Bài 1. Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình

GIÁO
TRÌNH
TIN
HỌC
11

Chương I
MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
Chương II
CHƯƠNG TRÌNH ĐƠN GIẢN
Chương III
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH VÀ LẶP
Chương IV
KiỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC
Chương V
TỆP VÀ THAO TÁC VỚI TỆP
Chương VI
CHƯƠNG TRÌNH CON VÀ LẬP TRÌNH CÓ CẤU TRÚC
Bài 1. Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình
Bài 2. Các thành phần của ngôn ngữ lập trình
Bài tập chương
BÀI 1
1. Khái niệm lập trình
 Lập trình là sử dụng cấu trúc dữ liệu và các câu lệnh của ngôn ngữ lập trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt các thao tác của thuật toán.
Làm thế nào để máy tính có thể hiểu và thực hiện được các thuật toán đã chọn để giải quyết bài toán?
 Ta cần diễn tả thuật toán đã chọn bằng một ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
Lập trình
Ngôn ngữ lập trình được chia thành ba loại:
Ngôn ngữ máy: ngôn ngữ duy nhất máy có thể trực tiếp hiểu và thực hiện.
Ngôn ngữ bậc cao: gần với ngôn ngữ tự nhiên, có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào loại máy và chương trình phải dịch sang ngôn ngữ máy mới thực hiện được.
Hợp ngữ: rất gần với ngôn ngữ máy, nhưng mã lệnh được thay bằng tên viết tắt của thao tác (thường là tiếng Anh).
Ngôn ngữ lập trình
input a
input b
load a
add b
move e
print e
halt
end
Ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính gọi là ngôn ngữ lập trình.
Chương trình có chức năng chuyển đổi chương trình viết trên ngôn ngữ lập trình bậc cao thành chương trình thực hiện được trên máy tính gọi là chương trình dịch.
Chương trình nguồn
Chương trình đích
Chương trình dịch
2. Chương trình dịch
* Chương trình nguồn: là chương trình viết trên ngôn ngữ lập trình bậc cao.
* Chương trình đích: là chương trình nguồn được chuyển đổi sang ngôn ngữ máy nhờ chương trình dịch.
Trong đó:
INPUT
OUTPUT
Tình huống: Bạn chỉ biết tiếng Việt muốn giới thiệu về thắng cảnh, phong tục của địa phương mình cho một đoàn khách đến từ nước Anh.
Phân loại chương trình dịch
Tình huống: Bạn muốn dịch toàn bộ một cuốn sách tiếng Anh sang tiếng Việt cho người khác đọc.
Phân loại chương trình dịch
Hai kĩ thuật dịch:
Thông dịch ?
Biên dịch ?
Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn.
Chuyển đổi câu lệnh đó thành các câu lệnh tương ứng trong ngôn ngữ máy.
Thực hiện các câu lệnh vừa chuyển đổi.
Loại chương trình dịch này đặc biệt thích hợp cho môi trường đối thoại giữa người dùng và hệ thống.

(Các ngôn ngữ khai thác hệ quản trị cơ sở dữ liệu, đối thoại với hệ điều hành.)
Thông dịch
a
Thực hiện lặp đi lặp lại dãy các bước sau
Biên dịch
b
Duyệt, kiểm tra, phát hiện lỗi, xác định chương trình nguồn có dịch được không.
Dịch chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và lưu trữ lại để sử dụng về sau.
Loại chương trình dịch này thuận tiện cho các chương trình ổn định và cần thực hiện nhiều lần.
Thực hiện qua hai bước sau
Kèm với chương trình dịch, người dùng còn được cung cấp các dịch vụ lên quan như biên soạn, lưu trữ... tạo thành một môi trường làm việc trên một ngôn ngữ lập trình. Ví dụ: Turbo Pascal 7.0, Free Pascal 1.2, Visual Pascal 2.1,...
Củng cố bài học
Nắm vững khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình.
Phân loại ngôn ngữ lập trình - Ngôn ngữ máy. - Hợp ngữ. - Ngôn ngữ lập trình bậc cao.
Trình biên dịch:
Chương trình nguồn
Chương trình đích
Chương trình dịch
Phân loại chương trình dịch - Biên dịch - Thông dịch
Ngôn ngữ máy, ngôn ngữ cấp bậc.
Ngôn ngữ bậc thấp, ngôn ngữ bậc cao, ngôn ngữ máy.
Hợp ngữ, ngôn ngữ máy, ngôn ngữ bậc cao.
Hợp ngữ, ngôn ngữ bậc thấp, ngôn ngữ bậc cao.
Câu 1 Ngôn ngữ lập trình gồm có những loại nào?
Ngôn ngữ bậc thấp.
Ngôn ngữ bậc cao.
Hợp ngữ
Ngôn ngữ máy.
Câu 2 Ngôn ngữ nào mà máy tính có thể trực tiếp hiểu và thực hiện được?
Hợp ngữ.
Ngôn ngữ máy.
Ngôn ngữ bậc cao.
Ngôn ngữ bậc thấp.
Câu 3 Loại ngôn ngữ lập trình nào được nhiều người sử dụng nhất hiện nay?
Dặn dò
Các em về nhà học bài
Trả lời các câu hỏi trong SGK
Chuẩn bị bài cho tiết học tiếp theo