Bài 1. Chuyển động cơ

Bài giảng :
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Đoạn phim 1

- Ô tô chuyển động là chuyển động đối với cái gì?
Người phụ nữ ngồi trên ô tô có thay đổi vị trí so với
người đàn ông lái xe khi xe đang chạy không?
Khi hai ôtô ở vị trí song song với nhau người ngồi
trên xe này có thấy người trong xe kia thay đổi vị trí
đối với mình hay không?
Bài giảng
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Đ0ẠN PHIM 2
Trong khoảng thời gian người đi xe đạp vịn tay
vào xe ôtô người ngồi trong xe ô tô có thấy
xe đạp không chuyển động so với mình
hay không?
Bài giảng
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động)
là sự thay đổi vị trí của vật đó so
với các vật khác theo thời gian.
Bài giảng
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Mọi vật chuyển động luôn thay đổi vị trí trong không gian
theo thời gian, làm thế nào có thể xác định chính xác
vị trí của vật chuyển động ở từng thời điểm xác định?
Câu hỏi ta thường đặt ra khi lo lắng cho người nhà đang đi xa:
Giờ này họ đang ở đâu?
Cách nhà bao xa?
Còn bao xa nữa họ sẽ đến nơi?
Họ sẽ đến nơi vào lúc mấy giờ?....
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
TP.HCM
NHATRANG
HUẾ
VINH
HÀNỘI
Xe ô tô đi từ
TPHCM đến HÀ NỘI
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
C�c em h�y xem do?n phim sau
Các em có nhận xét gì về kích thước (hay độ dài)
của cái ôtô so với quãng đường đi hay so với
phạm vi mà ta quan sát trong hai
trường hợp trên?
Bài giảng
2. CHẤT ĐIỂM.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng

Trong trường hợp nào ta có thể nói đến vị trí xác định
của vật chuyển động ở thời điểm xác định?
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng

Trong các trường hợp sau trường hợp nào ta có thể coi
khích thước của vật chuyển động như một điểm?
1-Caùc em ở trung tâm điều hành đường sắt theo dõi lộ trình của
tàu hoả chuyển động từ Bắc vào Nam
2- Caùc em đứng trên ga theo dõi đoàn tàu chuyển động vào ga
3- Caùc em ôû trung tâm điều hành taxi theo dõi các xe di chuyển trên địa
bàn thành phố HCM
4- Caùc em đứng trên đường vẫy taxi đến gần
Nếu ta gọi chất điểm là như một điểm tập trung
tất cả khối lượng của vật thì
theo các em thì khi nào một
vật chuyển động được xem là chất điểm ?
Các nhóm làm việc với câu 2 trong phiếu 1
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
2. CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Một vật chuyển động được coi là một chất
điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ
so với độ dài đường đi
(hoặc so với phạm vị quan sát hay so với
khoảng cách mà ta đề cập đến).
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Coi một vật chuyển động như một
chất điểm có ích lợi gì trong việc theo dõi
sự thay đổi vị trí của nó theo thời gian?
* Ta có thể biểu diễn toàn bộ quỹ đạo chuyển động của vật trong phạm vi rộng lớn trên một phạm vi nhỏ (một bản đồ, một tờ giấy)
* Trên đó vật được biểu diễn như một điểm
* Ta có thể xác định chính xác vị trí của vật ở một thời điểm xác định
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
2. CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm
chuyển động tạo ra một đường nhất định,
đường đó gọi là quỹ đạo của chuyển động.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Các em hãy xem các đoạn phim sau
Đ0ẠN PHIM 1
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
2. CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
3. QUỸ ĐẠO.
Nêu nhận xét về quỹ đạo của các vật trong hai đoạn phim.
Đ0ẠN PHIM 2
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
C�c v?t tr�n m?t d?t
cĩ th? chuy?n d?ng theo nh?ng qu? d?o
nhu th? n�o?
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
Đ0ẠN PHIM 2
Đ0ẠN PHIM 1
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
CẦU XÁNG
4 KM
CỘT CÂY SỐ
TỈNH LỘ 15
Km 5
Em hiểu gì về các thông tin
ghi trên cột cây số này?
Các nhóm làm việc với câu 1 trong phiếu 2
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
3. QUỸ ĐẠO.
2. CHẤT ĐIỂM.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Để xác định vị trí của vật chuyển động
ở một thời điểm xác định nào đó
ta cần biết những gì?
1- Vật được chọn làm mốc
2- Quỹ đạo của chuyển động
3- Chiều chuyển động
4- Thước đo độ dài
Các nhóm làm việc với câu 2 trong phiếu 2
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
2. CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
3. QUỸ ĐẠO.
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Lớp chúng ta cùng đi Du lịch Vũng Tàu nhưng chúng ta
đi từ chiều hôm trước để ghé thăm Dinh Thống Nhất.
Sáng hôm sau xuất hành từ TP HCM đi VT lúc 8h.
1- Mẹ các em ở nhà sốt ruột muốn biết lúc 10h sáng các em
ở cách nhà bao nhiêu km?
2- Một người ở TP HCM cũng đặt câu hỏi: Lúc 10h sáng các em
ở cách dinh Thống Nhất bao nhiêu km?
Trong từng trường hợp dưới đây chọn vật làm mốc ở đâu là thuận lợi?
1- Ở nhà em (Củ chi)
2- Ở Dinh Thống Nhất (TP HCM)
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Theo các em trong biểu diễn trên, nếu so với vật làm mốc thì:

