Bài 1. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi ADN

Chương I:
Cơ chế di truyền và biến dị
Bài 1:
Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi của ADN
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
Mục tiêu bài học
Học sinh nắm được :
Cấu trúc của gen cấu trúc
Mã di truyền và đặc điểm của mã di truyền. Mã di truyền là mã bộ 3
Diễn biến, cơ chế, kết quả và nguyên tắc tổng hợp AND
Ý nghĩa của cơ chế tự sao trong di truyền
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
I. Khái niệm và cấu trúc của Gen
Bằng những kiến thức đã học và sự hiểu biết kết hợp SGK hãy cho biết: Gen là gì?
1. Khái niệm
Gen là 1 đoạn của phân tử AND mang thông tin mã hóa một chuỗi Pôlipeptit hay một phân tử ARN
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
Chú ý:
Gen có nhiều loại như: gen cấu trúc, gen điều hòa,gen khởi động……
Hãy quan sát hình ảnh sau đây và cho biết:
- Cấu trúc chung của 1 gen cấu trúc?
- Cấu tạo và chức năng của từng đơn vị cấu trúc đó?
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
3’
5’
3’
5’
2. Cấu trúc chung của một gen cấu trúc
Gồm 3 phần:
Vùng điều hòa: Nằm tại đầu 3’ của mạch gốc có chức năng giúp Enzim ARN polimeraza liên kết vào khởi động và điều hòa quá trình phiên mã.
Vùng mã hóa: Mang thông tin mã hóa các axitamin
Vùng kết thúc: nằm đầu 5’ của mạch gốc, mang tín hiệu kết thúc quá trình phiên mã
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
II. Mã di truyền
Mã di truyền là gì? Nó có những đặc điểm cơ bản nào?
1. Khái niệm
Mã di truyền là mã bộ 3 mang thông tin di truyền quy định tổng hợp 1 axit amin nào đó
Em hãy chứng minh mã di truyền là những mã bộ 3?
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
2. Đặc điểm của mã di truyền
- Là những mã bộ 3
Mang tính đặc hiệu: 1 bộ 3 chỉ mã hóa 1 axitamin
Có tính thoái hóa: Nhiều bộ 3 có thể cùng mã hóa cho 1 axitamin
Mang tính phổ biến cho nhiều loài sinh vật
Có 3 bộ 3 không mã hóa cho axit amin và làm nhiệm vụ kết thúc: UAA, UAG, UGA. Một bộ 3 làm nhiệm vụ khởi đầu: AUG
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
Bảng mã di truyền
III. Quá trình nhân đôi của ADN
(tái bản ADN)
Hãy quan sát đoạn phim ,hình ảnh sau đây và những kiến thức trong SGK:
cho biết cơ chế của quá trình nhân đôi AND?
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
1. Cơ chế quá trình tái bản ADN
Bước1: Tháo xoắn phân tử AND
Nhờ Enzim tháo xoắn làm cho hai mạch của AND tách nhau dần tạo nên chạc hình chữ Y
Bước2: Tổng hợp mạch AND mới( Enzim tổng hợp là AND-pôlimeraza)
- Khi phân tử AND tách ra đến đâu thì các Nu tự do trong môi trường nội bào đến liên kết với các Nu trên hai mạch khuôn theo NTBS
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
A liên kết với T bằng 2 liên kết Hiđrô
G liên kết với X bằng 3 liên kết Hiđrô
Chú ý:
Do Enzim AND-polimeraza chỉ trượt trên mạch gốc chiều 3’-5’ nên mạch được tổng hợp liên tục còn mạch còn lại tổng hợp theo từng đoạn Ôkazaki sau đó các đoạn này được nối lại với nhau bằng Enzim nối

NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
Bước3: Kết quả
Từ 1 phân tử AND qua quá trình tự sao tạo ra 2 phân tử AND con giống hệt nhau và giống AND mẹ
Từ những hiểu biết ở trên hãy cho biết:
nguyên tắc tổng hợp AND?
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
2. Nguyên tắc tổng hợp AND theo Mesalson và Stall
Nguyên tắc bán bảo toàn: giữ lại một nửa
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4
IV. Củng cố:
Câu1: Hãy giải thích tại sao trên mỗi chạc chữ Y chỉ có 1 mạch của AND được tổng hợp liên tục, mạch còn lại được tổng hợp một cách gián đoạn?
Câu2: Cho 1 đoạn của AND có trình tự như sau:
Mạc gốc: 3’…AGGXATXXGGTAT….5’
Mạch bổ sung: 5’…TXXGTAGGXXATT….3’
Hãy cho biết trình tự sắp xếp các Nu trong phân tử AND con được tổng hợp từ mạch gốc của gen?
NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
THPT DIỄN CHÂU 4