-TK X)
Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40), chống quân đô hộ Đông Hán, nổ ra tại Hát Môn (nay là Phúc Thọ-Hà Tây) đã thể hiện rõ toàn dân đánh giặc “được đông đảo nhân dân và thủ lĩnh địa phương ủng hộ, có nhiều phụ nữ tham gia”
Hình ảnh Bà Triệu cởi voi chỉ huy đánh giặc và nói: “Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng giữ, chém cá kình ở biển khơi, đánh đuổi quân Ngô, giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom lưng làm tỳ thiếp người”- thể hiện ý chí quật khởi trong chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta.
Khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ (905) thắng lợi. Năm 906, nhân dân ta đã giành lại quyền tự chủ (tuy còn mang danh hiệu là một chính quyền của nhà Đường, nhưng thực chất Khúc Thừa Dụ đã xây dựng một chính quyền tự chủ).
Kháng chiến chống Nam Hán lần I giành thắng lợi quyết định bằng bao vây tiến công tiêu diệt giặc ở thành Đại La (từ điển BKQSVN, 2004, tr536).
Kháng chiến chống Nam Hán lần II giành thắng lợi quyết định bằng trận tiêu diệt quân giặc ở sông Bạch Đằng (938) dưới sự lãnh đạo của Ngô Quyền (từ điển BKQSVN, 2004, tr 536) -> mở ra cách đánh thủy chiến của quân ta.
Như vậy, trải qua hơn một ngàn năm Bắc thuộc, năm 938 nước ta đã giành lại được độc lập. ←
29
I.3. Các cuộc chiến tranh giữ nước (TK X - TK XIX)
Kháng chiến chống Tống lần 1 (981) - Lê Hoàn với thắng lợi quyết định ở cửa sông Bạch Đằng (4-981).
Kháng chiến chống Tống lần 2 (1075-1077) - triều Lý với thắng lợi quyết định ở chiến tuyến nam sông Cầu – trận trên bến Như Nguyệt (nay là làng Như Nguyệt) (18/1 – tháng 2/1077). Bản Tuyên ngôn độc lập lần thứ nhất của dân tộc “Bài thơ trên sông Như Nguyệt” (Bài thơ thần).
Kháng chiến chống Nguyên – Mông lần 1 (1258)-Trần Thái Tông. Thắng lợi với kế “vườn không nhà trống” và trận quyết định Đông Bộ Đầu (29/01/1258).
Kháng chiến chống Nguyên – Mông lần 2 (1285)-Trần Nhân Tông. Thắng lợi với kế “vườn không nhà trống”, mở Hội nghị Bình Than (10/1282), Hội nghị Diên Hồng (1285) tập hợp được lòng dân, toàn dân đánh giặc và trận quyết định Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn Kiếp.
Trần Bình Trọng – tướng triều Trần Nhân Tông, khi bị địch bắt, tra khảo và dụ dỗ cho làm vương đất Bắc, Trần Bình Trọng lớn tiếng trả lời: “Ta thà làm ma đất Nam còn hơn làm vương đất Bắc”.
Kháng chiến chống Nguyên – Mông lần 3 (1287-1288)-Trần Nhân Tông. Thắng lợi với kế “vườn không nhà trống” và trận quyết định ở Vân Đồn- Cửa Lục, Bạch Đằng. ←
30
I. 6. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975)
CM miền Nam phát triển từ đấu tranh chính trị lên chiến tranh CM.
Mỹ thay chân Pháp xâm lược VN, phá hoại Hiệp định Giơnevơ (Hiệp định buộc Pháp từng bước rút quân ra khỏi VN, lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến tạm thời, sau 2 năm tổ chức tổng tuyển cử cả nước, nhưng Mỹ buộc Pháp lập Ngô Đình Diệm lên làm Thủ tướng chính quyền tay sai còn tồn tại ở miền Nam-bởi Mỹ chi 70% chi phí cho cuộc chiến tranh của Pháp ở Việt Nam) âm mưu chia cắt lâu dài đất nước Việt Nam, lê máy chém đi khắp miền Nam, đặt “Việt Cộng” ra ngoài vòng pháp luật.
Ta đã lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của Mỹ:
Đánh bại chiến tranh chống Mỹ -Diệm (7/1954- cuối 1960), được khẳng định bằng cao trào Đồng khởi 1960, lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam phát triển nhanh chóng, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam ra đời (20/12/1960), cách mạng miền Nam từ thế giữ gìn chuyển sang thế tiến công.
Đánh bại chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ (đầu 1961 – giữa 1965). Được khẳng định qua trận Ấp Bắc (02/01/1963), quân Giải phóng miền Nam Việt Nam phát triển lớn mạnh, thực hiện các chiến dịch tiến công: Bình Giã (02/12/1964 đến 03/01/1965); Ba Gia (25/5 đến 20/7/1965); Đồng Xoài (10/5 đến 22/7/1965) ...
31
I. 6. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975)
Đánh bại chiến lược chiến tranh cục bộ (giữa 1965 đến cuối 1968) ở miền Nam và chiến tranh phá hoại lần thứ nhất ở miền Bắc (07/02/1965 đến 01/11/1968) của Mỹ. Được khẳng định qua các trận đầu thắng Mỹ như: trận Núi Thành (26/5/1965), trận Vạn Tường (18/8-19/8/1965...; các chiến dịch tiến công và phản công như chiến dịch Plây-Me (19/10 – 26/11/1965);...; chiến dịch đánh bại cuộc hành quân Gianxơn Xiti (22/02 – 15/4/1967...); cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968), Chính phủ Mỹ buộc phải tuyên bố chấm dứt ném bom miền Bắc, thực hiện đàm phán ở Hội nghị Pa-ri.
Đánh bại chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ (01/1969-01/1973) và chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai (06/4/1972 đến 15/01/1973). Được khẳng định qua nhiều chiến dịch phản công, tiến công lớn, tiêu biểu là cuộc tiến công chiến lược trên toàn miền Nam năm 1972, chiến dịch Phòng Không Hà Nội-Hải Phòng (18/12-29/12/1972), buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri 1973.
Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến CM. Được khẳng định qua thắng lợi của chiến dịch tấn công Tây Nguyên (04/3 – 03/4/1975), chiến dịch tấn công Huế-Đà Nẵng (05 - 29/3/1975), chiến dịch HCM (26 - 30/4/1975), giải phóng hoàn toàn miền Nam, kết thúc toàn thắng cuộc kháng chiến CM. →
32
Câu hỏi thảo luận nhóm nội dung II.1
Câu 1. Tại sao dân tộc ta phải kết hợp truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước ?