Khi ôtô ở Củ Chi, ôtô cách vật làm mốc một đoạn bao nhiêu?
Khi ôtô đến TP.HCM, ôtô cách vật làm mốc một đoạn bao nhiêu?
Quãng đường xe đi được là bao nhiêu?
Trong thực tế khi nào ta chọn vật làm mốc như trường hợp này?
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
2. CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
3. QUỸ ĐẠO.
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Theo các em trong biểu diễn trên, nếu so với vật làm mốc thì:

Khi ôtô ở Củ Chi, ôtô cách vật làm mốc một đoạn bao nhiêu?
Khi ôtô đến TP.HCM, ôtô cách vật làm mốc một đoạn bao nhiêu?
Quãng đường xe đi được là bao nhiêu?
Trong thực tế khi nào ta chọn vật làm mốc như trường hợp này?
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
* Nếu đã biết đường đi (quỹ đạo) của vật, ta chỉ cần chọn một vật làm mốc là ta có thể xác định được chính xác vị trí của vật bằng cách đo chiều dài đoạn đường từ vật làm mốc đến vật.
* Vật làm mốc được coi là đứng yên.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng

Làm thế nào có thể xác nhanh chóng và chính xác
vi trí của vật (chất điểm) chuyển động trong
một phạm vi không gian rộng
vào các thời điểm khác nhau?
Biểu diễn toàn bộ quỹ đạo chuyển động của vật trên trang giấy, bản đồ
Chọn một vật làm mốc
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Hệ tọa độ trong toán học
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Hãy xác định vị trí của điểm M trong các trường hợp sau
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Bằng cách nào có thể xác định vị trí của một
ñieåm ở một thời điểm bất kỳ nào đó?

Thứ nhất: Vật chuyển động trên mặt phẳng theo một
quỹ đạo cong (phẳng) bất kỳ
Thứ hai: Vật chuyển động theo quỹ đạo thẳng

