Bài 1. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi ADN

Sao chép của ADN, Gen và Mã di truyền.
Sao chép ADN.
Khái niệm về gen.
Mã di truyền.
1. Cơ chế sao chép ADN
Nguyên tắc sao chép.
Cơ chế sao chép.
* Nguyên tắc sao chép của ADN

ADN có khả năng tự sao chép (tự nhân đôi, tái bản) để tạo thành 2 phân tử ADN con giống nhau và giống ADN mẹ.

Từ kiến thức đã học ở lớp 9, em Hãy cho biết thông Tin di truyền được chứa đựng trong ADN được truyền cho thế hệ sau theo cơ chế nào?

Thông tin di truyền được truyền qua các thế hệ tế bào này sang thế hệ tế bào khác, từ thế hệ cha mẹ sang con cái theo cơ chế sao chép.
Hình thức truyền thông tin di truyền là gì?
Truyền thông tin theo mã di truyền.
Sự sao chép ADN theo những nguyên tắc nào?
Nguyên tắc khuôn mẫu.
Nguyên tắc bổ xung.
Nguyên tắc bán bảo toàn.
*Cơ chế sao chép.


Mạch mới 3`-OH được tổng hợp theo từng đoạn Okazaki.
Mạch mới 5`-P được hình thành liên tục.
Các enzim tham gia sao chép
+ ARN pôlimeraza: tổng hợp đoạn mồi.
+ ADN pôlimeraza; kéo dài mạch mới theo nguyên tắc bổ sung.
+ Enzim nối: để nối các đoạn Okazaki(ligaza).

Mạch khuôn nào tổng hợp mạch mới bổ sung, liên tục? Mạch khuôn nào tổng hợp gián đoạn?
Mô hình cơ chế sao chép của ADN ở E.Coli.
Thế nào là sao chép kiểu nửa gián đoạn, đoạn Okazaki là gì?
- KiÓu sao chÐp mµ mét m¹ch ®¬n míi ®­îc tæng hîp liªn tôc khi nã dùa vµo m¹ch khu«n cò cã chiÒu 3’ 5’. Cßn m¹ch ®¬n thø 2 ®­îc tæng hîp theo tõng ®o¹n (gi¸n ®o¹n) khi m¹ch khu«n cò cña nã cã chiÒu 5’ 3’. Tõng ®o¹n gäi lµ ®o¹n Okazaki. Mçi ®o¹n Okazaki ®Òu ®­îc tæng hîp theo h­íng 5’ 3’.

Video h­íng dÉn
Nêu những điểm khác nhau giữ sao chép ADN ở sinh vật nhân sơ (E.coli) với sao chép ADN ở sinh vật nhân chuẩn?
Tự sao chép ADN ở sinh vật nhân chuẩn được sao chép ở nhiều vòng sao chép. Mỗi vòng sao chép đều có 2 đoạn sao chép liên tục và 2 đoạn sao chép gián đoạn. ở mỗi phân tử ADN có thể có nhiều vòng sao chép diễn ra ở mức độ khác nhau. Mỗi cơ thể có thể diễn ra sự sao chép đồng thời trên nhiều phân tử ADN.

2. gen
Khái niệm: 1 đoạn của phân tử ADN mang thông tin di truyền.
Phân loại: 3 loại. (chức năng từng loại, ví dụ )
- Gen cấu trúc.(mangttdt qui dịnh. ví dụ: Hb? Hb?).
- Gen điều hoà: tạo ra s.phẩm kiểm soát hoạt động của các gen khác. Ví dụ: gen điều hoà R tạo ra prôtêin kiểm soát hoạt động của các gen cấu trúc trong opêrôn Lac ở vi khuẩn.
- Gen nhảy: di chuyển từ nơi này đến nơi khác.Ví dụ: gen qui dịnh hình thành sắc tố hạt ở Ngô.
3. M· di truyÒn
Khái niệm.
Bằng chứng thực nghiệm về mã bộ ba.
đặc điểm của mã di truyền.

*Khái niệm:
M· di truyÒn chøa trong ADN chøa th«ng tin qui ®Þnh sù g¾n kÕt c¸c axit amin trong chuçi p«lipeptit t¹o nªn pr«tªin.
TrËt tù s¾p xÕp c¸c nuclª«tit trong gen qui ®Þnh trËt tù s¾p xÕp c¸c axit amin trong ph©n tö pr«tªin ®­îc gäi lµ m· di truyÒn. M· di truyÒn lµ m· bé ba.



*Bằng chứng thực nghiệm về mã bộ ba
Gen làm khuôn để tổng hợp mARN mà mARN lại là khuôn mẫu để tổng hợp prôtêin nên người ta quy ước mã di truyền được đọc trên mARN.
Lý do có mã bộ ba: Nếu mỗi nuclêôtit mã hoá một axit amin thì 4 loại nuclêôtit chỉ mã hoá được 4 loại axit amin. 2 nu-16 loại; 3 nu- 64 loại.
*đặc điểm của mã di truyền
đọc theo chiều 5`? 3` từ một điểm xác định trên mARN.
đọc liên tục theo từng cụm 3 ribônuclêôtit. Các bộ ba không gối lên nhau
mang tính phổ biến.
mang tính thoái hoá.
Mã di truyền có một bộ ba khởi đầu AUG và ba bộ ba kết thúc (UAA, UAG, UGA).
Hãy chứng minh mã di truyền là mã bộ ba. Nêu các đặc tính của mã di truyền?
Bằng chứng thực nghiệm.
5 đặc tính.
Bang mã di truyền

Bảng mã di truyền

�

Sự đa dạng của phân tử ADN được quy định bởi:
A. Số lượng các nuclêôtit.
B. Thành phần các loại nutham gia.
C. Trật tự sắp xếp các loại nu.
D. Cấu trúc không gian của ADN.
E. Tất cả đều đúng.
I. Tự sao.
II. Sao mã.
III. Tái sinh.
IV. Giải mã.
V. Sinh tổng hợp ADN.
VI. Tái bản


A. I; II.
B. I; III; V.
C. II; IV.
D. I; III; V; VI.
E. I; III; IV; V; VI;
Quá trình nhân đôi của ADN được gọi là:
Quá trình nhân đôi ADN xảy ra ở:
A.��� Kỳ trung gian.
B.���� Kỳ đầu nguyên phân.
C.���� Kỳ sau nguyên phân.
D.��� Kỳ cuối nguyên phân.
E.���� Kỳ giưã nguyên phân.
�

đáp án:
1. E.
2. D.
3. A.
Xin chân thành cảm ơn!
Kết thúc