Bài 1. Nhật Bản

CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ
????
CONTENT
Bối cảnh-Nguyên nhân ............ 3

Diễn biến .....................4

Nhân vật ......................6

Nội dung .....................8

Ý nghĩa .....................34
Bối cảnh
_Giữa thế kỉ thứ 19,Nhật Bản là một quốc gia phong kiến,đóng cửa với châu Âu
_Sự tồn tại song song của Thiên Hoàng(đấng chí tôn) và Tướng quân(đấng chí quyền-Mạc phủ) đấng chí quyền đã gây nên nhiều mâu thuẫn
_Năm 1854,Mạc phủ buộc phải kí hiệp ước mở cứa bất bình đẳng.
_Phong trào Đảo Mạc từ đó xuất hiện
NGUYÊN NHÂN-DIỄN BIẾN
Một nhóm samurai bất bình trước hành động của Mạc phủ đã âm thầm âm mưu lật đổ chính quyền
Lúc đầu họ muốn đuổi người ngoại bang ra khỏi đất nước nhưng đến cuối cùng phải chấp nhận sự thật "đau lòng" và phải hợp tác với người phương Tây
Sau cuộc nổi dậy thất bại ở Chosu,samurai Tosa,Satsuma cùng những samurai "sót lại" ở Chosu đã liên kết lại với sự trợ giúp từ nước Pháp(đá hậu Mạc phủ) và nước Anh(cung cấp súng đạn) đã chiến thắng,lật đổ Mạc phủ và nắm quyền cai quản đất nước
Chính phủ mới lên nắm quyền nhân ra Nhật Bản cần phải cải cách,"hiện đại hóa",học hỏi những thành tựu khoa học-kĩ thuật cũng như tổ chức bộ máy nhà nước của phương Tây
Tokugawa yoshinobu by masahiro motoki 1998
Thiên hoàng Minh Trị
Thiên hoàng Minh Trị (3/11/1852-30/7/1912)
????
Là con của thiên hoàng Komei và phu nhân Nakayama Yoshiko,được sinh ra tám tháng trước khi Đô đốc Perry buộc Mạc phủ kí hiệp ước mở cửa
11/7/1860 được phu nhân Asaka Nyogo(chính thất) nhận làm con nuôi,mang tên Mutsuhito(??), tước hiệu Kotaishi
12/1866,Thiên hoàng Komei qua đời.3/2/1867 ông chính thức lên ngôi vua lúc 14 tuổi hiệu là Minh Trị
2/9/1867,ông cưới phu nhân Ichijo Masako là con gái của lãnh chúa Ichijo Tadaka
3/1/1868,ông thành lập chính phủ mới,chấm dứt thời kì thống trị của dòng họ Tokugawa
Ông có tất cả 15 người con nhưng chỉ có 5 người là sống qua tuổi trưởng thành

NỘI DUNG
I/Về chính trị
Kinh đô được dới từ Kyoko về Edo(Tokyo)
Chính phủ tổ chức lại theo kiểu châu Âu gồm 12 bộ có quý tộc,tư sản nhưng chủ yếu là tầng lớp samurai
Bãi bỏ hệ thống lãnh địa và tước hiệu của các lãnh chúa,tât cả thuộc quyền chỉ đạo của trung ương
Thiết lập những vùng tự trị thay cho lãnh địa của lãnh chúa
1889/Hiến pháp ban hành thiết lập chế độ quân chủ lập hiến và thành lập nghị viện QG nhưng có rất ít quyền lực thực tế
Thiên Hoàng là nguyên thủ tối cao,quốc hội gồm 2 viện Thượng-Hạ
Đại biểu thượng viện do Thiên hoàng chọn còn đại biểu Hạ viện do bầu cử với điều kiện hạn chế(chỉ 1% dân số đóng thuế cao nhất được bầu cử)

Gia đình hoàng tộc
II/Về văn hóa-xã hội
Chính phủ mới đưa ra khẩu hiệu"Phú quốc cường binh",từ bỏ những tập tục có hại,tích cực họ chỏi phương tây với phong trào bunmei kaika (????-văn minh khai phá)
Tuyên bố tứ dân bình đẳng,bãi bỏ quyền lợi và trợ cấp của samurai,gây bất bình ở giới samurai nên phải xoa dịu bằng tiền,biến samurai trở thành giai cấp tư sản
Các lý tưởng về tự do,CNXH,bình đẳng cũng hưng thịnh trong một thời gian ngắn
Cho phép những người dân bình thường được rới khỏi làng của họ
Đặt tên gia tộc cho tất cả mọi gia đình
Đạo phật và thần đạo được tách ra
Thần đạo được lấy là tư tưởng cho điều lệ của hoàng gia
Hủy bỏ việc cấm đạo Cơ đốc

