Bài 1. Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

Kiểm tra kiến thức cũ
Bài 3:
Sự HấP THụ NƯớc
và muối khoáng ở rễ

Giáo viên thực hiện :
Nguyễn Thị Minh Thu
Trường THPT Ngô Sĩ Liên
Bố cục của bài
I.Cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng của thực vật
1.Rễ là cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng của thực vật ở cạn
2. Cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng của
thực vật thuỷ sinh
II.Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng
1.Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút
2. Dòng nước và ion khoáng đi từ đất vào mạch gỗ của rễ


Hoạt động nhóm
Nhóm I
Nhãm II
Theo dõi thông tin :
Một cây lúa sau khi cấy 4tuần đãcó hệ rễ với :
+chiều dài :625 km
+diện tích bề mặt:285m2
+hàng tỉ lông hút
1.Nhận xét về sự phát triển của hệ rễ
về thời gian và không gian ? Có lợi
gì cho cây?
2.Quan sát trên màn hình và nhậnxét
hình dạng và SL lông hút ?ý nghĩa?

Quan sát hình 1.1 và 1.3
SGK và trả lời câu hỏi:

1.Hệ rễ gồm những loại rễ nào?
2. Các miền chính của rễ ?
Chức năng của từng miền ?

3.Cấu tạo cắt ngang của rễ cây?
Hình thái của rễ
Mặt cắt ngang của rễ
I.Cơ quan hấp thụ nước và khoáng của thực vật
1. Rễ là cơ quan hấp thụ nước và i-on khoáng của thực vật ở cạn
a.Hình tháI của hệ rễ
b.Sự phát triển bề mặt hấp thụ của rễ
-hệ rễ gồm :
+rễ chính

+ rễ bên

+ ®©m s©u ë c¸c ®é s©u kh¸c nhau
h­íng tíi nguån n­íc vµ
+lan réng kho¸ng

-các miền chính của rễ :
+miền lông hút


+miền sinh trưởng

+miền chóp rễ : bảo vệ đỉnh
sinh trưởng
+ số lượng lông hút lớn, lông hút nhỏ và dài (S/V lớn),làm tăng bề mặt hấp thụ
+ Rễ sinh trưởng liên tục nhanh chóng

Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





I.Cơ quan hấp thụ nước và khoáng của thực vật
C. Cấu tạo cắt ngang của rễ :
*Từ ngoài vào có các lớp tế bào :
- Một lớp tế bào biểu bì , nhiều tế bào phát triển kéo dài tạo thành TB lông hút
- Các lớp tế bào vỏ
-Lớp tế bào nội bì với đai caspri không thấm nước
-Các mạch gỗ ở phần trung trụ

Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





I.Cơ quan hấp thụ nước và khoáng của thực vật
2.Thực vật thuỷ sinh
- hấp thụ nước và i-on khoáng qua toàn bộ tế bào biểu bì của bề mặt cơ thể
Phiếu học tập

*Tế bào lông hút :
+nồng độ chất tan
+thế nước
+P thẩm thấu
*dung dịch đất:
+nồng độ chất tan
+thế nước
+P thẩm thấu

*Cơ chế hấp thụ nước: ..


Hãy điền từ cao hoặc thấp vào ô trống và nội dung thích hợp vào dấu . ?
Phiếu học tập
Đáp án
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.cơ chế hấp thụ nước và i-on khoáng
1.Cơ chế hấp thụ nước và i-on khoáng từ đất vào tế bào lông hút
a.Cơ chế hấp thụ nước
*Cơ chế thụ động(thẩm thấu) : nước thẩm thấu từ dung dịch đất vào tế bào lông hút và các tế bào biểu bì rễ còn
non khác
*nguyên nhân làm cho tế bào lông hút có P thẩm thấu cao:

+ do TB lông hút hô hấp mạnh tạo các sản phẩm trung gian + sản phẩm quang hợp đưa xuống +các ion khoáng hấp thụ được làm tăng nồng độ dịch bào
+do sự thoát hơI nước ở lá làm giảm
nồng độ nước ở TB lông hút
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





I.Cơ quan hấp thụ nước và khoáng của thực vật
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





I.Cơ quan hấp thụ nước và khoáng của thực vật
*Để sống được trên đất ngập mặn ,rễ cây phảI có các đặc điểm thích nghi:



