ảnh hưởng của nhiệt độ đến trạng thái ngủ đông ngủ hè

Trường Đại Học Đà Lạt
Khoa Sinh Học
Lớp SHK32
Sinh Thái Cá Thể Động Vật
Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự đình dục, ngủ đông, ngủ hè đối với động vật
Thành viên nhóm
Trần Thị Chính 0810437
Nguyễn Thị Cẩm Linh 0810480
Châu Thị Muộn 0810489
Đặng Thị Thắm 0810520
Nguyễn Thị Minh Thi 0810524
NỘI DUNG
Tổng quan về nhiệt độ
Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Kết luận


I. Tổng quan về nhiệt độ
Nhiệt độ là nhân tố khí hậu ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đối với sự phát triển tăng trưởng và sự phân bố của các cá thể, quần thể, quần xã.
Nhiệt độ là nhân tố giới hạn đối với sinh vật.
Golden Hamster
Nhiệt độ có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các chức năng sinh lý sống của sinh vật như hình thái, sinh lý, sinh trưởng và khả năng sinh sản.
I. Tổng quan về nhiệt độ
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Trạng thái đình dục: 
Giai đoạn kén của tằm
Giai đoạn kén của sâu sòi
Là thời kỳ tạm ngưng hoạt động và sinh trưởng của côn trùng và có thể xảy ra ở bất cứ pha phát triển nào của chúng (trứng, ấu trùng, nhộng hay trưởng thành).Tuy nhiên ở một số loài chỉ có ở một pha nhất định.