KINH TẾ
Thống nhất hệ thống tiền tệ theo hệ thập phân và thị trường
Cho phép mua bán ruộng đất,phát triển KT TBCN ở nông thôn
Xây dựng cơ sở hạ tầng,đường sá,đường ray xe lửa,đường hàng hải,hệ thống điện tính-điện thoại,3 xưởng tàu,10 mỏ khoáng sản,5 cơ sở SX vũ khí và 53 nhà máy,xí nghiệp.
Các samurai và thương nhân hợp tác tạo nên một tập đoàn kinh tế lớn,chi phối toàn bộ nền kinh tế gọi là zaibatsu
Quan hệ buôn bán với Triều Tiên và TRung QUốc được thiết lập
Mặt hàng vải lụa(silk) của Nhật rất được ưa chuộng ở thị trường châu Âu.Gía lụa được đẩy lên cao bởi việc thiếu nguồn cung cấp lụa từ Ý
Dầu thô từ Nhật Bản được khai thác phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa.
Chính quyền Minh Trị đã bí mật buôn bán riêng với một số thương nhân để tạo nguồn tài chính

Hiroshima






Ginza
Tại sao nền KT Nhật Bản lại có những bước phát triển thần tốc đến như vậy?
_Nhật Bản đã thuê 3000 chuyên gia người nước ngoài(o-yatoi gaikokujin) về làm việc torng các lĩng vực như dạy tiếng Anh,khoa học,kĩ thuật,quân đội,hàng hải.
_Gửi học sinh tới châu Âu và châu Mỹ du học
_Chính phủ và zaibatsu(e.g:Mitsui,Mitsubishi) cùng hợp tác cai trị đất nước,mượn khoa học-kĩ thuật phương tây
Giáo dục
Các trường học theo kiểu Tây được lập nên ở lkhắp nơi không phân biệt đẳng cấp,tài sản,giới tính..
Áp dụng chế độ giáo dục bắt buộc
Thành lập các trường ĐH để đào tạo tầng lớp lãnh đạo chính quyền và kinh doanh
Ngoài việc học toán và văn,chính quyền còn đảm bảo cho mọi học sinh học GDCD,nhấn mạnh nghĩa vụ của mỗi công dân đối với Thiên hoàng,đất nước và gia đình


Quân sự
Xác định chiến tranh giành giật thuộc địa,mở rộng lãnh thổ là con đường vươn lên
Quân đội được tổ chức theo phương Tây(đồng phục,vũ khí,hải quân,nhạc hiệu)
Áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự
Chú trọng CN đóng tàu chiến,sx vũ khí và đạn dược
Tiến hành thắng lợi 2 cuộc chiến tranh Trung-Nhật và Nga-Nhật
Chiến tranh Trung-Nhật(1894-1895)
Nguyên nhân:Tranh giành quyền thống trị Hàn Quốc và ngăn cản Nga mở rộng lãnh thổ ra Bắc Trung Quốc và Hàn Quốc
Diễn biến:
1/8/1894,cuộc chiến bùng nổ
Quân đội Nhật đã đánh bại quân Trung Quốc ở khu vực xung quanh Seoul và Pyongyang,bắt chúng phải chạy về phía Bắc
21/1 Nhật Bản chiếm được bến cảnh Arthur
Lực lượng hải quân Trung Quốc cũng bị hải quân Nhật đóng ở sông Yalu tiêu diệt
4/1895 Trung Quốc bị Nhật buộc phải lí hiệp ước Shimonoseki
Hàn Quốc trở thành thuộc địa của Nhậ
Trung Quốc phải giao nộp Đài Loan,đảo Liaodong,bồi thường 200 triệu đài tệ và mở cửa 4 bến cảng

Chiến tranh Nga-Nhật
*Nguyên Nhân:cuối TK 19,Nga đã là một cường uqốc và có ý định xâm lăng phương Đông,Nhật chủ trương liên minh với Anh để chống lại Nga,tuyên cố cắt đứt quan hệ với Nga và tham vọng giành Mãn Châu và bán đảo Triều Tiên
*Diễn biến:
8/2/1904,Nhật Bản bất ngờ tấn công tàu hải quân Nga ở bến cảng Arthur
Quân Nhật chia làm 2 cánh,một cánh từ Inchon đến Bình Nhưỡng,một cánh đổ bộ vào ab1n đảo Liêu Đông để tấn công Nga ở Lữ Thuận
27/5/1905 hạm đội Baltic bị hạm đội liên hiệp của Nhật phục kích và đánh tan tại Tsushima => chiến tranh mới kết thúc
5/9/1905,Nga kí hòa ước Portsmouth

Ý NGHĨA
Cuộc cải cách có ý nghĩa như một cuộc CMTS không triệt để,là thời kì quá độ từ PK lên TBCN
Chính quyền không thuộc về TS nhưng là nền chuyên chế Nhật Hoàng trên cơ sở liên minh quý tộc-tư sản
Nhật trở thành nước TBCN,tránh khỏi việc bị biến thành thuộc địa như những nước châu Á khác(cuối TK 19-đầu TK 20)
Tầng lớp trụ cột trong XH là samurai nên đã biến Nhật thành đế quốc quân phiệt

ẢNH HƯỞNG
Một khuynh hường trông Nhật,theo gương Nhật và mong chờ sự giúp đỡ từ Nhật(thân Nhật) đã nảy sinh và phát triển ở hầu hết các nước châu Á
Củng cố tinh thần ái quốc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân Âu-Mỹ xâm lược vì độ lập QG
Tạo nên những phong trào VH,chính trị-XH sôi nổi để tự cường dân tộc
Góp phần quan trọng cho sự chuyển mình của các XH phương Đông theo hướng tích cực và có lợi cho phong tráo giải phóng dân tộc sau này