Câu 2. Trong lịch sử dân tộc truyền thống đó được thể hiện như thế nào ?
33
a) Vì sao?
Nước ta trong vị trí chiến lược trọng yếu trong vùng Đông Nam Á, có nhiều tài nguyên, nên các thế lực bên ngoài luôn thực hiện âm mưu xâm lược, khuất phục. (Có 10 đường biển quốc tế lớn thì 5 đường có liên quan đến biển Việt Nam, dưới biển có dầu mỏ...)
Ngay từ đầu dựng nước đã phải giữ nước. Kể từ cuối TK thứ III trước Công nguyên đến nay, dân tộc ta đã tiến hành gần 20 cuộc chiến tranh chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, cùng với hàng trăm cuộc cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng dân tộc.
Xây dựng CNXH phải kết hợp với bảo vệ Tổ quốc XHCN là qui luật của cách mạng XHCN trong thời đại hiện nay.
Hơn nửa thế kỷ qua, nhân dân các nước XHCN phải đương đầu với sự chống phá của CNĐQ và các thế lực thù địch với CNXH. Vì vậy, để tồn tại và phát triển, dân tộc ta phải thường xuyên gắn liền dựng nước với giữ nước.
II. 1. Truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước
34
b) Biểu hiện:
Tổ tiên ta từ vua Hùng đến trước khi ĐCS ra đời:
+ Tư tưởng ngay từ đầu dựng nước đã phải giữ nước: kháng chiến chống Tần.
+ Tổ tiên đã thực hiện “Ngụ binh ư nông” thời Lý, Trần, Lê sơ; “tĩnh vi dân, động vi binh”(thời bình là dân, thời chiến là lính); ....
Từ khi có Đảng lãnh đạo:
+ Trong kháng chiến chống Pháp, ngay từ đầu Đảng ta đã có chỉ thị “kháng chiến kiến quốc”. Theo đó, đã thực hiện các phong trào “tăng gia sản xuất cũng là đánh Tây”, “diệt giặc đói, diệt giặc dốt cũng như diệt giặc ngoại xâm” ...
+ Trong kháng chiến chống Mỹ, Đảng ta chủ trương thực hiện đồng thời 2 nhiệm vụ chiến lược cách mạng: Cách mạng XHCN ở miền Bắc và Cách mạng Dân tộc Dân chủ Nhân dân ở miền Nam”. Theo đó đã thực hiện các phong trào “tay cày, tay súng”, “tay búa, tay súng”, với khẩu hiệu :”ruộng rẫy là chiến trường, cuốc cày là vũ khí”, “nhà nông là chiến sĩ”, “hậu phương thi đua với tiền phương” ...
+ Trong giai đoạn hiện nay thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
+ Kết hợp chặt chẽ quốc phòng với an ninh, quốc phòng, an ninh với kinh tế, đối ngoại và các việc làm khác trong đời sống của xã hội.
II. 1. Truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước
35
c) Ý nghĩa thực tiễn:
Chúng ta phải luôn ghi nhớ và thực hiện nghiêm túc lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh:”Các vua Hùng có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Luôn luôn thực hiện kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế-xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng-an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Trách nhiệm của học sinh tích cực học tập, học tập tốt môn GDQP-AN và sẵn sàng tham gia vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc theo khả năng của mình. ←
II.1. Truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước
36
Câu hỏi thảo luận nhóm nội dung II.2
Câu 1. Truyền thống lấy nhỏ chống lớn, lấy ít địch nhiều xuất phát từ đâu ?
Trả lời:


