10. hamllet

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
SÊCHXPIA: HĂMLET
A. Khái quát:
I. Khái niệm bi-hài kịch
1. Bi kịch
Bi kịch là 1 thể của kịch đối lập với hài kịch, nhân vật của kịch luôn là những con người hướng thiện, dũng cảm, cao thượng đấu tranh vì mục đích tốt đẹp.
Bi kịch gợi dậy trong tâm hồn độc giả và khán giả 1 tình cảm phức tạp có nhiều đối nghịch nhưng vô cùng mãnh liệt. Trước cái chết hoặc sự thảm hại tâm hồn họ bỗng thấy thanh cao và trong sáng
2. Hài kịch:
Hài kịch là một thể của kịch đối lập với bi kịch, là tiếng cười chôn vùi những thây ma còn sống xuống địa ngục.
Tiếng cười cất lên từ hà kịch có nhiều cung bậc khác nhau như: hài hước, châm biếm, trào phúng
II. Cuộc đời và sự nghiệp Sếchxpia
1. Cuộc đời:
Uyliam Sechsxpia (1564- 1616)tại xtratfoton Êvơn một thị trấn nằm ở trung tâm nước Anh
Cha của Sechsxpia là ông Gion Sechsxpia vốn làm nghề nông sau ra thị trấn làm nghề bao tay.
Thưở nhỏ ông theo học trường Grammar school được tiếp xúc với các môn phổ thông, tiếng Hilap, Latinh, các tác phẩm cổ đại Hilap, Lama.
14 tuổi bỏ học đi phụ giúp gia đình
18 tuổi ông kết hôn với An HaThahue -> 3 năm sau sinh được 3 người con
23 tuổi ông rời Xtrafot ra kinh thành Luôn Đôn với niiemf đam mê sân khấu, trong thời gian này ông không ngừng học hỏi để nâng cao tri thức.
1590 ông bắt tay vào sự nghiệp sáng tác, ông sáng tác hài kịch, bi kịch, kịch lịch sử….
=> Là kịch gia số 1 của nhân loại, độc nhất vô nhị
2. Sự nghiệp:
Hài kịch: ầm ĩ về chuyện không đâu, đêm thức mười hai, giâc mộng đêm hè, …..
Bi kịch: Ô tenlo, Vua Lia, Mácbet

B: Tác phẩm
1. Tóm tắt tác phẩm:
Hồn ma vua Đan Mạch hiện lên , vào đêm thứ tư Hôaxiô - bạn của Hămlet, đưa chàng đến gặp hồn ma. Hămlet nghi ngờ cái chết đột ngột của vua cha và sự tái giá vội vàng của mẹ chàng với chú chàng là – Clôđiut. Hồn ma mách bảo chàng nguyên nhân cái chết của cha chàng không phải vì rắn cắn mà bị Clôđiut em ruột sát hại. Y cũng mắc phải tội đoạt hoàng hậu, hồn ma khuyên chàng hãy nương tay với hoàng hậu
Sau khi tiếp xúc với hồn ma Hămlet nuôi quyết tâm giết Clôđiut để trả thù. Tuy nhiên Hămlet vẫn còn do dự, vẫn hoài nghi sự chân thực của các thông tin đó. Hămlet nói năng lung tung, hành động kì lạ làm cho Clôđiut nghĩ rằng mình điên. Con gái của đại thần Pôlôniut nghe lời khuyên của cha, cắt đứt tình cảm với Hămlet. Nỗi sầu muộn của Hămlet ngày càng tăng, chàng luôn bị cận thần của Clôđiut giám sát. Ý nghĩ hành động tiêu diệt kẻ thù luôn giày vò chàng và nỗi dằn vặt trong chàng ngày một lớn hơn bởi sự nghi ngờ hồn ma ấy tốt hay xấu.
Vào lúc ấy có đoàn kịch đến lâu đài Enxơnơ biểu diễn. Chàng lập kế hoạch để đoàn kịch diễn trước mặt vua và hoàng hậu cảnh mà hồn ma đã miêu tả cho chàng, cảnh giết vua. Và qua theo dõi hành vi, nét mặt của Clôđiut, Hămlet nghĩ mình sẽ tìm ra lời giải đáp đúng sai về câu chuyện của hồn ma.
Clôđiut căng thẳng không thể xem hết buổi biểu diễn, y bỏ về trước khi buổi biểu diễn kết thúc. Điều đó chứng tỏ những gì hồn ma nói là hoàn toàn chính xác. Hămlet không còn lí do trì hoãn việc báo thù cho cha. Hămle bắt gặp Clôđiut đang quỳ cầu nguyện, chàng định ra tay, nhưng giết lúc này thì linh hồn y sẽ được lên thiên đường.