Các nhóm làm việc với câu 3, 4, 5 trong phiếu 2
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Cách xác định vị trí ở một thời điểm nào đó của một chuyển động theo một quỹ đạo cong (phẳng) bất kỳ:
- Choïn truïc xoy naèn trong maët phaúng quyõ ñaïo.
- Chọn chiều dương trên các trục Ox và Oy.
- Chiếu vuông góc điểm M xuống hai trục tọa độ Ox và Oy,
Ta được các điểm H và I.
Với :
,
Ta nói điểm M có tọa độ là M(x,y)
* Cách xác định vị trí ở một thời điểm nào đó của một
chuyển động theo một quỹ đạo thẳng:
-Chọn hệ toa độ 1 chiều 0x truøng quyõ ñaïo.
- Chọn chiều dương là chiều chuyển động
- Điểm M có tọa độ x:
(x, y là đại lượng đại số)
(x là đại lượng đại số)
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Mốc để đo thời gian trên chiếc đồng hồ ở đâu?
Có thể đọc thời gian bằng những cách nào?
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Hãy xem các thông số cho trong phiếu 3
cái nào chỉ thời điểm, cái nào chỉ
khoảng thời gian (hay thời gian)?
Nhóm học sinh làm việc với phiếu 3
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Mốc thời gian và đồng hồ:

Dùng để xác định thời điểm đầu,
thời điểm sau và thời gian (khoảng thời gian)
của một chuyển động.
Chú ý:
Có thể đọc các thời điểm trên đồng hồ bằng hai cách:
- Theo số ghi trên đồng hồ: Khi đó phải nói thêm đó là
giờ của buổi sáng hay chiều hay tối
Theo thứ tự từ 1h đến 24h: Khi đó phải chú ý đổi cách đọc
các thời điểm sau 12h trưa
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
2. HỆ TỌA ĐỘ.
III. CÁCH XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN TRONG
CHUYỂN ĐỘNG.
1.MỐC THỜI GIAN VÀ
ĐỒNG HỒ.
2. THỜI ĐIỂM VÀ THỜI GIAN.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Kết quả quan sát, đo đạc vị trí của một chuyển động xác định
có giống nhau với những người quan sát ở trong các trạng thái
chuyển động khác nhau hay không?
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Em đang quan sát một chiếc ôtô đang chuyển động
trên đường,
Kết quả quan sát và xác định vị trí ôtô trong hai em ở
hai trạng thái khác nhau sau đây như thế nào:
1- Em đang đứng yên trên đường,
2- Em đang ngồi trên chiếc ôtô khác chuyển động
song song với ôtô trên.
1- Thấy xe ôtô chuyển động, vị trí (khoảng cách) thay đổi so với người quan sát
2- Thấy ôtô đứng yên, không thay đổi vị trí so với người quan sát (khoảng cách không thay đổi)
- Trạng thái của một vật là khác nhau đối với
người quan sát ở trạng thái khác nhau
- Vị trí của một vật chuyển động xác định là
khác nhau khi người quan sát ở các trạng thái
khác nhau
- Khoảng cách từ vật chuyển động đến người
quan sát ở trạng thái khác nhau là khác nhau
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
2. HỆ TỌA ĐỘ.
III. CÁCH XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN TRONG
CHUYỂN ĐỘNG.
1.MỐC THỜI GIAN VÀ
ĐỒNG HỒ.
2. THỜI ĐIỂM VÀ THỜI GIAN.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Khi caùc em quan saùt ôû caùc traïng thaùi chuyeån ñoäng
khaùc nhau. Ñeå coù theå xaùc ñònh ñöôïc vò trí cuûa moät vaät
chuyeån ñoäng ôû moät thôøi ñieåm naøo ñoù thì caàn phaûi bieát
nhöõng gì?
1- Hệ tọa độ trong đó có người quan sát
đứng yên
2- Vật được chọn làm mốc
3- Thước đo khoảng cách
4- Đồng hồ đo thời gian
Các nhóm thảo luận
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
2. HỆ TỌA ĐỘ.
III. CÁCH XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN TRONG
CHUYỂN ĐỘNG.
1.MỐC THỜI GIAN VÀ
ĐỒNG HỒ.
2. THỜI ĐIỂM VÀ THỜI GIAN.
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Hệ qui chiếu gồm:
* Một vật làm mốc, một hệ tọa độ gắn với
vật làm mốc đó và một thước đo.

