Bài 1. Các phép chiếu hình bản đồ cơ bản

CHƯƠNG I: BẢN ĐỒ
Bài 1: CÁC PHÉP CHIẾU HÌNH BẢN ĐỒ CƠ BẢN
Bản đồ Châu Phi

Bản đồ Châu âu
Tại sao hệ thống kinh, vĩ tuyến trên hai bản đồ lại có sự khác nhau ?
I. MỘT SỐ PHÉP CHIẾU HÌNH BẢN ĐỒ
* Khái niệm phép chiếu hình bản đồ
Là cách biểu thị mặt cong của trái đất lên một mặt phẳng, để mỗi điểm trên mặt cong tương ứng với một điểm trên mặt phẳng.
1. Phép chiếu phương vị
Khái niệm: là phương pháp thể hiện mạng lưới kinh, vĩ tuyến của mặt cầu lên mặt phẳng.
- Tuỳ theo vị trí tiếp xúc của mặt phẳng với quả cầu, có các phép chiếu phương vị khác nhau.
Nhóm 2
Nghiên cứu phép chiếu phương vị ngang
Nhóm 3
Nghiên cứu phép chiếu phương vị nghiêng
Nhóm 1
Nghiên cứu phép chiếu phương vị đứng
Phép chiếu phương vị đứng
a. Phép chiếu phương vị đứng
- Là mặt phẳng tiếp xúc quả cầu ở cực.
- Kinh tuyến là những đoạn thẳng đồng qui ở cực, vĩ tuyến là những vòng tròn đồng tâm ở cực.
Dựa vào hình 1.3b, cho biết khu vực bào của bản đồ tương đối chính xác, khu vực nào kém chính xác ?
- Những khu vực ở gần cực tương đối chính xác.
b. Phép chiếu phương vị ngang
- Mặt phẳng tiếp xúc với mặt địa cầu ở xích đạo và song song với trục của địa cầu.
- Xích đạo là đường thẳng, các vĩ tuyến còn lại là những cung đối xứng qua xích đạo, khoảng cách các vĩ tuyến cũng tăng dần khi càng xa xích đạo về hai cực.
Những khu vực nào trên bản đồ tương đối chính xác? Mức độ chính xác của các khu vực trên bản đồ thay đổi NTN ?
Phép chiếu phương vị nghiêng
c. Phép chiếu phương vị nghiêng
- Mặt chiếu có thể tiếp xúc với bất kì điểm nào trên mặt địa cầu, trừ cực và xích đạo.
2. Phép chiếu hình nón
Khái niệm: là cách thể hiện mạng lưới kinh, vĩ tuyến
của địa cầu lên mặt chiếu là mặt hình nón.
Các nhóm
Nghiên cứu phép chiếu hình nón dựa vào hình 1.6 và hình 1.7a, 1.7b

Phép chiếu hình nón đứng: hình nón tiếp xúc với quả cầu tại một vòng vĩ tuyến.
Kinh tuyến là những đoạn thẳng đồng qui ở đỉnh hình nón. Vĩ tuyến là những cung tròn đồng tâm ở đỉnh hình nón.
- Phép chiếu hình nón ngang: trục hình nón trùng với đường của xích đạo và vuông góc với trục quay của địa cầu.
- Phép chiếu hình nón nghiêng: trục của hình nón đi qua tâm của địa cầu nhưng không trùng với trục địa cầu cũng không trùng với đường kính của xích đạo.
3. Phép chiếu hình trụ
- Khái niệm: là cách thể hiện lưới kinh, vĩ tuyến của địa cầu lên mặt chiếu là hình trụ.
HS thảo luận dựa vào SGK trang 9 – 10
II. PHÂN LOẠI BẢN ĐỒ
Bản đồ có thể phân thành các nhóm chính theo tỉ lệ, theo nội dung, theo mục đích sử dụng và theo lãnh thổ….trong các nhóm chính lại chia ra thành các nhóm nhỏ với những loại bản đồ khác nhau.
Theo tỉ lệ bản đồ được chia thành 3 nhóm:
+ Bản đồ tỉ lệ lớn, trên 1: 200 000
+ Bản đồ tỉ lệ trung bình, từ 1: 200 000 đến 1: 1 000 000
+ Bản đồ tỉ lệ nhỏ, nhỏ hơn 1: 1 000 000
- Theo nội dung bản đồ: bản đồ địa lý chung và bản đồ địa lý chuyên đề.
- Theo mục đích sử dụng: bản đồ tra cứu, bản đồ giáo khoa ( tập bản đồ địa lý – át lát địa lý, bản đồ treo tường, bản đồ trống), quân sự, hàng hải….
- Theo lãnh thổ: bản đồ thế giới, bản đồ bán cầu, bản đồ các châu, các đại dương…