Hoàng hậu gặp riêng Hămlet, nhắc nhở chàng về thái độ coi thường Clôđiut. Phía sau rèm phát ra tiếng kêu cứu, Hămlet tưởng đó là Clôđiut đang nghe lén cuộc nói chuyện nên đã tuốt gươm đâm qua rèm giết chết, người đó lại là Pôlôniut.
Lo sự trước nguy cơ Hămlet hại mình, Y phái Hămlet cùng Rôdencran và Ghinđơnxtơn sang Anh cùng với bức thư nhằm thủ tiêu chàng. Hămlet bèn huỷ bức thư thay bức thư khác, nội dung là giết hai kẻ phản bạn kia, sau đó Hămlet quay về Đan Mạch. (nhiều sự kiện, người yêu Hămlet là Ôphêlia hoá điên nhảy xuống hồ chết, Anh trai là Laơctơ tập hợp nhóm người tấn công Clôđiut, Clôđiut tiết lộ thủ phạm giết cha chàng là Hămlet, hòng dụ dỗ anh ta tham gia trừ khử Hămlet )
Clôđiut thâm độc bày ra cuộc đấu kiếm giữa hoàng tử Hămlet và Laơctơ. Y đặt cược vào Hămlet, một tay kiếm kì khôi. Y bí mật tẩm thuốc độc vào vào mũi kiếm của Laơctơ và pha sẵn một li rượu độc, phòng khi Hămlet chiến thắng mà không bị thương. Li rượu độc đó chính hoàng hậu lại uống mừng Hămlet thắng điểm. Hoàng hậu chết, Hămlet bị kiếm độc đâm trúng, hai đấu thủ đổi gươm cho nhau, Laơctơ cũng bị trúng độc từ chính kiếm của mình.
Trước khi chết, Laơctơ hối hận nói cho Hămlet biết rõ âm mưu nham hiểm của Clôđiut. Y là người gây ra mọi cái chết, không do dự Hămlet dùng kiếm độc đâm chết Clôđiut. Thi hài của Hămlet được trân trọng rước đi trong tiếng nhạc binh. Fortibras lên làm vua Đan Mạch. Hồn ma vua cha Hămlet được báo thù.
2. Đề tài và tư tưởng:
a: Đề tài
Hamlet nhan đề đầy đủ là bi kịch Hamlet, hoàng tử Đan Mạch
Cốt truyện phỏng theo câu truyện cổ Đan Mạch, truyện này được Saxo Grammaticus một thầy tu Đan Mạch sông TK XII ghi lại trong cuốn truyện lịch sử Đan Mạch.
b: Tư tưởng
- Câu truyện” truyện lịch sử Đan Mạch” có nội dung gần như giống hệt với Hamlet nhưng chủ đề thì không giống. Đây chỉ là sự trả thù đẫm máu mang tính gia đình chứ không có tính bi kịch
Khoảng TK XVI các nhà soạn kịch Anh đã đưa Amleth lên sân khấu. Thomas Kit được xem là nhà soạn giả đầu tiên của Hamlet
Thomas Kit là người sáng tạo nên nhân vật hồn ma vua cha Hamlet và để Hamlet chết chứ không giành thắng lợi như trong truyện cổ => bi kịch báo thù gia đình
Hamlet của Sechpia là bi kịch xã hội . Ông đã mở rộng khai thác sâu hơn bối cảnh kịch và xây dựng Hamlet thành mẫu lí tưởng của thời đại
Nguồn gốc cái bi của Sechpia nằm trong những mâu thuẫn của sự phát triển xã hội trong cái giá đẫm máu khủng khiếp mà loài người phải trả để có được tiến bộ xã hội
Qua Hamlet Sechpia cho biết quan niệm của mình về kịch. Xuất phát từ quan niệm văn chương là vũ khí sắc bén trong việc đấu tranh chống cái xấu Sechpia đưa vào Hamlet đoàn kịch…
3. Độc thoại:
Sếchxpia để Hămlet băn khăn nhiều về lẽ sống chết. Chết theo Hămlet là ngủ không hơn, nhưng cần chọn cái chết để thực hiện xong nghĩa vụ. “Con người còn có gì, nếu đem tất cả tinh tuý và giá trị của đời mình vào việc ăn, việc nghỉ? Chỉ là con vật, không hơn, thật thế”.