Câu 2. Ví dụ sự tương quan lực lượng giữa ta và quân xâm lược trong truyền thống lấy nhỏ chống lớn, lấy ít địch nhiều trong lịch sử dân tộc ta mà em biết ?
Trả lời:
Xuất phát từ đối tượng của các cuộc chiến tranh, từ thực tế về tương quan so sánh lực lượng giữa nước ta và địch nên phải vận dụng truyền thống đó.
Thực tiễn trong lịch sử, dân tộc ta luôn phải chống lại sự xâm lược của nước lớn hơn nước ta và có số lượng quân tham chiến lớn hơn quân ta. Ví dụ (ta/quân xâm lược)
- Chống Tống 10 vạn / 30 vạn quân
- Chống Nguyên–Mông lần 2 15 vạn / 60 vạn quân
- Chống Thanh 10 vạn / 29 vạn quân
←
37
Câu hỏi thảo luận nhóm nội dung II.4
Câu 1. Em hãy ví dụ tư tưởng và kế sách đánh giặc của tổ tiên ?
Trả lời:



Câu 2. Hãy nêu nghệ thuật quân sự trong thời đại Hồ Chí Minh mà em biết ?
Trả lời:
Ví dụ: Lý Thường Kiệt biết “tiên phát chế nhân”, rồi lui về phòng ngự vững chắc và phản công đúng lúc. Trần Quốc Tuấn biết “Dĩ đoản chế trường”, biết chế ngự sức mạnh của kẻ địch và phản công khi chúng suy yếu, mệt mỏi.
Kết hợp đánh địch trên các mặt trận quân sự, kinh tế, chính trị, binh vận. Kết hợp đánh du kích với đánh chính quy, đánh địch trên cả 3 vùng chiến lược (rừng núi, đồng bằng, đô thị); tạo thế xen kẽ giữa ta và địch, căng kéo địch ra mà đánh.
Đánh địch mọi lúc, mọi nơi, bằng mọi thứ vũ khí có trong tay, tùy tình hình cụ thể, đối tượng địch cụ thể mà có cách đánh phù hợp, đạt hiệu quả cao trong diệt địch.
←
38
Câu hỏi củng cố
1. Em hãy nêu tóm tắt quá trình đánh giặc, giữ nước của dân tộc Việt Nam.

2. Em hãy nêu truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc Việt Nam.

3. Trách nhiệm của học sinh đối với việc phát huy truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
←