Bài 1. Nhật Bản

Phần một
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI ( Tiếp theo)
Chương I :
CÁC NƯỚC CHÂU Á, CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LATINH
(Thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX)

NÚI PHÚ SĨ
1. Nhật Bản từ đầu thế kỷ XIX - trước 1868
- Giữa thế kỷ XIX, dưới sự thống trị của chế độ Mạc phủ Sôgun, Nhật Bản lâm vào khủng hoảng trầm trọng :
Về kinh tế :
+ Nông nghiệp : phong kiến lạc hậu.
+ Công thương nghiệp khá phát triển, mầm móng kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhanh chóng.

Về xã hội :
+ Duy trì chế độ đẳng cấp.
+ Tư sản công thương nghiệp hình thành và giàu có.
Về chính trị :
+ Giữa thế kỷ XIX, Nhật Bản vẫn là một quốc gia phong kiến, quyền lực trong tay Tướng quân, Thiên hoàng chỉ là danh nghĩa.
Tướng quân Sôgun
Cảnh trước Phủ Tướng Quân
Tầng lớp Quý tộc hóa
Lúc đó, các nước tư bản phương Tây đã dùng áp lực quân sự đòi Nhật phải "mở cửa".
Nhật đứng trước hai con đường lựa chọn :
Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến lạc hậu.
Tiến hành duy tân, đưa Nhật phát triển theo TBCN.
=> Nhật Bản đã lựa chọn con đường cải cách, duy tân.
2. Cuộc Duy Tân Minh Trị.
- Ngày3/1/1868, chế độ Sôgun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị lên nắm quyền đã thực hiện một số cải cách tiến bộ - lịch sử gọi là "Cải cách Minh Trị" (1868 - 1912).
Thiên Hoàng Minh Trị (1852 – 1912)
Gia đình Thiên Hoàng Minh Trị
LĨNH VỰC
NỘI DUNG
Chính trị
Kinh tế
Văn hóa giáo dục
Quân sự 
- Thuû tieâu cheá ñoä Maïc phuû.
Thaønh laäp chính phuû theo kieåu phöông Taây
- Thieát laäp cheá ñoä quaân chuû laäp hieán.
- Thoáng nhaát tieàn teä, thò tröôøng.
- Cho pheùp mua baùn ruoäng ñaát.
- Xaây döïng cô sôû haï taàng phaùt trieån kinh teá TBCN.
- Thi hành GD bắt buộc
Chú trọng giảng dạy nội dung KH-KT
- Cử học sinh giỏi đi du học.
Hiện đại hóa theo kiểu phương Tây.
Thöïc hieän cheá ñoä nghóa vuï quaân söï.
- Phaùt trieån CN ñoùng taøu chieán, saûn xuaát vuõ khí…
THIÊN HOÀNG
MINH TRỊ
CHÍNH PHỦ
( Thủ tướng + 12 bộ)

TÒA THƯỢNG THẨM
VIỆN KIỂM SÁT
Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nöôùc
QUỐC HỘI
Thương viện
Do thiên Hoàng chọn
Hạ viện
Bầu cử hạn chế
* Tính chất :
- Mang tính chất là 1 cuộc CMTS không triệt để
- Diễn ra dưới hình thức là 1 cuộc cải cách kinh tế
* Ý nghĩa :
Mở đường cho KT TBCN phát triển, ñöa Nhaät trôû thaønh nöôùc coù neàn kinh teá coâng thöông nghieäp phaùt trieån nhaát Chaâu AÙ.

- Giúp Nhật bản thoaùt khỏi số phận thuộc địa.
- Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông đầu TK XX trong đó có Việt Nam
3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc.
* Kinh tế :
- Trong 30 năm cuối thế kỷ XIX, CNTB phát triển mạnh ở Nhật :
+ Công nghiệp, ngành đường sắt, ngoại thương, hàng hải phát triển mạnh.
+ Xuất hiện các công ty độc quyền: Mitxưi, Mitsubisi.

Lê khánh thành một đoàn tàu ở Nhật
* Chính trò – xaõ hoäi :
- Ñoái noäi :
+ Nhaân daân lao ñoäng cô cöïc vaø bò boùc loät naëng neà.
+ Phong traøo coâng nhaân phaùt trieån.
+ Naêm 1901, Ñaûng XH DC Nhaät thaønh laäp.

- Đối ngoại :
+ Nhật tiến hành chiến tranh xâm lược và bành trướng thuộc đia: Chiến tranh Đài Loan (1874), chiến tranh Trung - Nhật (1894 -1895), chiến tranh Nga - Nhật (1904 - 1905).
Đặc điểm : Đế quốc Nhật là chủ nghĩa đế quốc quân phiệt.

Lược đồ về sự bành trướng của Nhật (cuối TK XIX - đầu TK XX)
NHẬT BẢN 1812
Triều Tiên 1910
Sơn Đông 1914
Đài Loan 1895
Xakhalin 1905
Đứng (trái sang phải): Công chúa Kỉ Cung (Norinomiya Sayako), Hoàng tử Thu Tiểu Chi Cung (Akishinonomiya Fumihito), Vương phi Kiko.
Ngồi (trái sang phải): Vương phi Masako, Thiên Hoàng Akihito, Công chúa Mako, Công chúa Mako Kako, Hoàng hậu Michiko, Thái tử Naruhito

CỦNG CỐ