Do vậy con người phải sống, sống đồng nghĩa với hành động thiện “Sống, hay không nên sống – đó là vấn đề. Chịu đựng tất cả những viên đá, những mũi tên của số phận phũ phàng, hay cầm vũ khí vùng lên mà chống lại để mà tiêu diệt chúng đi, đằng nào cao quí hơn?”
Từ độc thoại ta thấy khao khát dẹp bằng mọi thứ kệch cỡm phi nhân tính ở Hămlet lớn biết nhường nào. Cũng nhờ quan sát cuộc hành quân ấy mà Hămlet đưa ra một nhận định mang tính tiên tri. Chiến tranh “là cái ung nhọt quá căng đầy của cải và thái bình, nó vỡ mủ bên trong chẳng lộ ra ngoài, nên khó biết tại sao con người lại chết”.
4. Nhân vật:
Thế giới nhân vật của Hămlet thật phong phú, người lao động đến vua quan, người điên, người tỉnh, hồn ma, linh mục, người già, người trẻ, đàn ông, đàn bà. Chính ông vua Clôđiut cũng phải thừa nhận Hămlet có vị trí trong lòng dân.
Thế giới nhân vật của Hămlet có thể được định danh là kiểu con người ý thức. Dẫu tốt hay xấu, họ cũng đều hiểu rõ xã hội Phục hưng càng phát triển càng bộc lộ nhiều điểm bất cập. Biện pháp chế ngự nó, đối với họ quả thật khó. Dẫu sao con người trong trong Hămlet, tận sâu thẳm tâm hồn, vẫn lưu giữ được chút gì đó nhân phẩm.
Hămlet, Clôđiut...vừa là nhân vật bi kịch vừa là nhân vật hài kịch. Cái bi cái hài của Hămlet toát lên ở chỗ nhân vật mang khát vọng, dục vọng thật lớn lao nhưng kết quả thì không được như ý muốn. Còn cái xấu, cái ác, cái kệch cỡm...phải bị tuyệt diệt thì lại nhởn nhơ tồn tại, lên mặt giáo huấn cái tốt đẹp, nhân văn.
Hămlet vở bi – hài tiêu biểu nhất của Sêchxpia. Qua xung đột giữa cái tốt và cái xấu đã làm các yếu tố bi – hài lần lượt xuất hiện. Sự thắng thế của cái xấu càng làm tăng thêm tính bi đát, khôi hài của vở kịch.
Với Hămlet, Sêchxpia muốn tạo nên một vở kịch cân bằng giữa niềm vui và nỗi buồn như cách nói của Clôđiut. Nhưng cuộc đời làm gì có cái được sự cân bằng đó. Cái hài về bản chất là dùng tiếng cười nhằm tống tiễn cái xấu, cái già cỗi lỗi thời, nhưng ở Hămlet, cái hài lại được dùng để khóc cho sự suy tàn của lí tưởng nhân văn Phục Hưng.
a. Nhân vật Hamlet
Là 1 hoàng tử thông tuệ
Là 1 đạo diễn tài ba,1 trí thức am hiểu sâu sắc nhiều phương diện cuộc sống
Có vị trí trong lòng dân chúng tin yêu
Băn khoăn về hành động hay không hành động. Hành động theo cách nào và sống sao cho đúng nghĩa
Hiện lên trong tác phẩm như là 1 biểu tượng cao đẹp của con người phục hưng
Rất say mê học tập
Tràn đầy tinh thần lạc quan tin tưởng ở con người
Sau cái chết của vua cha Hamlet cay đắng từ niềm tin chàng chuyển sang hoài nghi( nhưng hoài nghi là hoiaf nghi trí tuệ, hoài nghi của người mạnh chứ không phải là 1 kẻ ớn hèn)
Hamlet đau đớn tột cùng khi người mẹ kính yêu trước cái chết của chồng chẳng được bao lâu đã tái giá
Giấc mơ về xã hội phục hưng của Hamlet đã tan tành
Là người dũng mãnh cái mạnh của chàng là cái mạnh của 1 changd dũng sĩ đầy cơ mưu
Là người thủy chung trong tình yêu
Là người con đạo hiếu
b. Nhân vật Colodiut
Là con người hám lợi, sát nhân
Luôn bị giày vò về tội lỗi của mình
Chỉ phân vân sám hối hay không sám hối
Sechxpia tái hiện đủ kiểu bi kịch, bi kịch của người tốt lẫn bi kịch của kẻ xấu
Cách đặt nhân vật của Sechxpia rất tài tình và logic
TH�N �I V� H?N G?P L?I