Array

Chương 5:

CÁC LỰC CƠ HỌC
Bài:
LỰC MA SÁT TRƯỢT
Trong bài học này ta tìm hiểu các vấn đề sau:
Những đặc điểm của lực ma sát trượt:
Điều kiện xuất hiện của lực ma sát trượt
Hướng của lực ma sát trượt
Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào? Không phụ thuộc vào những yếu tố nào? Từ đó suy ra biểu thức xác định độ lớn của lực ma sát trượt?
Hệ số ma sát trượt

Hãy quan sát tình huống sau:
Hình động
Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào? và có tác dụng gì?
Vậy: Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên vật khác có tác dụng cản trở chuyển động tương đối giữa 2 vật
Lực ma sát trượt có hướng như thế nào?
Thí nghiệm: móc lực kế vào khúc gỗ rồi kéo đều theo phương ngang:
Lực kế có giãn ra không? Nếu có thì nó chứng tỏ điều gì?
Nếu thôi không kéo thì khúc gỗ sẽ chuyển động như thế nào?
Có kết luận gì về hướng của lực ma sát trượt?
Hình động
Vậy:Lực ma sát trượt có hướng ngược với hướng chuyển động của vật.
NVKP 1: Khúc gỗ có tác dụng lên bàn một lực ma sát hay không? Tại sao?
Theo định luật III Newton, khi khúc gỗ trượt trên bàn, khúc gỗ cũng tác dụng trở lại bàn một phản lực ma sát trượt F’mst. Lực này có gây ra chuyển động của bàn hay không còn tùy thuộc vào khối lượng của bàn.
I. Những đặc điểm của lực ma sát trượt:

Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên vật khác có tác dụng cản trở chuyển động tương đối giữa 2 vật và có hướng ngược với hướng chuyển động của vật.
Theo định luật III Newton,vật cũng tác dụng trở lại bàn một phản lực ma sát trượt nếu vật trượt trên bàn.
NVKP 2: Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Tính chất bề mặt tiếp xúc
Áp lực lên bề mặt tiếp xúc
Diện tích tiếp xúc của khúc gỗ với mặt bàn
Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc như thế nào vào:
Tính chất bề mặt tiếp xúc
Áp lực lên bề mặt tiếp xúc
Diện tích tiếp xúc của khúc gỗ với mặt bàn
Độ lớn của lực ma sát trượt có phụ thuộc vào áp lực và diện tích tiếp xúc hay không?
Độ lớn của lực ma sát trượt có phụ thuộc vào vận tốc (tốc độ) vật trượt hay không?
Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc rất ít vào vận tốc vật trượt:
Nếu vận tốc này không lớn lắm thì độ lớn của lực ma sát trượt không phụ thuộc vào vận tốc vật trượt
Nếu vận tốc này rất lớn thì độ lớn của lực ma sát trượt tăng theo vận tốc vật trượt
Kết luận:
Độ lớn của lực ma sát trượt:
Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc
Không phụ thuộc vào vận tốc vật trượt nếu vận tốc không lớn lắm và tăng theo vận tốc nếu vận tốc là rất lớn
Phụ thuộc vào tính chất bề mặt tiếp xúc
Tỉ lệ với độ lớn của áp lực lên bề mặt tiếp xúc
Nên biểu thức xác định độ lớn của lực ma sát trượt là:
Fmst=kN
Với k là hệ số ma sát trượt
II. Hệ số ma sát trượt k
Hệ số ma sát trượt k phụ thuộc vào tính chất bề mặt tiếp xúc.
Hệ số ma sát trượt thường nhỏ hơn 1 (tức k<1) nên FmstTham khảo bảng hệ số ma sát trượt của một số vật liệu (SGK trang 75)
Mở rộng:
Trong một số trường hợp hệ số ma sát trượt lớn hơn 1(tức k>1). Bấy giờ Fmst>N. Đó là trường hợp hai vật tiếp xúc làm bằng cùng một vật liệu (chẳng hạn thuỷ tinh với thủy tinh, đồng với đồng)mà các mặt tiếp xúc được đánh rất nhẵn và sạch.
Một người đi xe đạp trên đường bùn lầy ta thấy có lúc người ấy đạp xe rất mạnh, bánh sau quay mà xe không tiến được? Tại sao vậy?
Chọn đáp án đúng:
Lực ma sát trượt có độ lớn tỉ lệ với:
a.
trọng lượng của vật
b.
khối lượng của vật
c.
d.
áp lực của vật lên bề mặt tiếp xúc
vận tốc của vật
Chọn đáp án đúng:
Lực ma sát trượt không phụ thuộc yếu tố:
a.
áp lực lên bề mặt tiếp xúc
b.
bản chất bề mặt tiếp xúc
c.
d.
diện tích tiếp xúc
vận tốc của vật
Chọn đáp án đúng:
Nếu diện tích tiếp xúc giảm 2 lần thì độ lớn của lực ma sát trượt sẽ:
a.
b.
c.
d.
e.
Tăng 2 lần
Giảm 2 lần
Tăng 4 lần
Giảm 4 lần
Không đổi


Lực cần thiết để nâng vật chuyển động đều lên cao so với lực cần thiết để kéo vật trượt đều trên sàn nằm ngang sẽ:


Chọn đáp án đúng:
a.
b.
c.
d.
Lớn hơn
Nhỏ hơn
Bằng nhau
Cả a,b,c đều sai
Chọn đáp án đúng:
a.
b.
c.
d.
Lớn hơn 200N
Nhỏ hơn 200N
Bằng 200N
Cả a,b,c đều sai
Một người đẩy một hộp đựng thực phẩm trên sàn nhà với một lực nằm ngang có độ lớn 200N. Hộp chuyển động thẳng với gia tốc không đổi. Khi đó, độ lớn của lực ma sát trượt :
Chào tạm biệt
SAI
ĐÚNG
SAI
Vì độ lớn của lực ma sát trượt không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc
ĐÚNG
Vì độ lớn của lực ma sát trượt không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc
SAI
Vì các lực tác dụng lên hộp đựng thực phẩm là:




Theo ĐLII:
Chiếu lên chiều (+):
ĐÚNG
Vì các lực tác dụng lên hộp đựng thực phẩm là:




Theo ĐLII:
Chiếu lên chiều (+):
SAI
Giải thích:
Nếu gọi P là trọng lượng của vật
Lực cần thiết để nâng vật chuyển động đều lên cao là F1=P (1)
Lực cần thiết để kéo vật trượt đều trên sàn nhà nằm ngang là
F2=Fmst=kN=kP
Vì k<1 nên f2

Từ (1) và (2): F2 ĐÚNG
Giải thích:
Nếu gọi P là trọng lượng của vật
Lực cần thiết để nâng vật chuyển động đều lên cao là F1=P (1)
Lực cần thiết để kéo vật trượt đều trên sàn nhà nằm ngang là
F2=Fmst=kN=kP
Vì k<1 nên f2

Từ (1) và (2): F2