-Để có đủ khí oxi cho rễ hô hấp ,cây có các rễ hô hấp mọc ra từ rễ bên đâm thẳng từ rễ bên lên mặt dất để lấy oxi
-Tế bào rễ hấp thụ nhiều muối để tạo áp suất thẩm thấu lớn ,sau đó thải bớt muối qua thuỷ khổng ở lá tránh ngộ độc tế bào
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.1.b .Cơ chế hấp thụ i-on khoáng
Các cơ chế hấp thụ ion khoáng?
Cơ chế hấp thụ ion khoáng chủ động
DungdÞch ®Êt
TB l«ng hót
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.1.b .Cơ chế hấp thụ i-on khoáng
*Có 2 loại cơ chế :
Cơ chế thụ động (khuyếch tán): một số i-on khoáng khuyếch tán từ dung dịch đất có áp suất thẩm thấu thấp vào tế bào lông hút có áp suất thẩm thấu cao
*Đặc điểm : các i-on khoáng được hấp thụ chọn lọc nhờ các kênh v/c protêin
-Cơ chế chủ động : các i-on khoáng mà cây có nhu cầu cao được v/c vào rễ ngược chiều nồng độ nhờ chất mang và ATP -là sản phẩm của hô hấp rễ
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.1.b .Cơ chế hấp thụ i-on khoáng
*Vai trò của hô hấp với quá trình hấp thụ nước và ion
khoáng của rễ :
-Tạo ra nhiều sản phẩm trung gian làm tăng áp
suất thẩm thấu của tế bào lông hút
-tạo ra các chất mang và ATP giúp vận chuyển chủ động ion khoáng ngược chiều nồng độ


Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.1.b .Cơ chế hấp thụ i-on khoáng
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





Cơ chế hấp thụ ion khoáng
-Hô hấp rễ làm thay đổi nồng độ ion của dung dịch đất ,do đó làm thay đổi PH của dung dịch đất ,làm thay đổi tính chất vật lý và hoá học của đất ,do đó ảnh hưởng đến các SV trong đất
Các con đường xâm nhập của nước và ion khoáng vào rễ?
Bài 3: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ





II.2. Dòng nước và i-on khoáng đI từ đất vào mạch gỗ của rễ
*Có 2 con đường di chuyển:
-Con đường chất nguyên sinh -không bào ( được kiểm soát)
-Con đường thành tế bào - gian bào: chưa được kiểm soát ,sau bị đai caspri chặn lại nên phảI quay lại con đường tế bào và chịu sự chọn lọc của màng
tếbào

*Vai trò của đai caspri:
-điều chỉnh dòng vận chuyển vào mạch gỗ ở trung trụ

*Chiều di chuyển:1chiều từ TB biểu bì
-TB vỏ- TB nội bì -mạch gỗ


Nguyên nhân làm cho dòng nước và khoáng di chuyển theo một chiều ?
-Do sù chªnh lÖch ¸p suÊt thÈm t¨ng dÇn tõ ngoµi vµo trong
Củng cố
Điền vào sơ đồ câm sau(6,7,8,9,3,1,4,2,5)
6.TB biểu bì
5. Con đường chất nguyên sinh - không bào
7.Tế bào vỏ
8. Nội bì
4. Lông hút
2.Con đường thành tế bào -
gian bào
9.Trung trụ
1.đaicaspri
3.Mạch gỗ
Củng cố
Hãy hoàn thành sơ đồ sau
Củng cố
Đáp án
Câu hỏi trắc nghiệm
CH1: Sự hấp thụ nước và i-on khoáng của rễ phụ thuộc vào những hoạt động sinh lý nào sau đây :
A.Quang hợp B.Thoát hơi nước C. Hô hấp D.Cả A,B,C
CH2: Nơi cuối cùng nước và chất khoáng phải đi qua trước khi vào hệ thống mạch dẫn là:
A.tế bào biểu bì B.tế bào vỏ
C.tế bào nội bì D.tế bào lông hút

Câu hỏi trắc nghiệm
CH3: ở những thực vật đột biến không có khả năng hình thành đai caspri thì những thực vật đó :
A.không có khả năng vận chuyển nước và muối khoáng lên lá
B.không có khả năng kiểm tra lượng nước
và i-on khoáng đã hấp thụ
C.có khả năng tạo áp suất rễ cao hơn các cây
khác
D. có khả năng vận chuyển nước lên thân lá kém các thực vật khác

Dặn dò
*Tự học:
ảnh hưởng qua lại giữa môi trường và quá trình hấp thụ nước , ion khoáng ở rễ cây?
*Bài tập :
1.Thực hiện lệnh của SGK trang 9
2.Trả lời câu hỏi 1,2,3 ( SGK )