Bài 1. Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

Chương 1- Sự hấp thu & vận chuyển nước
1. Cấu trúc rễ
2. Các quá trình vận chuyển nước căn bản
3. Trạng thái nước của tế bào
4. Sức hút nước của tế bào
5. Hành trình của nước qua cơ thể thực vật
6. Ích lợi của sự thoát hơi nước
1. Cấu trúc rễ
Rễ là cơ quan hấp thu nước trong đất (dịch đất), rất loãng, chứa các ion khoáng : NO3-, NH4+, K+...
2. Các quá trình vận chuyển nước căn bản

* Mao dẫn

* Khuếch tán (vận chuyển theo khuynh độ nồng độ)

* Dòng khối (hút hay đẩy theo khuynh độ áp suất)

* Sự thẩm thấu: khuếch tán của nước qua màng thấm chọn lọc (theo lực dẫn kép hay khuynh độ thế nước)
Thẩm thấu kế Dutrochet
Mô hình ống tiêm
Thẩm thấu
Thẩm thấu kế Dutrochet
Thẩm thấu là quá trình tự sinh : Nước luôn luôn di chuyển "xuống" khuynh độ (gradient) thế nước
? = -? + P
3. Trạng thái nước
Co nguyên sinh sơ khởi xảy ra khi tế bào chất vừa tách khỏi vách.
4. Sức hút nước của tế bào (S)
● Co nguyeân sinh sô khôûi (V0): Pw = 0  S = v
● Tröông nöôùc toái ña (V) : v = Pw  S = 0
● Ngaâm tb co nguyeân sinh sô khôûi trong nöôùc  tb huùt nöôùc  Pw taêng & v giaûm daàn daàn.
? không bào (?v) giúp, nhưng áp suất vách (Pw) cản sự hút nước vào không bào ? S = ?v - Pw
5. Hành trình của nước qua cơ thể thực vật
� dịch đất ? mặt rễ
� bề mặt rễ ? mạch mộc (con đường ngang)
� đi lên trong mạch (con đường đứng)
� thoát ra khí quyển
Dịch đất ? mặt rễ (trong đất): dòng khối (khuynh độ áp suất)
Bề mặt rễ ? mạch mộc (con đường ngang ngang):
[biểu bì ? nội bì ? nội bì ? mạch mộc]
1. Apoplast
2. Symplast
3. Qua màng
Đi lên trong mạch mộc (con đường đứng)
[sức đẩy từ rễ ? / sức hút từ lá ? ]
Sức đẩy từ rễ ?
Chứng minh sự vận chuyển đi lên của nhựa nguyên (dịch mộc)
Dịch mộc chứa nhiều nước và các chất khoáng, nhưng cũng chứa vài hợp chất hữu cơ do rễ tạo ra.
Nhúng gốc nhánh trong phẩm đỏ: phẩm đi lên trong mạch mộc (mắt thường / lát cắt)
A, bóc vỏ: vận chuyển không đổi
B, bóc vỏ + mạch mộc: ngừng
C, khoét lỗ: chậm
Sức hút từ lá ?
6- Ích lợi của sự thoát hơi nước
- Làm mát lá
- Hấp thu nước, chất khoáng và các chất khác (sự vận chuyển đi lên trong mạch mộc)

Nếu ta dùng một polymer nhân tạo để tráng một lớp mỏng bịt kín các khí khẩu của lá cà chua (nhưng không cản ánh sáng), thì cây sẽ như thế nào?