II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Ví dụ:
ở một số loài cánh thẳng di cư thì thường đình dục ở pha trứng.
ở sâu đục thân lúa, sâu xanh thì đình dục ở pha ấu trùng.
Ong kí sinh đình dục ở pha trưởng thành...
Đây  là  một  hiện tượng sinh  lý  bình thường, gắn liền với sự thay đổi điều kiện của môi trường như thiếu thức ăn, tăng hay giảm nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng.
Giai đoạn kén của bướm lạ
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Khi rơi vào trạng thái đình dục, côn trùng giảm trao đổi chất đến mức thấp nhất, không dinh dưỡng và hầu như bất động hoàn toàn
Helicoverpa armigera
Có hai trạng thái đình dục:
Đình dục bắt buộc: đặc trưng cho côn trùng đơn hệ ở vùng ôn đới hoặc vùng nhiệt đới có mùa khô kéo dài.
Đình dục không bắt buộc: đặc trưng cho các loài côn trùng lớn hệ và đa hệ ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Có 2 cơ chế để kết thúc sự đình dục là:
- Gia tăng độ dài chiếu sáng – độ dài ngày.
- Tác động của nhiệt độ thấp. =>Chúng làm kích thích hoạt động các tế bào thần kinh nội tiết ở não, các tế bào này tiết hoocmon hoạt hóa vào máu, kích thích côn trùng trở lại trạng thái hoạt động.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Ví dụ: Nếu đem trứng tằm ở trạng thái đình dục vào nhiệt độ thấp thích hợp, thì sau đó trứng chuyển sang trạng thái hoạt động, phát triển nở ra ấu trùng.
2. Trạng thái ngủ đông:
Ngủ đông là một bản năng của một số loài động vật để chống lại cái giá lạnh về mùa đông.
Chúng có thể ngủ đông hàng mấy tháng trời không ăn, không uống, không hoạt động mà vẫn không chết.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Ngủ đông là sự thích ứng của các loài ĐV đối với điều kiện môi trường không tốt như: nhiệt độ thấp, thức ăn ít…
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Ngủ đông là một trạng thái hạ thân nhiệt có điều hòa ở động vật. Hiện tượng này xảy ra trong vài ngày hoặc hàng tuần giúp cho động vật tiết kiệm năng lượng trong mùa đông.
Sa giông
Bọ Rùa
Là giai đoạn mà hoạt động sống của các ĐV ở vào mức độ thấp nhất, thông thường biểu hiện qua các hiện tượng như: ngừng kiếm thức ăn, không hoạt động, ngủ liên miên, hô hấp yếu và nhiệt độ cơ thể hạ thấp.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Ở rắn, khi ngủ đông, chúng chỉ cần thở 1 nhịp duy nhất trong mỗi khoảng thời gian 2 tiếng đồng hồ.
Ở ếch, chúng hầu như không thở một nhịp nào nhờ khả năng hô hấp qua da, bỏ qua sự hô hấp bằng phổi.
Trước khi đi vào giấc ngủ, những ĐV này đều kích thích tăng lượng mỡ trong cơ thể làm thức ăn trong những ngày ngủ đó và cho đến khi tỉnh lại.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Khi nhiệt độ môi trường xuống thấp, tế bào cảm giác của động vật ngủ đông truyền tín hiệu đến đại não, kích thích thần kinh giao cảm của mỡ nâu, khiến cho mỡ nâu sinh nhiệt đủ đảm bảo cho động vật ngủ đông giữ được ở mức không thể chết rét.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Các loài khác nhau, chọn nơi ngủ đông cũng khác nhau: có thể trong bùn, hang, hốc.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
gà gô
rái cá
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Dưới da động vật có lớp mỡ trắng dày, có thể ngăn cản sự tản nhiệt cơ thể. Ở quanh xương vai và xương ngực của chúng còn có lớp mỡ màu nâu giống như tấm thảm điện sinh nhiệt nhanh gấp 20 lần so với mỡ trắng. Hơn nữa, trời càng lạnh, nhiệt sản ra càng nhanh.
sóc chuột
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Loài vượn cáo có kích cỡ bằng con chuột này cuộn mình trong hốc cây để ngủ khì trong suốt thời kỳ mùa đông khô hạn. Điều này xảy ra mặc dù chúng sống ở Madagascar nhiệt đới, nơi nhiệt độ mùa đông vẫn có thể vượt quá 30 độ C. Chúng dành bảy tháng sống nhờ vào mỡ ở đuôi.
Vượn cáo lùn, đuôi béo.
3. Trạng thái ngủ hè:
Ngủ hè là hiện tượng thích ứng với điều kiện môi trường nắng cháy, hanh khô.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Hải sâm ở Nam Thái Bình Dương
Ở eo biển Lembeh – Indonexia.
Các động vật biến nhiệt tiến hành ngủ hè khi nhiệt độ môi trường quá cao và độ ẩm xuống thấp, phổ biến ở một số côn trùng.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Kỳ đà Red Teg
Vùng savan nhiệt đới có nhiệt độ thay đổi và có mùa mưa xen kẻ mùa khô, lưỡng cư có hiện tượng ngủ hè.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Cóc hoa Kihansi.
Kì đà lớn Panay.
Vùng sa mạc nhiệt đới do có chu kỳ mưa không nhất định, nên thời kỳ ngủ hè của lưỡng cư cũng như ở vùng savan nhiệt đới.
II. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với trạng thái đình dục, ngủ đông và ngủ hè
Nhiệt độ là một nhân tố quan trọng nhất trong những nhân tố vô sinh khác (ánh sáng, độ ẩm,...) ảnh hưởng đến động vật.
Tùy thuộc vào năng lượng của ánh sáng mặt trời, nhiệt độ thay đổi tùy theo từng vùng địa lí, theo chu kỳ ngày đêm và theo mùa trong năm...
III. Kết luận
III. Kết luận
Sự thay đổi về nhiệt độ theo thời gian và không gian đã hình thành những nhóm sinh thái có khả năng thích nghi khác nhau.
Tetrastichus schoenobii
III. Kết luận
Sức chịu đựng của các loài ĐV đối với môi trường nhiệt độ cao và nhiệt độ thấp đều có giới hạn.
Ngủ đông và ngủ hè của các loài ĐV chính là biểu hiện mang tính thích ứng của các loài ĐV đó với điều kiện thay đổi của môi trường.
PGS. Ts. Phạm Đình Quyền, Sinh thái học côn trùng, NXB Giáo Dục (2005).
Ts. Nguyễn Thị Ngọc Ẩn, Sinh thái học đại cương (2001).
PGS. Ts Vũ Quang Mạnh (chủ biên), Hỏi đáp về tập tính động vật, NXB Giáo Dục (2002)
http://khoahoc.com.vn
http://www2.violet.vn/thcs-binhthinh-hatinh/present/show/entry_id/1214775
http://khoahoc.com.vn/khampha/the-gioi-dong-vat/3947_Su-ngu-dong-cua-dong-vat.aspx
http://peuplier.wordpress.com/2010/12/21/ech-ran-ngu-dong/
Tài liệu tham khảo
Cảm ơn cô và các bạn đã theo dõi!