Bài 1. Các phép chiếu hình bản đồ cơ bản

Bài 1:C�c ph�p chi?u hình b?n d? co b?n
Gi�o vi?n so?n: Phan Vu Ph�c
Tru?ng: THPT Th?nh Hĩa
Nam h?c 2010-2011





Bản đồ
là gì?
Bản đồ là gì
Khái niệm bản đồ:
Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ một phần hay toàn bộ trái đất lên mặt phẳng, trên cơ sở toán học nhằm thể hiện các hiện tượng địa lí từ mặt đất lên mặt phẳng thông qua hệ thống các kí hiệu riêng có chọn lọc.
Bằng cách nào người ta thành lập được bản đồ?
Để thành lập bản đồ người ta phải dùng các phép chiếu hình bản đồ để thể hiện Trái Đất hoặc một châu lục, một quốc gia vùng lãnh thổ nào đó lên bản đồ.
I. Phép chiếu hình bản đồ
Mặt địa cầu
Mặt phẳng trang giấy
Khái niệm:

Phép chiếu hình bản đồ là cách biểu thị mặt cong của trái đất lên một mặt phẳng để mỗi điểm trên mặt cong tương ứng với một điểm trên mặt phẳng.
Có mấy loại bản đồ?
Ư�ng với mỗi dạng bản đồ người ta dùng một phép chiếu hình bản đồ tưng ứng để thành lập, có phép chiếu thành lập bản đồ chính xác về diện tích, có phép chiếu hình thành lập bản đồ chính xác về hình dạng lãnh thổ.
2) Các phép chiếu hình bản đồ
a) Phép chiếu phương vị:

Mặt cầu
Mặt phẳng trang giấy
Phép chiếu phương vị:
Là phương pháp thể hiện mạng lưới kinh, vĩ tuyến của mặt cầu lên mặt phẳng.

* Vị trí tiếp xúc khác nhau có phép chiếu phương vị khác nhau
- Phép chiếu phương vị đứng.

Lu?i kinh vĩ tuyến của phép chiếu phương vị đứng
Phép chiếu phương vị đứng thì khu vực nào chính xác, khu vực nào kém chính xác?
Pheùp chieáu naøy ñaûm baûo chính xaùc ôû khu vöïc trung taâm baûn ñoà, caøng xaõ trung taâm caøng keùm chính xaùc.

Ngoaøi ra coøn coù hai pheùp chieáu khaùc laø:
-Pheùp chieáu phöông vò ngang.
-Pheùp chieáu phöông vò nghieâng.
-Phép chiếu phương vị ngang.
-Phép chiếu phương vị nghiêng.
b) Phép chiếu hình nón.
Mặt cầu
Hình nón
Phép chiếu hình nón thể hiện mạng lưới kinh vĩ tuyến của mặt cầu lên mặt chiếu như thế nào?
Là cách thể hiện mạng lưới kinh,vĩ tuyến của địa cầu lên mặt chiếu là mặt hình nón.
* Vị trí tiếp xúc của hình nón khác nhau có các phép chiếu hình nón khác nhau:
Có mấy phép chiếu hình nón?
Phép chiếu hình nón đứng và lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ theo phép chiếu hình nón đứng.

Khi thể hiện phép chiếu hình nón đứng vĩ tuyến tiếp xúc với hình nón và vĩ tuyến không tiếp xúc với hình nón, vĩ tuyến nào chính xác và vĩ tuyến nào không chính xác?
Chæ coù vó tuyeán tieáp xuùc giöõa Ñòa Caàu vaø maët noùn laø chính xaùc, coøn caùc vó tuyeán khaùc ñeàu daøi ra, neân pheùp chieáu naøy khong ñaûm baûo veà hình daïng vaø dieän tích.
Ngoaøi ra coøn coù caùc pheùp chieáu hình noùn khaùc:
- Pheùp chieáu hình noùn ngang.
- Pheùp chieáu hình noùn nghieâng
- Phép chiếu hình nón ngang.
- Phép chiếu hình nón nghiêng
c) Phép chiếu hình trụ:
Mặt cầu
Hình trụ
Phép chiếu hình trụ thể hiện mạng lưới kinh vĩ tuyến của mặt cầu lên mặt chiếu như thế nào?
Là cách thể hiện lưới kinh, vĩ tuyến của địa cầu lên mặt chiếu là hình trụ.
*Tùy theo vị trí tiếp xúc của hình trụ với quả cầu , có các phép cjiếu hình trụ khác nhau:
Các phép chiếu hình trụ
Phép chiếu hình trụ đứng và lưới kinh, vĩ tuyến của phép chiếu hình trụ đứng
- Phép chiếu hình trụ ngang.
- Phép chiếu hình trụ nghiêng.

Tương tự như phép chiếu hình nón, em hãy cho biết khu vục nào chính xác, khu vực nào kém chính xác khi sử dụng phép chiếu hình trụ đứng ?
Hãy điền các nội dung thích hợp vào bảng sau đây.
Đoạn thẳng
đồng qui ở
cực
Là những
cung tròn
đồng tâm
Nơi tiếp xúc
giữa mặ cầu
và mặt chiếu
Các khu vực
còn lại
Những đường
thẳng
song song
Những đường
thẳng
song song
Xích đạo
Xa Xích Đạo