* Một mốc thời gian và một đồng hồ.

(Đó là những gì người quan sát đứng yên trong hệ quy chiếu đó cần có để xác định vị trí của vật chuyển động)
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
2. HỆ TỌA ĐỘ.
III. CÁCH XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN TRONG
CHUYỂN ĐỘNG.
1.MỐC THỜI GIAN VÀ
ĐỒNG HỒ.
2. THỜI ĐIỂM VÀ THỜI GIAN.
IV. HỆ QUY CHIẾU
CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Bài giảng
Ý nghĩa của hệ quy chiếu:
Khi ta nói: Xét vật chuyển động trong hệ quy chiếu nào đó
nghĩa là người quan sát có mặt trong hệ quy chiếu đó,
người đó sẽ xác định trong đó một hệ tọa độ phù hợp, chọn
một mốc không gian phù hợp và sử dụng thước đo,
đồng hồ để khảo sát chuyển động trong hệ quy chiếu đó

Vì thế hệ quy chiếu có thể đứng yên so với mặt đất
hay chuyển động theo quỹ đạo bất kỳ
Hệ quy chiếu gồm một hệ tọa độ gắn với vật được chọn
làm mốc, thước đo và đồng hồ
2. CHẤT ĐIỂM.
3. QUỸ ĐẠO.
I. CHUYỂN ĐỘNG CƠ.
CHẤT ĐIỂM.
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. VẬT LÀM MỐC VÀ THƯỚC ĐO.
II. CÁCH XÁC ĐỊNHVỊ
TRÍ CỦAVẬT.
2. HỆ TỌA ĐỘ.
III. CÁCH XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN TRONG
CHUYỂN ĐỘNG.
1.MỐC THỜI GIAN VÀ
ĐỒNG HỒ.
2. THỜI ĐIỂM VÀ THỜI GIAN.
IV. HỆ QUY CHIẾU
SỬA BÀI TEST
Câu 1: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào vật được xem là chất điểm:
Xe ôtô chạy trên đoạn đường dài 20m.
B. Xe đạp chạy trên đoạn đường từ TP.HCM đi Vũng Tàu dài 140km.
C. Một vận động viên nhảy cầu.
D.Một vận động viên chạy 100m.
Câu 2: Một xe ôtô khởi hành từ Củ Chi lúc 5h sáng đến Vũng Tàu
lúc 10h sáng. Chọn gốc thời gian là lúc 0h.
Chọn câu đúng trong các câu sau:
t0 = 4h , t = 5h
B. t0 = 5h , t = 10h
C. t0 = 5h , t = 0h
D. t0 = 10h , t = 5h
Câu 3: Một ôtô khởi hành từ Củ Chi lúc 4h sáng đến Đà Lạt lúc 12h trưa.
Câu nào sau đây là câu sai:
Chọn gốc thời gian lúc 4h thì t0 = 0h , t = 8h, t = 8h.
B.Chọn gốc thời gian lúc 3h thì t0 = 1h, t = 9h , t = 8h.
C. Chọn gốc thời gian lúc 1h thì t0 = 4h , t = 12h , t = 8h.
D. Chọn gốc thời gian lúc 2h thì t0 = 2h , t = 10h , t = 8h.
Câu 4: Một ôtô chuyển động từ Củ Chi đi TP.HCM trên đoạn đường
dài 30km. Chọn gốc tọa độ ở Củ Chi. Chiều dương như hình vẽ:
A. x0 = 30km ; x = 0km
B. x0 = 0km ; x = 30km
C. x0 = -30km x = 0km
D. x0 = 0km ; x = -30km

Câu 5: Một xe đạp đi từ TP.HCM đi Nha Trang dài 450km,
gốc tọa độ cách TP.HCM 30km như hình vẽ.
Hãy cho biết câu nào sai:
A. x0 = -30km; x = 480km.
B. x0 = -30km; x = -480km.
C. x0 = 30km ; x = 480km.
D. x0 = 30km; x = -480km.