Asen

ASEN
1. Nguồn gốc:
Có nhiều trong nhiều khoáng vật như: Realgar As4S4, Orpoment As2S3...
Trong nước, asen thường ở dạng arsenic hoặc arsenate (AsO33-, AsO43-). Các hợp chất asen methyl có trong môi trường do chuyển hoá sinh học.
Asen không chỉ có trong nước mà còn có trong không khí, đất, thực phẩm và có thể xâm nhập vào cơ thể người nguyên nhân chủ yếu khiến nước ngầm ở nhiều vùng trong nước ta bị ô nhiễm là do cấu tạo địa chất
Asen có trong thuốc trừ sâu, diệt nấm, diệt cỏ dại…
Hai khu vực có khả năng tích tụ Asen cao là: khu vực có khí hậu khô hạn đến bán khô hạn, và những tầng nước ngầm có tính khử mạnh, thường gặp ở vùng chứa nhiều lắng cặn phù sa với nồng độ sulphate thấp.
Tính chất vật lý:
Asen trong nước không màu, không mùi, không vị, khó phân hủy. Tên thường gọi Thạch tín. Mang nhiều độc tính tương tự như 1 số kim loại nặng như chì và thủy ngân.
Vỏ trái đất chỉ chứa 1 hàm lượng rất nhỏ thạch tín (0,0001%) nhưng lại phân bố rộng rãi trong tự nhiên.
Trong tự nhiên tồn tại dưới 3 dạng thù hình: anpha-màu vàng, beta-màu đen, gama-màu xám. Dạng vô cơ độc hơn dạng hữu cơ.
Tính chất hoá học:
Asen tồn tại dưới dạng các hợp chất. Chính các hợp chất mới là những độc chất cực mạnh.
Trong nước, As tồn tại ở 2 dạng hoá trị III và V (hợp chất hoá trị III có độc tính cao hơn).
As có khả năng kết tủa cùng các ion sắt.
Trong điều kiện ẩm ướt: asen sulfua dễ bị hoà tan, rửa trôi xâm nhập vào đất, nước và không khí.
As tham gia pứ với Oxi:
4As + 3O2 = 2As2O3
As2O3 + O2 = As2O5
As tham gia phản ứng với tất cả các halogen trong môi trường axit:
2As + 3Cl2= 2AsCl3
Các hợp chất
Arsenic (III) florua AsF3
Arsenic (V) floride (AsF5)
Arsenic (III) hidide (AsH3)
Arsenic (III) oxide (As2O3)
Arsenic (V) oxide (As2O5)
Arsenic (III) sulphide (As2S3)...
Sự lan truyền trong nước:
a. Con đường xâm nhập:
Tự nhiên: sự tích tụ trong các tầng trầm tích . Khi điều kiện môi trường thay đổi  nó được giải phóng và đi vào nước ngầm dưới dạng ion.
Nhân tạo: do chất thải công nghiệp (nhất là làm thuỷ tinh, đồ gốm, thuộc da, thuốc nhuộm, chất bảo quản gỗ..). sử dụng hoá chất bảo vệ thực vật.
Asen đc giải phóng vào môi trường nước do quá trình oxh khoáng sunfua, khoáng pyrite hoặc các khoán giàu asen do các hợp chất hữu cơ và vi sinh vật..
Quá trình oxh tự diễn ra:
+ Dạng ion:
FeAsS + O2 + H2O  H3AsO4- + H3AsO3 + SO42- + H+ + FeOOH
+ Dạng ptử:
FeAsS + O2 + H2O  H3AsO3 + FeOOH + H3AsO4 + H2SO4
Vai trò của asen:
Asen là nguyên tố vi lượng cần cho sự sinh trưởng của sinh vật (liều lượng thích hợp)
Ứng dụng trong việc sản xuất giấy, dệt, nhuộm, thuốc BVTV, xi măng...
Ảnh hưởng:
Asen (III) tấn công lên nhóm –SH của enzim, làm cản trở hoạt động của enzim  ngăn cản sự sản sinh ra ATP
Asen (III) ở nồng độ cao làm đông tụ các protein.
Asen (V) và asen hữu cơ được đào thải qua thận rất nhanh và hầu như toàn bộ. Asen vô cơ thì được tích lũy ở da, xương và cơ bắp.
Việc phát hiện người nhiễm asen rất khó do những triệu chứng của bệnh từ 5 đến 15 năm sau mới đc phát hiện  còn đglà “Sát thủ vô hình”
Triệu chứng bệnh:
Tình hình phân bố asen :
Tại Đtháp, tình hình đáng báo động, có trên 67% số mẫu trong tổng số 2.960 mẫu nước ngầm được khảo sát đã phát hiện nhiễm asen.
Trong đó, h.Thanh Bình có tỷ lệ nhiễm cao nhất với 85% mẫu thử nhiễm asen quá quy định cho phép.
Biệp pháp phát hiện, xử lý :
Với bộ kit thử asen của Viện Địa chất, chỉ mất 7 phút để phát hiện có độc chất asen (thạch tín) trong nước hay không. Bộ kít có có giá 150.000 đồng, thử được 25 lần.
Bộ kit bao gồm một lọ phản ứng, một lọ giấy chỉ thị asen, một lọ bột khử cho 25 lần thử, một lọ dung dịch As-1 và panh gắp. Tất cả được chứa trong một chiếc túi nhựa có kích cỡ bằng bàn tay.
Với bộ kit này, có thể xác định được hàm lượng asen trong nước từ 0,005mg/l đến 1,5mg/l. Giới hạn asen cho phép trong nước sinh hoạt tại VN là 0,01 mg/l (TCVN-2002 và WHO).
Sử dụng:
Người sử dụng chỉ cần đặt giấy chỉ thị vào nắp lọ phản ứng, đổ mẫu nước, dung dịch và bột khử vào lọ phản ứng theo chỉ dẫn rồi đậy chặt nắp lại. Nếu giấy chỉ thị chuyển sang màu vàng là biết nước có nhiễm asen.